Ước tính mới từ Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy, có hơn 112.000 người chết vì dùng thuốc quá liều trong khoảng thời gian 12 tháng (từ tháng 5/2022 đến tháng 5/2023), tăng hơn 2.700 người so với năm trước.
Tiến sĩ Katherine Keyes, giáo sư dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Mailman thuộc Đại học Columbia nói: “Chúng tôi vẫn thấy một số lượng tử vong do dùng thuốc quá liều bất thường cao hơn nhiều so với những năm trước”. Tuy nhiên, “mức tăng đã chậm lại”.
Tiến sĩ Keyes lưu ý, mức tăng tử vong mới nhất vẫn thấp hơn mức tăng vọt về số ca tử vong do dùng thuốc quá liều được thấy trong những năm đầu của đại dịch Covid-19.
Theo CDC, số ca tử vong do dùng thuốc quá liều đã tăng 30% trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến năm 2020 và tăng thêm 15% từ năm 2020 đến năm 2021.
Tiến sĩ Keyes cho biết: “Có những mức tăng bất thường vào năm 2020 - 2021 và bắt đầu ổn định vào năm 2022. Hiện đang bước sang năm 2023, chúng vẫn chưa giảm”. Tuy nhiên, tốc độ tăng chắc chắn đang chậm lại. Đó vừa là tin tốt vừa là dấu hiệu cho thấy một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng đang tiếp diễn.
Một số bang - đặc biệt là ở miền Tây Hoa Kỳ - đã chứng kiến tỷ lệ tử vong tăng mạnh so với tổng số toàn quốc. Washington có mức tăng cao nhất, hơn 37%.
Theo dữ liệu tạm thời, fentanyl và các loại thuốc tổng hợp khác có liên quan đến phần lớn các trường hợp tử vong do dùng thuốc quá liều, tiếp theo là các thuốc kích thích tâm thần như methamphetamine.
Fentanyl là thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid, thường được sử dụng phổ biến sau phẫu thuật. Thuốc có chức năng tương tự như morphine nhưng lại có hiệu quả hơn gấp 100 lần.
“Fentanyl là sản phẩm không thể đoán trước và những người sử dụng quá nhiều có thể nhanh chóng bị quá liều” – Tiến sĩ Keyes nói và cho biết thêm, loại thuốc này đặc biệt nguy hiểm đối với những người không biết mình đang sử dụng nó.
Bà nói, một số người sử dụng loại thuốc này mà không biết. Sẽ nguy hiểm hơn nữa nếu đó là người không dung nạp opioid - khi tiếp xúc với fentanyl chỉ cần một lượng rất nhỏ sẽ nhanh chóng gây ra quá liều”.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã phê duyệt phiên bản thuốc (xịt mũi) không kê đơn đầu tiên của naloxone dùng để điều trị tình trạng quá liều opioid.
Thuốc xịt mũi hiện có sẵn tại các cửa hàng và bán trực tuyến nhưng Tiến sĩ Keyes nói rằng, việc đưa naloxone ra thị trường không đủ để xử lý ‘đại dịch’ sử dụng quá liều opioid.