Tin tứcTheo bác sĩ Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ cùng Tuổi Trẻ Online, chất béo (bao gồm dầu ăn và mỡ) là nguồn cung cấp năng lượng thiết yếu, với mỗi gram chất béo mang lại khoảng 9 kcal. Ngoài việc cung cấp năng lượng, chất béo còn đóng vai trò quan trọng trong:
- Hấp thụ vitamin: Chất béo hỗ trợ cơ thể hấp thụ các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K. Thiếu chất béo trong khẩu phần ăn có thể dẫn đến giảm hấp thụ các vi chất này.
- Hỗ trợ cấu trúc và hormone: Chất béo tham gia vào cấu trúc tế bào và cân bằng hormone trong cơ thể.
Tuy nhiên, cả việc thiếu hoặc thừa chất béo đều có tác động tiêu cực. Thiếu chất béo có thể gây suy dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, dẫn đến chậm phát triển và tăng cân kém. Ngược lại, ăn quá nhiều chất béo có thể gây béo phì, tăng huyết áp, mỡ máu cao, đái tháo đường và thậm chí là ung thư.
Một số sai lầm trong cách sử dụng dầu ăn của người Việt có thể gây hại
- Đun ở nhiệt độ cao: Nấu chín kỹ hoặc đun sôi dầu ăn ở nhiệt độ cao làm biến đổi cấu trúc hóa học của dầu, giảm giá trị dinh dưỡng.
- Dùng dầu chiên đi chiên lại: Đây là một trong những thói quen nguy hiểm nhất. Dầu chiên lại nhiều lần tạo ra chất béo chuyển hóa (trans fat), làm tăng mức cholesterol xấu (LDL cholesterol) và gây nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Sử dụng dầu dư thừa: Nhiều người có thói quen dùng dầu thừa sau khi chiên rán để nấu món ăn khác. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng món ăn mà còn sinh ra các hợp chất độc hại như trans fat.
Khi dầu ăn bị đun nóng ở nhiệt độ cao hoặc tái sử dụng, các liên kết hóa học bị phá vỡ, sinh ra các chất độc hại. Điều này không chỉ làm mất tác dụng của dầu mà còn gây mùi khét khó chịu – dấu hiệu rõ ràng của dầu ăn bị oxy hóa.
Theo bác sĩ Lâm, thói quen sử dụng dầu ăn sai cách, đặc biệt ở các khu ẩm thực, chợ truyền thống hoặc nhà hàng, góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh mỡ máu cao.
Để đảm bảo sức khỏe, bác sĩ Lâm đưa ra một số khuyến nghị quan trọng:
- Sử dụng lượng dầu vừa đủ: Khi nấu ăn, chỉ nên dùng lượng dầu vừa đủ để tránh dư thừa.
- Không tái sử dụng dầu chiên: Sau khi chiên, rán, cần đổ bỏ dầu thừa và vệ sinh dụng cụ trước khi chế biến món khác.
- Giữ nhiệt độ thấp: Khi chiên, rán, nên giữ nhiệt độ vừa phải để tránh phá vỡ cấu trúc dầu.
- Ưu tiên dầu ăn trộn sống: Sử dụng dầu ăn để trộn salad hoặc làm các món không qua đun nóng giúp giữ lại giá trị dinh dưỡng.
Dầu ăn là thành phần không thể thiếu trong mỗi bữa ăn, nhưng việc sử dụng sai cách có thể gây ra những hậu quả không mong muốn cho sức khỏe. Bằng cách thay đổi thói quen sử dụng dầu ăn, mỗi gia đình có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến mỡ máu, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả nhà.