Các chuyên gia dinh dưỡng luôn cho rằng giảm chất béo từ sữa nghĩa là bạn đã tránh một lượng calo không cần thiết mà không làm mất những dưỡng chất quan trọng như canxi và đạm có trong sữa, đôi bên đều có lợi. Nhưng có lẽ điều này không hoàn toàn đúng.
Một công trình nghiên cứu mới đây về chất béo từ sữa được công bố trên chuyên san European Journal of Nutrition đã đưa ra vài kết luận đáng kinh ngạc. Những người hay ăn các chất béo từ sữa có ít khả năng mắc bệnh tim mạch và tiểu đường loại 2 hơn những người dùng các sản phẩm từ sữa ít béo. Về vấn đề tăng cân, sữa nhiều chất béo lại có thể thực sự tốt hơn cho bạn.
“Về chứng béo phì, chúng tôi không tìm thấy chứng cứ để chứng minh quan điểm sữa ít béo lành mạnh hơn cho sức khỏe”, Tiến sĩ Mario Kratz, một trong những tác giả của công trình nghiên cứu và hiện là nhà khoa học dinh dưỡng tại Trung tâm nghiên cứu ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, Hoa Kỳ, cho biết.
Ông Kratz cho hay, trên tổng số 25 nghiên cứu của nhóm, có 18 bài báo cáo rằng việc giảm cân, ít tăng cân, hoặc nhóm nguy cơ thấp mắc bệnh béo phì đều thuộc về nhóm những người ăn nhiều sữa béo. 7 nghiên cứu còn lại không kết luận như vậy. “Không có nghiên cứu nào chỉ ra rằng sữa ít béo tốt hơn”, ông Kratz nói thêm.
Có nhiều nghiên cứu khác ủng hộ những phát hiện của nhóm ông. Nghiên cứu năm 2013 trong cuốn Scandinavian Journal of Primary Health Care đã dõi theo mức độ hấp thu chất béo từ sữa và tỷ lệ béo phì của hơn 1.500 người trung niên và người cao tuổi. Những người thường xuyên ăn bơ béo, sữa và kem có tỷ lệ béo phì thấp hơn những người kiêng cữ chất béo từ sữa. Tiến sĩ Sara Holmberg, tác giả đầu tiên của nghiên cứu này, cho biết: “Dựa trên nghiên cứu của riêng tôi và những người khác, tôi tin rằng các sản phẩm sữa có chất béo cao ít có khả năng làm tăng nguy cơ béo phì hơn các sản phẩm ít béo”.
Niềm tin rằng chất béo không phải là kẻ thù của sức khỏe đang dần thu hút sự chú ý trong những năm vừa qua, đặc biệt là khi càng có nhiều dữ liệu cho thấy rằng chế độ ăn ít chất béo từ sữa không có tác dụng gì.
Tuy đa số những tổ chức sức khỏe của các quốc gia đang dần giảm nhẹ quan điểm về tác hại của chất béo, họ vẫn khuyến khích việc tìm mua các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không béo tại các siêu thị.
“Nghiên cứu đã liên tục cho thấy các thực phẩm giàu dinh dưỡng như thực phẩm có vi dưỡng chất trong từng calo là tốt cho sức khỏe”, theo lời Isabel Maples, một chuyên viên dinh dưỡng và người phát ngôn của Viện Dinh dưỡng học Hoa Kỳ.
Maples nói sữa ít béo cung cấp canxi, kali và những dưỡng chất khác mà người Mỹ cần trong chế độ ăn của họ. Với lý do này, sữa ít béo sẽ cung cấp ít calo hơn loại nhiều béo. Cô còn nói thêm rằng, sữa ít béo cũng sẽ có ít chất béo bão hòa hơn.
Kratz không phản đối ý kiến của Maple. Nhưng ông cho rằng họ đã đưa ra những giả định về các sản phẩm từ sữa mà không dựa trên những chứng cứ hiện hữu. Ông nói: “Dữ liệu cụ thể nên được coi trọng hơn lý thuyết. Và những dữ liệu đó không chứng minh cho quan điểm rằng việc ăn nhiều chất béo từ sữa sẽ làm sức khỏe bạn xấu đi nhiều hơn so với loại ít béo hoặc không béo”.
Làm thế nào để món ăn nào đó chứa nhiều calo trở nên tuyệt hơn cho vòng eo của bạn? Vài nhà nghiên cứu tranh luận rằng không phải tất cả calo là như nhau, đặc biệt là khi nói về việc tăng cân. Hơn nữa, việc chỉ tập trung vào lượng calo trong mỗi khẩu phần sẽ bỏ qua một nhân tố to lớn khác khi đề cập đến chứng béo phì, đó là sự no bụng.
Kratz nói, những axit béo bị tách bỏ trong các loại sữa ít béo sẽ giúp bạn nhanh thấy no hơn và kéo dài cảm giác no lâu hơn. Nghĩa là bạn sẽ ăn ít hơn trong những giờ sau đó.
Holmberg - tác giả của nghiên cứu về Scandinavian, gọi sữa là “nghịch lý” và cho hay việc đánh giá những tác động đến sức khỏe của sữa là điều không thể, nếu chỉ dựa vào những dưỡng chất bao quát. Cô nói: “Việc nghiên cứu tác động tổng quát của một loại thực phẩm thì quan trọng hơn là chỉ nghiên cứu các chất dinh dưỡng”.
Một vài nghiên cứu của châu Âu đưa ra những mối liên quan tương tự giữa các sản phẩm sữa nguyên kem và tỷ lệ thấp mắc các bệnh béo phì, tim mạch và tiểu đường. Bài nghiên cứu vừa mới được công bố của The journal BMJ kết luận rằng, từ những năm 1970, khi những hướng dẫn về chế độ dinh dưỡng quốc gia Hoa Kỳ được thành lập, khuyến khích mọi người tránh chất béo, thì không hề có một bằng chứng xác thực nào được đưa ra để chứng minh cho những cảnh báo này. Cơ bản mà nói, nền tảng về quan điểm “Chất béo là xấu” là một nền tảng rất yếu ớt.
Nói như vậy không có nghĩa khuyên bạn nên nhồi nhét những sản phẩm sữa nhiều béo vào cơ thể mình. Kratz cảnh báo không nên nghiêng hẳn về hướng này và nói: “Cứ cho bơ vào mọi thứ và ăn các sản phẩm sữa thỏa thích”.
So sánh với nhiều thực phẩm, đặc biệt là rau củ và trái cây, những thực phẩm sữa vốn không chứa chất xơ, đây là điều không tốt cho tiêu hóa và cách điều chỉnh lượng đường của cơ thể - đây mới là những nhân tố đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng lành mạnh.
Nhưng nếu bạn đang phân vân giữa sữa tách béo hay sữa nguyên kem thì nghiên cứu hiện tại sẽ cho bạn biết rằng tốt nhất nên chọn loại nhiều béo.