15 triệu người có nguy cơ bị tác động bởi các vụ vỡ hồ băng thảm khốc

(VOH) - Các nhà nghiên cứu vừa thông tin về các cơn "sóng thần nội địa', có thể khiến 15 triệu người bị tác động bởi các vụ nổ hồ băng thảm khốc.

Các sông băng trên khắp thế giới đang tan chảy với tốc độ đáng báo động và để lại những hồ nước khổng lồ. 

Khi nhiệt độ trở nên ấm hơn và nhiều mảnh sông băng tan chảy hơn, nước hồ sẽ dâng lên - việc sống ở hạ lưu sông băng có thể cực kỳ nguy hiểm. Nếu nước dâng quá cao hoặc đất/băng xung quanh vỡ ra sẽ khiến nước đổ xô xuống núi.

Hiện tượng này được gọi là bùng nổ hồ băng và theo một nghiên cứu được công bố hôm 7/2 trên tạp chí Nature Communications, khoảng 15 triệu người trên toàn cầu sống trong vòng 48 km xung quanh hồ băng có nguy cơ bị ảnh hưởng. Hơn một nửa trong số đó chỉ tập trung ở 4 quốc gia - Ấn Độ, Pakistan, Peru và Trung Quốc.

Đây là nghiên cứu đầu tiên xem xét cụ thể tác động tiềm ẩn của sự bùng nổ hồ băng.

sông băng, hồ băng
Hồ tại thung lũng Langmoche, Khumbu Himal, Nepal bị vỡ vào năm 1985 do tuyết lở, gây ra thiệt hại thảm khốc ở hạ lưu.

Đọc thêm: Sông băng phía đông Nam cực có dấu hiệu tan chảy

Tom Robinson, đồng tác giả của nghiên cứu và là giảng viên cao cấp tại Đại học Canterbury ở New Zealand cho biết, một đợt bùng phát hồ băng giống như một cơn "sóng thần nội địa". 

Những trận lụt này xảy ra mà không có cảnh báo. Các đợt bùng phát hồ băng trước đây đã giết chết hàng nghìn người và phá hủy tài sản cũng như cơ sở hạ tầng quan trọng. 

Cordillera Blanca ở Peru là một trong những điểm nóng của hiện tượng nguy hiểm này. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, kể từ năm 1941, dãy núi này đã trải qua hơn 30 thảm họa sông băng từ tuyết lở đến các đợt bùng phát hồ băng cướp đi sinh mạng của hơn 15.000 người.

Mặc dù vẫn chưa rõ có bao nhiêu trận lũ lụt ở Pakistan năm ngoái có liên quan đến băng tan, nhưng quốc gia này là nơi có nhiều sông băng hơn bất kỳ nơi nào trên thế giới - ngoài các vùng cực. 

Các nhà khoa học cho biết, chỉ riêng trong năm 2022, đã có ít nhất 16 sự cố hồ băng ở khu vực Gilgit-Baltistan phía bắc đất nước – nhiều hơn đáng kể so với 5 hoặc 6 sự kiện xảy ra trong những năm trước.

Nghiên cứu cho thấy, khu vực tiếp xúc nhiều nhất với những đợt bùng phát này là vùng núi cao châu Á, bao gồm Nepal, Pakistan và Kazakhstan. Các nhà khoa học lưu ý rằng, trung bình, mỗi người trong khu vực này sống trong phạm vi khoảng 10 km tính từ hồ băng.

Robinson cho biết khu vực Andes, bao gồm cả Peru và Bolivia, là một trong những khu vực đáng lo ngại nhất, vì có rất ít nghiên cứu được thực hiện trong khu vực. 

Nghiên cứu lưu ý rằng, trong hai thập kỷ qua, các sông băng ở dãy Andes đã tan chảy nhanh chóng do hậu quả của khủng hoảng khí hậu, tạo ra các hồ băng khổng lồ và làm tăng nguy cơ lũ lụt bùng phát.

Trong khi đó, Bắc Mỹ và dãy núi Alps ở châu Âu không được liệt kê là những khu vực dễ bị tổn thương bởi vì có ít người sống ở vùng lân cận của các lưu vực sông băng.

Sông băng tan chảy là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của cuộc khủng hoảng khí hậu. Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng, có tới một nửa số sông băng trên hành tinh có thể biến mất vào cuối thế kỷ này, ngay cả khi các mục tiêu khí hậu toàn cầu đầy tham vọng, bao gồm cả việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch.

Khi nhiệt độ tiếp tục ấm lên, các nhà lãnh đạo toàn cầu xác định quốc gia nào cần hệ thống cảnh báo sớm nhất về lũ lụt nghiêm trọng do băng tan gây ra.