Theo kế hoạch do chính phủ tuyên bố, Hải quân Hoàng gia Úc sẽ tăng cường hạm đội tàu chiến mặt nước lớn lên tổng cộng 26 chiếc sau một cuộc đánh giá độc lập cho thấy “hạm đội tàu chiến mặt nước hiện tại và theo kế hoạch là không phù hợp cho môi trường chiến lược mà nước này phải đối mặt.”
Phó Đô đốc Hải quân Úc Mark Hammond cho biết: “Một nước Australia hùng mạnh phụ thuộc vào lực lượng hải quân mạnh, một lực lượng được trang bị để tiến hành ngoại giao trong khu vực của chúng ta, ngăn chặn những kẻ thù tiềm tàng và bảo vệ lợi ích quốc gia của chúng ta khi được kêu gọi”.
Kế hoạch tăng cường hạm đội bao gồm 20 tàu khu trục và khinh hạm, cùng 6 tàu mặt nước có thủy thủ đoàn (LOSV), có thể hoạt động với các thủy thủ trên tàu hoặc độc lập dưới dạng máy bay không người lái.
Những tàu mặt nước này sẽ tham gia hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mà Úc dự định đóng theo hiệp ước AUKUS với Mỹ và Anh, 3 chiếc đầu tiên dự kiến sẽ được giao vào đầu thập kỷ tới.
Các nhà phân tích cho rằng, môi trường an ninh trong khu vực – nơi Trung Quốc đã xây dựng lực lượng hải quân lớn nhất thế giới và đang khẳng định các yêu sách lãnh thổ ở vùng biển tranh chấp – buộc Australia phải hành động.
Collin Koh, nhà nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore cho biết, việc tăng quy mô của hạm đội Australia “là điều cần thiết nếu cần có năng lực để đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ ngày càng tăng, đặc biệt là dự báo sự hiện diện trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.
Mặc dù không đề cập đến Trung Quốc trong kế hoạch xây dựng lực lượng, nhưng ủy ban đánh giá cho biết, hạm đội mặt nước trong tương lai cần có khả năng “hỗ trợ các hoạt động quan trọng, bao gồm tuần tra các khu vực tiếp cận phía bắc của chúng tôi, hộ tống gần và các nhiệm vụ vận chuyển trên biển”.
Sau khi hoàn thành vào giữa những năm 2040, việc xây dựng hải quân sẽ mang lại một hạm đội với 3 tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Hobart hiện tại, nâng cấp hệ thống tấn công và phòng không; 6 tàu khu trục lớp Hunter mới có khả năng tác chiến chống tàu ngầm cũng như tấn công; 11 tàu khu trục đa năng mới cho nhiệm vụ phòng không, tấn công và hộ tống; và 6 trong số các LOSV mới, mỗi chiếc sẽ có 32 ô Hệ thống phóng thẳng đứng dành cho tên lửa.
Chính phủ Australia cho biết, thêm 25 tàu nhỏ hơn sẽ được sử dụng để tuần tra ngoài khơi và làm nhiệm vụ an ninh hàng hải.



