Tin tứcĐây là lần thứ hai trong năm nay, chính phủ Pháp đối mặt với khủng hoảng quyền lực nghiêm trọng, liên quan đến việc sử dụng điều khoản 49.3 của Hiến pháp để vượt qua các tranh chấp tại Quốc hội.
Thủ tướng Michel Barnier đã viện dẫn điều khoản 49.3 vào ngày 2/12 để thông qua dự thảo ngân sách năm 2025 mà không cần sự phê chuẩn của Quốc hội. Tuy nhiên, động thái này đã dẫn đến một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm ngay ngày hôm sau, khiến ông phải đệ đơn từ chức.
Tổng thống Macron xác nhận sự kiện này trong bài phát biểu: “Hôm qua, Quốc hội đã bác bỏ ngân sách an sinh xã hội và bất tín nhiệm chính phủ Michel Barnier. Thủ tướng đã từ chức, và tôi chứng thực điều đó.”
Đây không phải lần đầu điều khoản 49.3 gây ra khủng hoảng chính trị ở Pháp. Đầu năm nay, nữ Thủ tướng Élisabeth Borne cũng buộc phải từ chức sau khi sử dụng điều khoản này để thông qua luật cải cách hưu trí, bất chấp làn sóng phản đối từ công chúng và Quốc hội.
Mặc dù điều khoản 49.3 hợp hiến, việc sử dụng nó bất chấp ý kiến của Quốc hội và công chúng thường bị xem là độc đoán. Trường hợp của Thủ tướng Barnier không chỉ là thất bại trong việc thắt chặt ngân sách, mà còn phản ánh sự thiếu lắng nghe và tôn trọng quyền lực lập pháp.
Ngân sách năm 2025, được trình bày bởi các Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính, đặt mục tiêu tiết kiệm 60 tỷ euro, trong đó 40 tỷ euro cắt giảm từ chi tiêu công, bao gồm cả an sinh xã hội. Những biện pháp thắt chặt này đã gây phản đối mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người dân vẫn chịu ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19.
Theo các chuyên gia, điều khoản 49.3 trở thành con dao hai lưỡi. Dù giúp chính phủ thông qua luật nhanh chóng, việc lạm dụng nó làm xói mòn lòng tin của công chúng và quốc hội, dẫn đến hậu quả chính trị nghiêm trọng.
Đài Radio France nhận định tình trạng hiện tại là một "cuộc sống chung tạm thời" giữa một tổng thống suy yếu và một thủ tướng thiếu quyền lực. Dự thảo ngân sách năm 2025 đã khởi động cuộc tranh luận căng thẳng tại Quốc hội, kéo theo nhiều hệ lụy chính trị.
Tờ La Croix viết: “Điều khoản 49.3 hợp hiến, nhưng nếu được sử dụng bất chấp mọi phản đối, nó sẽ trở thành công cụ quật ngược lại chính người sử dụng.”
Sự sụp đổ của chính phủ Barnier là lời cảnh báo nghiêm khắc với bất kỳ chính phủ nào muốn sử dụng quyền lực mà không lắng nghe công luận. Tổng thống Macron, dù không trực tiếp liên quan, cũng đối mặt với áp lực ngày càng gia tăng, khi phải tìm kiếm một thủ tướng mới đủ năng lực và sự ủng hộ để đưa đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Pháp hiện đang đứng trước ngã rẽ quan trọng: hoặc cải cách chính trị để hài hòa giữa hành pháp và lập pháp, hoặc tiếp tục đối mặt với những cuộc khủng hoảng chính trị lặp đi lặp lại.
