Tin tứcTại cuộc họp báo ở Tokyo, Thủ tướng Ishiba cho biết ông lựa chọn rút lui sau khi hoàn tất các cuộc đàm phán thương mại quan trọng với Mỹ. Ông thừa nhận bản thân vẫn còn nhiều điều muốn thực hiện trên cương vị thủ tướng, song lo ngại việc tiếp tục tại vị sẽ dẫn đến chia rẽ sâu sắc trong nội bộ Đảng Dân chủ Tự do (LDP).
Quyết định này đánh dấu sự kết thúc của một nhiệm kỳ chưa tròn một năm gắn liền với những kết quả bầu cử đáng thất vọng.
Giới quan sát nhận định sự ra đi của ông Ishiba là hệ quả tất yếu sau khi LDP lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại mất đa số ở cả Hạ viện lẫn Thượng viện, chấm dứt thế áp đảo mà đảng này duy trì từ năm 1955.
Cuộc tổng tuyển cử tháng 10/2024 khiến liên minh cầm quyền LDP - Komeito chỉ giành được 215 ghế, không đạt ngưỡng 233 để nắm đa số tại Hạ viện. Đến cuộc bầu cử Thượng viện tháng 7/2025, liên minh này tiếp tục thất bại khi chỉ giành 47/125 ghế, đánh dấu lần đầu tiên LDP mất đa số ở cả hai viện Quốc hội.
Kể từ đó, ông Ishiba phải lãnh đạo một chính phủ thiểu số, vừa đối mặt với bất đồng trong nội bộ LDP, vừa chịu áp lực lớn từ cử tri khi giá lương thực leo thang và lạm phát kéo dài. Sự tín nhiệm dành cho ông suy giảm nhanh chóng, tạo nên làn sóng chỉ trích buộc nhà lãnh đạo kỳ cựu phải rút lui.
Câu hỏi được dư luận quan tâm nhất hiện nay là ai sẽ kế nhiệm ông Ishiba. Theo New York Times, danh sách ứng viên tiềm năng khá đa dạng:
Shinjiro Koizumi: Bộ trưởng Nông nghiệp, con trai cựu Thủ tướng Koizumi Junichiro, đại diện cho thế hệ lãnh đạo trẻ.
Sanae Takaichi: chính trị gia bảo thủ cứng rắn từng được cố Thủ tướng Shinzo Abe hậu thuẫn.
Yoshimasa Hayashi chánh Văn phòng Nội các, chính khách nhiều kinh nghiệm; Toshimitsu Motegi cựu Bộ trưởng Kinh tế và Ngoại giao; Takayuki Kobayashi nghị sĩ trẻ được đánh giá có tiềm năng.
Theo The Economist, chưa bao giờ cuộc đua lãnh đạo tại Nhật lại nhiều biến số như lần này. Khác với truyền thống “đổi thủ tướng nhưng chính sách ít thay đổi” lần kế nhiệm này có thể mang lại điều chỉnh lớn khi phe cực hữu trong LDP đang cạnh tranh quyết liệt với phe trung dung.
Người kế nhiệm ông Ishiba sẽ đối diện “núi thách thức” cả trong và ngoài nước. Trên bình diện đối nội, họ phải xử lý khủng hoảng lương thực, lạm phát kéo dài, đồng thời đối phó tình trạng dân số già hóa nhanh chóng. Đây là những yếu tố đe dọa trực tiếp đến nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
Về đối ngoại, thách thức không kém phần gay gắt. Nhật Bản cần duy trì quan hệ đồng minh với Mỹ trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump áp dụng chính sách thương mại và thuế quan nhiều bất ngờ, kèm theo kỳ vọng lớn hơn đối với các đồng minh. Chính quyền mới cũng phải tìm cách xử lý quan hệ phức tạp với Hàn Quốc, Triều Tiên và Trung Quốc những nước láng giềng có ảnh hưởng sâu rộng tới an ninh khu vực.
Theo NBC News, tân thủ tướng sẽ phải cân nhắc liệu có tiếp tục triển khai thỏa thuận thương mại Mỹ - Nhật mà ông Ishiba đã ký hay tìm cách điều chỉnh phù hợp với định hướng mới. Đồng thời, việc định hình chiến lược đối phó với Trung Quốc, nhất là tại các điểm nóng biển Hoa Đông cũng sẽ là phép thử bản lĩnh của nhà lãnh đạo mới.
