Tham gia huấn luyện lần này có 4 tỉnh, 5 đơn vị hành chính trực thuộc cùng đại diện các bộ, ngành, cơ quan trung ương. Nhiều địa phương khác trên cả nước cũng đồng loạt tổ chức diễn tập độc lập. Theo kịch bản giả định, khu vực ngoài khơi tỉnh Wakayama hứng chịu động đất 9,1 độ richter, trong khi miền Tây và miền Đông Nhật Bản rung chấn 6–7 độ. Kịch bản cũng tính tới các đợt sóng thần dữ dội tấn công hàng loạt địa phương ven biển.
Trước tình huống này, Chính phủ Nhật Bản lập tức thành lập Ban chỉ đạo phòng chống thiên tai khẩn cấp do Thủ tướng Ishiba Shigeru đứng đầu. Lực lượng phòng vệ Nhật Bản và các cơ quan truyền thông chủ lực được xác định là hai trụ cột nòng cốt, vừa triển khai cứu nạn trực tiếp, vừa duy trì hệ thống thông tin thông suốt.
Phát biểu tại buổi diễn tập, Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh: “Chính phủ sẽ thống nhất hành động, huy động toàn lực cho công tác cứu hộ, cứu nạn và cung cấp thông tin kịp thời đến từng người dân. Phương châm cao nhất là bảo vệ tính mạng con người.” Ông kêu gọi người dân đề cao cảnh giác, đồng thời cam kết chính phủ sẽ nhanh chóng nắm bắt tình hình thiệt hại để có biện pháp hỗ trợ cụ thể, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương.
Trước đó, ngày 1/7, Chính phủ Nhật Bản đã sửa đổi Kế hoạch cơ bản phòng chống thiên tai quốc gia năm 2014, đặt mục tiêu trong vòng 10 năm tới giảm 80% số người thiệt mạng trong kịch bản siêu động đất ở Rãnh Nankai. Song song, ngân sách phòng chống thiên tai năm 2025 cũng được tăng gấp đôi, đạt 14,6 tỷ Yên (khoảng 104 triệu USD). Giới chuyên gia đánh giá, với nguồn lực này, Nhật Bản có thể đạt được những mục tiêu đầy tham vọng, góp phần trấn an người dân trước viễn cảnh thảm họa.
Theo báo cáo công bố cuối tháng 3/2025, Rãnh Nankai – dài khoảng 700 km, nằm ngoài khơi miền Trung và miền Tây Nhật Bản – là điểm giao nhau giữa mảng Thái Bình Dương và mảng kiến tạo quần đảo Nhật Bản. Quá trình dịch chuyển, ép nén lâu dài tạo ra sức căng lớn, khi giải phóng có thể gây ra động đất tới 9 độ richter hoặc cao hơn.
Các mô hình dự báo cho thấy, nếu siêu động đất xảy ra, 10/47 tỉnh thành Nhật Bản sẽ hứng chịu rung chấn trên 7 độ richter, 24 tỉnh khác từ 6 độ trở lên. Sóng thần có thể cao tới 30 m tại Kochi và Shizuoka, 10 m tại 13 tỉnh ven biển khác. Ngay cả thủ đô Tokyo cũng có nguy cơ bị nhấn chìm trong 3 m nước. Hậu quả ước tính vô cùng nghiêm trọng: khoảng 298.000 người thiệt mạng, hơn 12 triệu người mất nhà cửa, thiệt hại kinh tế có thể lên tới 270.000 tỷ Yên (tương đương 1.800 tỷ USD), gấp đôi ngân sách nhà nước Nhật Bản.
Các chuyên gia cảnh báo, tác động của thảm họa có thể kéo dài hàng chục năm, gây ảnh hưởng sâu sắc tới kinh tế, xã hội và tương lai quốc gia. Vì vậy, những cuộc diễn tập quy mô lớn như hôm nay không chỉ nhằm kiểm tra khả năng ứng phó của hệ thống chính quyền, mà còn là lời nhắc nhở toàn dân về tinh thần cảnh giác và ý thức phòng ngừa trong một đất nước thường xuyên đối mặt với thiên tai.


