Đây là cảnh báo vừa được Tòa Kiểm toán châu Âu đưa ra, nhấn mạnh sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng bên ngoài và thiếu cơ chế ứng phó hiệu quả.
Theo báo cáo của Tòa Kiểm toán châu Âu công bố ngày 17/9, tình trạng thiếu thuốc đã trở thành vấn đề kinh niên ở nhiều quốc gia thành viên EU, đặc biệt là Bỉ, và trở nên đặc biệt nghiêm trọng trong hai năm qua.
Chỉ tính từ tháng 1/2022 đến tháng 10/2024, các nước EU đã ghi nhận thiếu hụt nghiêm trọng tới 136 loại thuốc, bao gồm cả những loại kháng sinh thông dụng và thuốc giảm đau thiết yếu.
Báo cáo chỉ ra rằng EU hiện vẫn chưa có một cơ chế hiệu quả để ứng phó với tình trạng này.
Dù có sự thiếu hụt trong khung pháp lý và việc chia sẻ thông tin chậm trễ, Tòa Kiểm toán châu Âu nhấn mạnh rằng việc ứng phó với tình trạng thiếu thuốc đòi hỏi sự phối hợp ở cấp độ toàn liên minh.
Có ba nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu thuốc ở châu Âu:
Phụ thuộc vào chuỗi cung ứng bên ngoài: Phần lớn hoạt động sản xuất thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau đã được chuyển sang các nước châu Á, khiến EU dễ bị tổn thương khi chuỗi cung ứng gặp trục trặc.
Thiếu hiệu quả trong quy định: Các quy định yêu cầu công ty dược phẩm đảm bảo nguồn cung liên tục không được thực thi hiệu quả. Hơn nữa, việc các quốc gia thành viên tích trữ thuốc và thiếu phối hợp càng làm trầm trọng thêm tình hình.
Thị trường chung bị chia cắt: Sự phân mảnh của thị trường dược phẩm EU khiến việc lưu thông và tiếp cận thuốc không đồng đều giữa các quốc gia, tạo ra những điểm nghẽn trong việc phân phối.
Tòa Kiểm toán châu Âu đánh giá rằng những nỗ lực gần đây của EU, như việc tăng cường vai trò của Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) và lập danh mục thuốc thiết yếu, vẫn chưa đủ để giải quyết tận gốc vấn đề. Báo cáo khuyến nghị EU cần khẩn trương xây dựng một hệ thống ứng phó hiệu quả, bao gồm:
Cơ sở dữ liệu chung và nền tảng báo cáo tập trung.
Cơ chế truyền thông minh bạch với công chúng.
Giải pháp khôi phục nguồn cung trong trường hợp khẩn cấp.
Từ tháng 11/2024, EMA đã đưa vào vận hành nền tảng giám sát tình trạng thiếu thuốc của EU, được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ báo cáo tập trung, phục vụ tốt hơn công tác chuẩn bị và ứng phó với khủng hoảng y tế.
Báo cáo kết luận, nếu không có những giải pháp mạnh mẽ và kịp thời, người dân châu Âu sẽ tiếp tục đối mặt với nguy cơ thiếu thuốc, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng tự chủ chiến lược của châu lục.


