Hệ thống luân chuyển nước khắp hành tinh ngày càng 'bất thường'

Theo báo cáo được Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố ngày 18/9, chu trình nước toàn cầu đã trở nên "ngày càng thất thường và cực đoan" với sự thay đổi đột ngột giữa hạn hán và lũ lụt.

Chu trình nước đề cập đến hệ thống phức tạp mà nước di chuyển quanh Trái Đất. Nước bốc hơi từ mặt đất - bao gồm cả từ hồ và sông - bốc lên khí quyển, tạo thành những luồng hơi nước lớn di chuyển khắp nơi rồi lại rơi trở lại Trái Đất dưới dạng mưa hoặc tuyết.

Tuy nhiên biến đổi khí hậu do con người đang làm đảo lộn chu trình này.

song-amazon-180925
Mực nước sông Amazon xuống thấp tại cộng đồng Macedonia, tỉnh Amazonas, Colombia, vào ngày 2/10/2024 - Ảnh: Getty Images

Theo báo cáo Tình trạng tài nguyên nước toàn cầu của WMO, gần hai phần ba lưu vực sông trên toàn cầu không trải qua "điều kiện bình thường" vào năm ngoái, chẳng hạn như có quá nhiều hoặc quá ít nước.

Nhiều khu vực đã phải đối mặt với tình trạng thiếu nước vào năm 2024, năm nóng nhất trong lịch sử hành tinh. 

Mực nước sông Amazon xuống mức thấp chưa từng thấy, một số khu vực ở miền Nam châu Phi chịu hạn hán đến mức các chính phủ cực đoan phải tiêu hủy hàng trăm loài động vật , bao gồm cả voi, và mùa màng khô héo ở các khu vực của Mỹ.

Nhiệt độ cao cũng ảnh hưởng đến chất lượng nước ở hầu hết 75 hồ chính trên thế giới.

Báo cáo cho biết, dù cho nắng nóng và hạn hán, các nhà quan sát vẫn ghi nhận nhiều trận lũ lụt, thậm chí còn nhiều hơn những năm khác.

Châu Âu đã trải qua trận lũ lụt lớn nhất kể từ năm 2013, cơn bão Helene đã gây ra lũ lụt thảm khốc ở một số vùng của Mỹ, khiến ít nhất 230 người thiệt mạng và lũ lụt lớn ở Tây và Trung Phi đã khiến khoảng 1.500 người chết.

Các sông băng cũng chứng kiến ​​sự mất mát trên diện rộng trong năm thứ ba liên tiếp, mất 450 gigaton băng - tương đương với một khối băng cao 6,9 km, rộng 6,9 km và sâu 6,9 km. Con số này tương đương với lượng nước lấp đầy 180 triệu hồ bơi Olympic. 

Báo cáo cho thấy, Scandinavia, quần đảo Svalbard ở Bắc Cực và Bắc Á đều trải qua tình trạng băng tan kỷ lục.

Băng tan gây ra hậu quả to lớn, khiến mực nước biển dâng cao và nguy cơ lũ lụt, đồng thời đe dọa các quốc gia phụ thuộc vào băng để cung cấp điện, tưới tiêu và nước uống.

Các chuyên gia cho biết, rất khó để tính toán tổng thiệt hại kinh tế do chu trình nước ngày càng thất thường, nhưng các trận lũ lụt đơn lẻ năm ngoái đã gây ra thiệt hại hàng tỷ đô la. Sự thay đổi về nguồn nước và khả năng tiếp cận cũng có thể "làm gia tăng căng thẳng và xung đột ".

Bình luận