Tin tứcTại một xưởng nhựa nhỏ ở thị trấn Oizumi, tỉnh Gunma, một công nhân Việt Nam 24 tuổi vẫn miệt mài cắt các chi tiết máy giữa ngày nắng 35°C, dù nơi làm việc không có máy lạnh. “Tôi thích công việc này và muốn gắn bó lâu dài”, người này chia sẻ.
Trong số 15 nhân viên của Công ty nhựa Kusakabe, có 5 người là lao động nước ngoài. Giám đốc công ty, ông Toshio Kusakabe (74 tuổi), cho biết người Nhật hiếm khi chọn làm việc ở các nhà máy nhỏ, nên “doanh nghiệp thực sự biết ơn lao động ngoại”.
Ông Kusakabe bắt đầu tuyển lao động nước ngoài từ khoảng 20 năm trước và cho rằng họ có tinh thần làm việc chăm chỉ, quyết tâm cao. Nhiều thực tập sinh kỹ năng sau đó ở lại làm việc theo diện visa “Lao động có kỹ năng đặc định”.
Ông Kusakabe nói thêm: “Một số đảng phái cổ xúy khẩu hiệu ‘Ưu tiên người Nhật’ nhưng tôi không hiểu điều đó nghĩa là gì. Doanh nghiệp chúng tôi không thể tồn tại nếu thiếu lao động nước ngoài, và điều này cũng đúng với các tập đoàn lớn”.
Thị trấn Oizumi hiện là nơi đặt nhà máy của nhiều công ty lớn như Subaru và Panasonic, cùng hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh trong chuỗi cung ứng. Tính đến cuối năm 2024, Oizumi có 41.653 dân, trong đó 8.871 người là người nước ngoài, chiếm hơn 21% dân số. “Lao động nước ngoài rất quan trọng, không chỉ với doanh nghiệp nhỏ mà cả với các công ty lớn. Nếu không có họ, hoạt động sản xuất sẽ gặp rủi ro”, một đại diện Hiệp hội Thương mại và Công nghiệp Oizumi khẳng định.
Tuy nhiên, lợi thế “lao động giá rẻ” đang dần mất đi. Chi phí tuyển dụng thực tập sinh kỹ thuật và lao động có kỹ năng đặc định tăng mạnh, trở thành gánh nặng với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một chủ doanh nghiệp ở Oizumi cho biết ngoài tiền lương tối thiểu, công ty phải chi thêm 100.000 yen (hơn 651 USD) cho khóa đào tạo trước khi sang Nhật, 50.000 yen (hơn 325 USD) cho chi phí đi lại và 25.000 yen (162 USD) phí quản lý hằng tháng cho tổ chức trung gian.
Tổng chi phí lao động thực tế có thể lên đến 1.500 – 1.800 yen/giờ (tương đương 10 – 12 USD). Một doanh nghiệp khác thậm chí còn phải xây ký túc xá cho thực tập sinh và lao động kỹ năng đặc định, khiến chi phí bình quân vượt 1.800 yen/giờ.
Theo giới phân tích, tình trạng thiếu hụt lao động trong nước khiến Nhật Bản phải tiếp tục phụ thuộc vào nguồn nhân lực nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất, xây dựng và chăm sóc xã hội. Tuy nhiên, chi phí tăng cao đang khiến các doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động và cạnh tranh.
Lao động nước ngoài vẫn là lực lượng không thể thiếu trong nền kinh tế Nhật Bản, nhưng họ không còn là “lao động giá rẻ” như trước. Chi phí thuê mướn hiện đã tương đương, thậm chí cao hơn cả lao động trong nước, phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong cấu trúc thị trường lao động của nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
