Tòa Tối cao Mỹ: Việc các bang loại ông Trump khỏi bầu cử sơ bộ sẽ ảnh hưởng đến cuộc tổng tuyển cử

VOH - Thẩm phán bang Illinois ngày 28/2 ra phán quyết loại ông Trump khỏi danh sách bầu cử sơ bộ ở bang này, liên quan đến sự kiện bạo loạn ở Đồi Capitol hồi năm 2021.

Phán quyết của thẩm phán hạt Cook của bang Illinois, bà Tracie Porter, được cho là phù hợp với nguyện vọng của các cử tri bang này - những người cho rằng tên của cựu Tổng thống Donald Trump không được xuất hiện trên phiếu bầu sơ bộ vào ngày 19/3 và cả trong lần bầu cử chính thức vào tháng 11 tới vì vi phạm điều khoản chống nổi dậy trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ.

Tu chính án thứ 14 được thông qua năm 1868, quy định không ai được đảm nhiệm chức vụ trong chính quyền nếu họ từng tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn".

Trước đó vào ngày 4/1, nhóm Free Speech for People (FSFP) đại diện cho cử tri Illinois đã đệ đơn kiện yêu cầu ủy ban bầu cử của bang cần loại ông Trump khỏi phiếu bầu sơ bộ, do cựu Tổng thống không đủ tiêu chuẩn tranh cử theo Tu chính án thứ 14.

Tuy nhiên đến ngày 30/1, ủy ban bầu cử bang Illinois quyết định để ông Trump tiếp tục tham gia bầu cử sơ bộ do họ không đủ thẩm quyền để xác định tư cách tranh cử của cựu tổng thống.

Về phán quyết mới nhất của bà Porter, nhóm FSPS cho rằng đây là "chiến thắng mang tính lịch sử". Đại diện nhóm tranh cử của ông Trump gọi đây là "hành động vi hiến" và sẽ kháng cáo ngay lập tức.

Tòa Tối cao Mỹ: Việc các bang loại ông Trump khỏi bầu cử sơ bộ sẽ ảnh hưởng đến cuộc tổng tuyển cử
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một sự kiện tại bang South Carolina, ngày 20/2/2024 - Ảnh: Reuters

Bang Illinois là bang thứ ba của Mỹ loại ông Trump khỏi danh sách bầu cử sơ bộ. Các bang trước đó cũng có động thái tương tự là bang Colorado và Maine. 

Tuy nhiên, thẩm phán Porter sẽ tạm hoãn việc thi hành phán quyết để cho phép phía ông Trump kháng cáo lên tòa phúc thẩm của bang và Tòa án Tối cao Mỹ, tương tự như bang Colorado và Maine.

Tháng 12/2023, Tòa Tối cao Colorado cho rằng ông Trump không đủ tư cách để tranh cử theo Tu chính án thứ 14, sau khi nhận đơn kiện cho rằng ông Trump đã tham gia vào cuộc bạo loạn tại Đồi Capitol hồi tháng 1/2021. Tòa án Tối cao Mỹ sau đó đã thụ lý đơn kháng cáo từ cựu Tổng thống và hiện chưa ra quyết định cuối cùng.

Cũng trong tháng 12/2023, tổng thư ký bang Maine ra quyết định loại ông Trump khỏi phiếu bầu sơ bộ. Tòa phúc thẩm Maine hồi tháng 1 năm nay ra thông báo hoãn thực hiện quyết định của tổng thư ký bang và sẽ chờ phán quyết từ Tòa án Tối cao Mỹ đối với vụ việc trên ở bang Colorado. 

Các thẩm phán ở Tòa án Tối cao hiện vẫn đang xem xét phán quyết ở bang Colorado, cho rằng việc các bang thực hiện các động thái tương tự nhau là loại ông Trump khỏi phiếu bầu sơ bộ có thể làm ảnh hưởng đến cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11. 

Nhiều bang khẳng định cho đến nay chưa có tòa án nào kết tội ông Trump liên quan sự kiện bạo loạn ở Đồi Capitol và khẳng định việc tranh cử là quyền hiến định, do người dân quyết định thay vì các nhóm hay thẩm phán hay bất kỳ tổ chức nào.

Bình luận