Quyết định được đưa ra ngay sau khi ông ký sắc lệnh hành pháp vào ngày 20/1 tại Nhà Trắng, chỉ vài giờ sau lễ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai.
Theo sắc lệnh, tất cả các bộ trưởng và lãnh đạo cơ quan phụ trách các chương trình viện trợ phát triển phải ngay lập tức tạm ngừng mọi thỏa thuận mới và ngừng giải ngân các quỹ viện trợ đã phê duyệt. Việc này nhằm tiến hành rà soát toàn diện và đảm bảo rằng các chương trình viện trợ phù hợp với mục tiêu chiến lược của Mỹ trên trường quốc tế.
Hiện chưa rõ sắc lệnh này sẽ ảnh hưởng đến các chương trình cụ thể nào, cũng như các quốc gia, tổ chức phi chính phủ hay tổ chức quốc tế nào. Điều đáng chú ý là ngân sách viện trợ phát triển của Mỹ được Quốc hội phê chuẩn và giám sát chặt chẽ, nên việc thực hiện quyết định này có thể đối mặt với nhiều thách thức pháp lý và chính trị.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump từng đề xuất cắt giảm 1/3 ngân sách dành cho hoạt động ngoại giao và viện trợ phát triển, bao gồm cả tài trợ cho các chương trình gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị Quốc hội bác bỏ do lo ngại ảnh hưởng đến vị thế và uy tín của Mỹ trên trường quốc tế.
Quyết định tạm dừng viện trợ được coi là bước đi nhằm tái định hình chính sách đối ngoại của Mỹ, tập trung vào lợi ích quốc gia và giảm chi tiêu không hiệu quả. Tuy nhiên, động thái này cũng có thể làm suy yếu vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ và tạo khoảng trống cho các cường quốc khác như Trung Quốc hoặc Nga mở rộng ảnh hưởng tại các khu vực đang nhận viện trợ.
Các nhà phân tích nhận định, động thái này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các chương trình hỗ trợ y tế, giáo dục, cứu trợ nhân đạo và phát triển kinh tế tại nhiều quốc gia đang phát triển. Đồng thời, nó có thể làm giảm lòng tin của các đối tác quốc tế vào cam kết của Mỹ trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, xóa đói giảm nghèo và gìn giữ hòa bình.
Quyết định này dự kiến sẽ gặp phải phản ứng mạnh mẽ từ các tổ chức quốc tế và các quốc gia thụ hưởng viện trợ. Một số chuyên gia cho rằng, việc tạm dừng viện trợ có thể gây ra bất ổn tại các khu vực nhận hỗ trợ, đặc biệt là các quốc gia phụ thuộc vào viện trợ Mỹ để duy trì ổn định kinh tế và chính trị.