Theo Fraser, nguyên nhân sự sụt giảm của Hồng Kong, bởi đặc khu hành chính thuộc Trung Quốc đã áp dụng hệ thống pháp luật từ Đại Lục, khiến không ít công ty nước ngoài cảm thấy có rào cản trong hoạt động kinh doanh.
Hồng Kong luôn dẫn đầu trong báo cáo về các nền kinh tế tự do của Fraser – 1 tổ chức nghiên cứu độc lập, trong hơn 2 thập kỷ qua. Tuy nhiên ấn bản 2023 công bố hôm 19/9 cho thấy, chỉ số tổng thể của thành phố đã giảm 0,07 điểm, và tụt xuống vị trí số 2 sau Singapore.
Mất vị trí dẫn đầu, có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của Hồng Kong, vốn luôn tự hào là nơi tự do nhất cho các doanh nghiệp.
Ông Matthew Mitchell, thành viên cao cấp tại Viện Fraser nói: “Sự thay đổi này là ví dụ cho thấy, thắt chặt kiểm soát tư nhân, sẽ dẫn đến giảm hoạt động kinh doanh. Sự thịnh vượng của toàn bộ nền kinh tế nói chung, lẫn mỗi người dân nói riêng sẽ bị ảnh hưởng.”
Singapore lại hưởng lợi từ điều này. Nhiều doanh nhân và tài năng từ Hồng Kong đã chuyển tới đảo quốc sư tử để làm ăn.
Xếp thứ 3, 4 và 5 trong danh sách 2023, lần lượt là Thụy Sỹ, New Zealand và Mỹ. Viện Fraser phân tích 165 quốc gia và vùng lãnh thổ theo các tiêu chí riêng. Trung Quốc giữ nguyên vị trí như năm ngoái là 111.
Không chỉ bảng xếp hạng của Viện Fraser, năm 2019, Hồng Kong xếp thứ 2 trong bảng đánh giá năng lực cạnh tranh do Viện Phát triển và Quản lý của Thụy Sỹ công bố. Năm nay, thành phố rớt xuống vị trí thứ thứ 7, sau Đan Mạch, Ireland, Thụy Sỹ, Singapore, Hà Lan và vùng lãnh thổ Đài Loan.
Lý do Singapore đứng số 1
Viện Fraser đánh giá, điểm nổi trội của Singapore so với các quốc gia khác, là từ khâu thành lập, điều hành đến thực hiện các hoạt động của doanh nghiệp, đều rất dễ dàng. Đảo quốc sư tử có những cộng đồng kinh doanh rất năng động, sẵn sàng giúp đỡ, kết nối và cung cấp thông tin dẫu bạn ở bất kỳ lĩnh vực nào. Ngoài nền kinh tế cởi mở, Singapore được đánh giá có chính sách thuế hợp lý, cơ sở hạ tầng hiện đại, lực lượng lao động tay nghề cao, người dân nói thạo tiếng Anh và vị trí địa lý chiến lược. Sau đây là 1 vài đặc điểm nổi bật.
Thứ nhất: Nền kinh tế vững mạnh và không có sự kiểm soát tiền tệ
Singapore có nền kinh tế thị trường tự do, chủ yếu dựa vào tài chính, thương mại và sản xuất để tăng trưởng. 75% GDP của đất nước đến từ lĩnh vực dịch vụ, và sử dụng khoảng 80% lực lượng lao động.
Singapore có tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát thấp. Hơn nữa, hòn đảo không có nợ công bên ngoài. Ngược lại, chính phủ dư tiền trong nhiều quỹ khác nhau. Do vậy, các nhà hoạch định chính sách đang thực hiện đầu tư ra nước ngoài một cách thận trọng, và cung cấp các khoản trợ cấp về nhà ở, giao thông, giáo dục cũng như y tế cho người dân. Tất cả yếu tố trên đều hướng tới một nền kinh tế mạnh mẽ và ổn định.
Người nước ngoài được phép sở hữu 100% cổ phần trong các công ty được thành lập tại Singapore, mà không cần bất kỳ cổ đông hoặc đối tác địa phương nào. Chính phủ cũng không áp đặt giới hạn về việc chuyển lợi nhuận về nước, hay ngoại tệ được mang vào - mang ra khỏi biên giới. Đây là yếu tố khiến Singapore trở nên đặc biệt hấp dẫn đối với các công ty lớn, những người có thể phải đối mặt với mức thuế khổng lồ khi chuyển lợi nhuận về nước.
Thứ 2: Singapore có hệ thống thuế tiện lợi
Singapore sở hữu một trong những hệ thống thuế thân thiện nhất ở châu Á, ví dụ không đánh thuế cổ tức hoặc lãi vốn từ kinh doanh. Cơ quan chức năng có cách tiếp cận từng bước đối với thuế doanh nghiệp lẫn thuế cá nhân. Trong 3 năm đầu, các công ty mới có thể không phải đóng thuế, nếu thu nhập dưới 100.000 đô la Singapore. Đặc biệt, thuế doanh nghiệp được giới hạn ở mức 17%, ít hơn nhiều so với các quốc gia tiên tiến khác. Singapore còn có hiệp ước tránh đánh thuế 2 lần với hơn 50 nước.
Thứ 3: Lợi thế về cơ sở hạ tầng và vị trí địa lý
Không ai có thể phủ nhận, Singapore sở hữu cơ sở hạ tầng vô cùng hiện đại. Những ai tới lần đầu đều không khỏi ngạc nhiên. Đó là sân bay quốc tế khổng lồ và nổi tiếng bậc nhất thế giới. Đường cao tốc, tàu điện ngầm cùng với mạng viễn thông. Điều này đóng vai trò thiết yếu cho mọi hoạt động kinh doanh của các công ty.
Một nam doanh nhân người Mỹ có hơn 10 năm sinh sống làm việc ở Singapore nói: “Từ khi tới đây, tôi chưa bao giờ gặp tình huống phiền lòng liên quan đến việc đi lại, mạng lưới truyền tải điện hay cơ sở hạ tầng viễn thông. Đó là điều vô cùng đặc biệt của hòn đảo. Ngay cả tại Mỹ hay châu Âu, chuyện mất điện hay mất kết nối mạng vẫn hay xảy ra, do con người hoặc các yếu tố như nắng nóng hay tuyết rơi nặng hạt. Nhưng ở Singapore thì không bao giờ.”
Vị trí địa lý cũng là điểm thuận lợi khác. Nước này không có biên giới trên đất liền với Trung Quốc, và nằm chính giữa tuyến giao thương quan trọng. Từ Singapore có thể dễ dàng kết nối tới Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Đông Bắc Á và Nam Á.
Một doanh nhân 58 tuổi đến từ Ireland nói: “Khi mới sang đây mở công ty, tôi không thấy bỡ ngỡ. Cộng đồng doanh nghiệp giúp đỡ nhiệt tình và ai cũng năng động. Tôi dễ dàng kết nối được với các đồng nghiệp từ khắp nơi trên toàn cầu, nhất là những nước châu Á xung quanh. Nếu chúng tôi tìm thấy được điểm chung để hợp tác, việc xúc tiến sẽ được tiến hành ngay.”
Trong giai đoạn đầu phát triển, nhờ tận dụng vị trí địa lý, Singapore đã mở những cảng biển với vai trò trung chuyển hàng hóa, mỗi năm thu về lượng tiền không nhỏ.
Nếu 1 doanh nhân mở công ty ở Singapore, chắc chắn sẽ rất dễ dàng trong việc kết nối vào những mạng lưới có sẵn.
Thứ 4: Lực lượng lao động có tay nghề cao
Singapore được thế giới biết đến với hệ thống giáo dục đẳng cấp. Những trường đại học hàng đầu châu Á, mỗi năm cung cấp cho nền kinh tế tri thức hàng chục ngàn kỹ sư, bác sỹ, phi công, đầu bếp, chuyên gia chính trị và nhiều lĩnh vực khác. Tất cả đều lành nghề, có chuyên môn và được đánh giá cao. Đặc biệt, tất cả đều giao tiếp tiếng Anh thành thạo.
Không có gì bất ngờ khi Singapore sở hữu lực lượng lao động được đánh giá là tốt bậc nhất trên thị trường. Ngoài ra, người dân Singapore cũng nổi tiếng về sự chăm chỉ, tuân thủ các quy tắc và tinh thần hợp tác làm việc nhóm.
Một doanh nhân trong lĩnh vực thực phẩm đến từ Hàn Quốc nói: “Chúng tôi chọn Singapore vì là nơi năng động, gần gũi văn hóa châu Á. Ngoài ra hệ thống giáo dục ở đây rất tuyệt, tôi hài lòng khi con cái mình được học những gì tôi nghĩ là cần cho chúng phát triển. Một điều nữa tôi muốn con cái mình học ở đây thay vì quê nhà, là tiếng Anh và môi trường quốc tế.”
Một doanh nhân là chủ công ty phần mềm từ Ấn Độ nói: “Ấn Độ cũng nói tiếng Anh như Singapore, nên chúng tôi không thấy khác biệt khi làm việc tại đây. Singapore cũng có nhiều người dân gốc Ấn. Ngoài ra người gốc Mã Lai hay gốc Hoa, cũng đều rất thân thiện. Những lao động tốt nghiệp các trường ở địa phương, chúng tôi không cần đào tạo hay hướng dẫn nhiều. Họ làm quen công việc rất nhanh. Đặc biệt luôn tháo vác và xông xáo.”
Hệ thống nhập cư của Singapore cũng rất thoáng với người có tay nghề cao, do đó đã thu hút không ít nhân tài trên toàn cầu. Các công ty đặt trụ sở tại Singapore sẽ không khó khăn để tuyển dụng lao động quốc tế.
Một doanh nhân khác đến từ Mỹ làm việc trong ngành vận tải biển nói: “Công ty chúng tôi cần kết nối trên toàn cầu, nên nhân sự phải di chuyển tới chỗ này chỗ khác làm việc thường xuyên. Chúng tôi thấy rất dễ dàng khi nhân viên của mình từ châu Âu tới Singapore làm, hoặc tuyển dụng nhân viên mới từ các nước láng giềng tới Singapore. Ở đây là môi trường quốc tế hóa thực sự.”
Thứ 5: Nền kinh tế ít tham nhũng và quan liêu
Châu Á, nhất là Đông Nam Á, nổi tiếng với tình trạng tham nhũng tràn lan và quan liêu hách dịch. Tuy nhiên Singapore là ngoại lệ.
Chính phủ trả lương rất cao cho công chức, để họ không phải lo cuộc sống gia đình. Song song đó, luật pháp quy định hình phạt rất nghiêm khắc với hành vi tham nhũng hoặc nhận hối lộ. Là chủ doanh nghiệp, bạn được bảo đảm không bao giờ vướng phải thủ tục hành chính rườm rà, vòi vĩnh của công chức, hoặc tình trạng trì trệ trong khối nhà nước. Mọi công dân Singapore, đều xem việc tuân thủ pháp luật là yếu tố quan trọng trong việc giữ gìn phẩm giá.
Thứ 6: Môi trường trong sạch
Các nghiên cứu đều chỉ ra, môi trường là yếu tố ảnh hưởng lớn tới tinh thần cũng như động lực làm việc. Tại Singapore, bạn được cam kết là ngoài đường không có 1 cộng rác, người dân không bao giờ nhìn thấy nước thải hay cảnh ô nhiễm. Các con đường chính thường rợp bóng cây. Dù diện tích nhỏ, chỉ hơn 500 km vuông, nhưng Singapore dành hẳn 1 phần để làm công viên và trồng rừng.