Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, bảng giá đất là cơ sở để giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai cho người dân và tổ chức không bị ách tắc. Việc điều chỉnh cũng đã được cập nhật phù hợp với thực tế về giá đất của thành phố.
Bảng giá cập nhật giá đất bồi thường, tái định cư theo 1.300 vị trí đất đã phê duyệt giá tại các dự án và 97.000 giao dịch thực tế thu thập từ cơ quan đăng ký đất đai và cơ quan thuế.
Theo bảng giá đất được ban hành trước đây, giá đất tại đường Song Hành Quốc lộ 22 (huyện Hóc Môn) là 780.000 đồng/m2, nhưng theo dự thảo Bảng giá điều chỉnh, giá đất tại vị trí này được điều chỉnh lên gần 39,6 triệu đồng/m2, tức tăng 50 lần.
Lý giải về chênh lệch này, Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết qua kiểm tra thực tế giá đất nêu trên chưa phải là giá đất thị trường mà phải bổ sung hệ số được ban hành theo Quyết định 56/2023 sẽ là 3,5 triệu đồng/m2.
Trong khi đó, tại thời điểm ngày 1/12/2023, UBND huyện Hóc Môn đã phê duyệt giá bồi thường gần 39,6 triệu đồng/m2 và đã được người dân có đất thu hồi đồng thuận.
Sở Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết thời gian qua, các dự án vành đai 2, 3 được áp giá thị trường để tính bồi thường ở mức cao, người dân đồng thuận giao mặt bằng cho dự án. Từ đó, các quận huyện cập nhật giá đất bồi thường, giá đất chuyển nhượng thực tế vào bảng giá điều chỉnh.
Việc áp dụng bảng giá đất điều chỉnh sẽ thuận lợi, minh bạch, cắt giảm được thời gian thực hiện các thủ tục xác định giá đất cụ thể như trước đây. Người dân có đất bị thu hồi cũng sẽ được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cao hơn.
Đối với các dự án bất động sản, nhà ở thương mại, bảng giá đất điều chỉnh không ảnh hưởng gì vì các dự án này được tính theo phương pháp thặng dư.
Giá đất nông nghiệp tại bảng giá đất điều chỉnh tăng so với trước đây làm cho khoảng cách chênh lệch địa tô hài hòa hơn so với thực tế và dẫn đến các khoản được trừ minh bạch, công bằng và hợp lý hơn cho các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản khi thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Còn các dự án, công trình trọng điểm đầu tư công sẽ triển khai theo đúng tiến độ, không bị ách tắc.
Như vậy, bảng giá đất điều chỉnh sẽ có tác động tích cực đến nền kinh tế của thành phố, huy động được nguồn lực để nền kinh tế thành phố phục hồi và phát triển. Đối với các doanh nghiệp sản xuất và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) cũng không bị ảnh hưởng, do các chi phí đầu vào liên quan đến thuế sử dụng đất không tăng.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường bảng giá điều chỉnh sẽ khắc phục tình trạng hai giá, điều tiết được "chênh lệch địa tô", bảo đảm công bằng, hài hòa về lợi ích giữa người sử dụng đất, nhà đầu tư và nhà nước.
Ví dụ, dự án vành đai 3 bố trí tái định tại đường số 1 thuộc Khu tái định cư Phước Thiện có giá bố trí tái định cư 51 triệu đồng/m2. Như vậy, cập nhật giá trên vào thì người được bố trí tái định cư hoặc người dân chuyển mục đích sử dụng đất tại tuyến đường này đều phải áp dụng theo bảng giá sẽ bảo đảm công bằng.
Sở Tài nguyên và Môi trường cũng nhìn nhận rằng bảng giá đất điều chỉnh có ảnh hưởng đến nghĩa vụ tài chính khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng trong hạn mức đất ở. Còn diện tích ngoài hạn mức từ trước đến nay vẫn phải xác định theo giá thị trường.
Tuy nhiên điều này là công bằng vì xét trong trường hợp người dân bị thu hồi đất thì cũng được bồi thường theo giá thị trường.
Bảng giá điều chỉnh thì giá đất nông nghiệp tăng từ 11-14 lần so với trước còn đất ở thì tăng từ 4-5 lần. Do đó khi chuyển mục đích đất nông nghiệp sang đất ở người dân phải nộp tiền sử dụng với khoảng chênh lệch được tiết giảm.
Đối với phản ánh của người dân ngoại thành TPHCM về việc gặp khó khăn khi giá đất tăng cao khiến mức thu, tỷ lệ thu tăng tương ứng khi cần chuyển mục đích đất để xây nhà, cho con cái thì Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng bảng giá đất điều chỉnh phải theo sát giá thị trường và có vai trò của bảng giá, còn mức thu, tỷ lệ thu do Chính phủ quy định.
Sở sẽ báo cáo UBND TPHCM kiến nghị Chính phủ xem xét, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình kinh tế xã hội hiện nay.
Trường hợp người dân chưa có tiền nộp tiền sử dụng đất, Luật đất đai cho phép ghi nợ. Còn hộ nghèo, gia đình chính sách có chế độ miễn, giảm về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.