Hành trình di sản trong thời đại số

VOH - Mộc bản Triều Nguyễn là những bản gốc tài liệu, có giá trị đặc biệt về lịch sử, chính trị, xã hội, văn hóa, quốc phòng,…được lưu trữ qua các thời kỳ.

Lần đầu tiên, tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia, người tham quan được trải nghiệm ứng dụng Hologram để hiểu về câu chuyện Mộc bản bằng tranh cát, công nghệ 3D Mapping để xem quy trình biên soạn và khắc in Mộc bản... cùng nhau trao đổi về “Chuyển đổi số trong phát huy giá trị tài liệu lưu trữ” thông qua tọa đàm với sự tham dự của các nhà quản lý và các chuyên gia trong lĩnh vực lưu trữ và công nghệ.

Đây là sự kiện mở đầu quá trình quảng bá, bảo tồn và phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn theo hướng kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Hoạt động này đưaTrung tâm Lưu trữ quốc gia IV trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn, gần gũi và bổ ích của khách du lịch, các chuyên gia trong và ngoài nước, đặc biệt là thế hệ trẻ. Hơn nữa, còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong công tác bảo quản và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ cho các tỉnh thành trên cả nước.

Tài liệu lưu trữ có tầm quan trọng đặc biệt về lịch sử, chính trị, văn hóa, quốc phòng, an ninh quốc gia. Như lời nguyên Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình nói: “Đây là hồn phách của dân tộc, là kinh nghiệm của quá khứ. Nó vừa là kiến thức, vừa có giá trị lịch sử, vừa là những bài học kinh nghiệm mà chúng ta phải tuyên truyền cho tốt, phổ biến cho tốt, giáo dục cho tốt để nâng cao truyền thống và tự hào dân tộc”.

Trong những năm qua, ngành Lưu trữ đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành sứ mệnh bảo quản an toàn và phát huy có hiệu quả giá trị tài liệu lưu trữ. Gần đây, việc chuyển đổi từ tư liệu truyền thống sang tư liệu số là một bước tiến mới. Đó là việc xây dựng hệ thống cở sở dữ liệu quy mô; đẩy mạnh việc công bố, tuyên truyền, triển lãm tài liệu lưu trữ trên môi trường mạng. Bằng việc ứng dụng các công nghệ mới nhất đã làm cho Lưu trữ Việt Nam tự hào trở thành một trong những nền lưu trữ tiên tiến trên thế giới.

Hành trình di sản trong thời đại số 1
Ứng dụng công nghệ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Mộc bản triều Nguyễn - Ảnh: Mỹ Trang

Mộc bản Triều Nguyễn đã trải qua một hành trình đầy biến động trước khi được gìn giữ và tôn vinh như ngày nay. Được hình thành từ những năm đầu của thế kỷ XIX cùng với sự thành lập của vương triều Nguyễn, khối tài liệu này được coi là quốc bảo, là báu vật của hoàng triều. Từ khi khởi thảo cho đến khi hoàn thành bộ ván khắc, những mộc bản này phải trải qua một quy trình chế tác hết sức nghiêm ngặt theo mệnh vua ban để thực hiện sứ mệnh lưu trữ, truyền bá thông tin. 

Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV là nơi bảo quản khối tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn, tư liệu thế giới một loại hình tài liệu lưu trữ đặc biệt quý hiếm trong kho tàng lịch sử, văn hóa Việt Nam, được UNESCO ghi danh vào Chương trình Ký ức thế giới vào ngày 31/7/2009. Khối tài liệu gồm 33.971 tấm, là nguồn tư liệu tin cậy, còn khá nguyên vẹn để khảo cứu, đối chiếu, phục vụ cho việc nghiên cứu lịch sử Việt Nam. Với mục tiêu bảo tồn, phát huy giá trị khối mộc bản này, bên cạnh các hình thức truyền thống, Trung tâm đã từng bước đổi mới và mở rộng hình thức quảng bá, giới thiệu đến công chúng trong và ngoài nước thông qua việc ứng dụng công nghệ số.

Bình luận