Sau 2 năm tạm ngưng vì dịch Covid 19, lễ hội lần này phần nào đã thành công khi thỏa mãn được niềm vui với ẩm thực truyền thống cho người dân vào dịp nghỉ lễ.
Nghệ nhân được mùa bánh
Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ lần thứ 9 năm 2022 với chủ đề "Bảo tồn và phát huy giá trị bánh dân gian Nam Bộ" diễn ra ngày 7-11/4 tại quảng trường quận Bình Thủy (phường Bình Thủy, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ). Theo ban tổ chức (BCT), chỉ tính trong 2 ngày (7-8/4) có khoảng 300.000 lượt lượt khách tham dự, số gian hàng tham gia có 207 gian, lượng hàng bán ra nhiều đến nỗi có những mặt hàng không đủ cung ứng, phải tăng cường làm thêm.
Nghệ nhân Hà Thị Sáu (Thuận Hưng, quận Thốt Nốt) nổi tiếng với bánh tráng ngọt và bánh tráng dừa cho biết, bà đem theo 4 thiên bánh tráng dừa, 5 thiên bánh tráng ngọt (1 thiên tương ứng 1.000 cái) đã bán sạch trong 02 ngày. Trước nhu cầu mua bánh tráng của khách, bà và gia đình phải tráng thêm bánh. Hầu hết những quầy bánh đều rất đông thực khách mua ăn thử, trung bình một gian hàng bánh có thể bán khoảng 200kg bánh/ngày.
Theo ghi nhận, năm nay thành phố Cần Thơ kết hợp 3 hoạt động lớn: khánh thành Đền thờ Vua Hùng, Liên hoan Đờn ca tài tử và Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ nên hàng ngàn người dân háo hức đến dự lễ và vui chơi. Đặc sắc nhất là Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ là dịp để người lớn tuổi sống lại ký ức tuổi thơ hay những người trẻ có dịp tìm hiểu những loại bánh lâu đời. Sau khi ghé vào gian hàng bánh của nghệ nhân Tô Thị Bích Phượng (tỉnh Hậu Giang) mua vài hộp bánh da lợn, bánh ướt (nhân đậu xanh), bánh chuối hấp, bà Tạ Thị Ngọc Ánh (70 tuổi, quận Ninh Kiều) cho biết lễ hội bánh giúp cho phổ biến những loại bánh tưởng như đã thất truyền trong dân gian. “Tôi thấy, bây giờ nghệ nhân có kỹ thuật hơn và biết rút kinh nghiệm của người xưa làm nên có thể không thua kém gì với tay nghề của nghệ nhân xưa. Chỉ tiếc là bánh dân gian ít phổ biến nên chỉ có thể thông qua lễ hội này mới được biết đến”, bà Phượng cho hay.
Bên cạnh những bánh dân gian của người Kinh như: da lợn, bánh bò, bánh ít trần, bánh chuối hấp, bánh lá,… lễ hội còn có các món bánh của người Hoa, người Chăm, người Khmer như: bánh quy, bánh bò thốt nốt, bánh bò nướng của người Chăm, bánh Namparang; Bánh Katum của người Khmer.
Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư tỉnh An Giang đem đến lễ hội hai món bánh Bò nướng và Namparang được nghệ nhân Rô Phi Á (Rofiah) trực tiếp biểu diễn chế biến tại gian hàng trưng bày. Bánh đã tạo ấn tượng và thu hút hàng ngàn lượt khách đến tham quan và thưởng thức mỗi ngày.
“Bánh Namparang có trứng, bột mì và loại bơ riêng của người Chăm, bơ trứng vịt. Bơ này dùng để tráng qua khuôn bánh giúp bánh thơm ngon hơn”, nghệ nhân Rô Phi Á chia sẻ bí quyết.
Thiếu sân khấu biểu diễn
Sau 02 năm tạm ngừng vì dịch Covid-19, sự trở lại lần này của Lễ hội bánh dân gian đã phần nào thành công khi tạo được sự thu hút cho người dân vốn khát khao hoạt động vui chơi, giải trí sau đại dịch.
Tuy nhiên, khác với những năm trước, lễ hội bánh năm nay thiếu vắng gian hàng dành cho các nghệ nhân biểu diễn chế biến bánh trực tiếp cho khách xem. Hơn 200 gian hàng với khoảng 31 nghệ nhân tham dự nhưng ít ỏi nghệ nhân biểu diễn. Điểm nhấn đầu tiên khi bước vào không gian lễ hội bánh là quầy đổ bánh Namparang của nghệ nhân Rô Phi Á. Sau đó, hầu hết gian hàng bán bánh đã làm sẵn, đến gần cuối khu lễ hội mới có thêm nghệ nhân Hà Thị Sáu ngồi nướng bánh tráng (không có đổ bột, nhóm lò và tráng bánh như những kỳ trước). Một số nghệ nhân khác cũng bận bán bánh, không có thời gian để biểu diễn cho khách xem.
“Tôi thấy ấn tượng nhất là lệ hội bánh dân gian năm 2018 vì có nhiều hoạt động biểu diễn của nghệ nhân làm bánh, các gian hàng trang trí kiểu truyền thống nên tôi rất háo hức. Có lẽ năm nay, Ban tổ chức lo ngại dịch bệnh nên chưa làm được nhiều”, chị Trần Lê An Bình chủ quầy bánh An Bình chia sẻ.
Đúng như chia sẻ từ các nghệ nhân, BTC cho biết do diễn biến của dịch bệnh không thể lường trước được nên quy mô tổ chức cắt giảm lại, trong đó có phần trình diễn bánh dân gian của nghệ nhân. Thay vào đó, BTC tập trung tổ chức cuộc thi Bánh dân gian và trưng bày những sản phẩm du lịch, trong đó có các sản phẩm đạt chuẩn OCOP.
“Đa số phần trình diễn làm bánh dân gian chúng tôi bố trí làm tại chỗ, không làm biểu diễn như các năm trước vì lo ngại dịch bệnh. Chỉ có một số ít nghệ nhân làm bánh tại nhà thôi. Nhìn chung đến thời điểm này mà tổ chức lễ hội thu hút được đông đảo người dân quan tâm, thì ban tổ chức chúng tôi cũng rất mừng", ông Nguyễn Hoàng Ơn - giám đốc Trung tâm phát triển Du lịch thành phố Cần Thơ giải thích.
Chủ đề của lễ hội bánh năm nay là "Bảo tồn và phát huy giá trị bánh dân gian Nam Bộ". Đây là chủ đề được nhiều nghệ nhân tâm đắc, song cũng khiến họ trăn trở về làm thế nào để bảo tồn và phát triển bánh dân gian cho đúng. Theo chị Huệ Linh (một nghệ nhân làm bánh ở quận Bình Thủy- Cần Thơ), nghệ nhân chính là người bảo tồn bánh dân gian nên họ cần được tạo ra “sân chơi” để thể hiện như: tham gia lễ hội bánh hay biểu diễn ở các khu du lịch. Có như vậy, bánh truyền thống mới không bị thất truyền và người nghệ nhân có thêm động lực để đầu tư sáng tạo thêm cho bánh dân gian. "Để phát triển bánh dân gian, tôi nghĩ tất cả nguyên vật liệu khi làm bánh cần có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm. Đó là một quá trình lâu dài để phát triển bánh dân gian, nâng tầm thương hiệu bánh Việt mà tôi mơ ước lâu nay chưa làm được”, chị Linh bộc bạch.
Qua 9 lần tổ chức, lễ hội bánh dân gian Nam bộ đã thành một điển hẹn thú vị cho người dân thưởng thức và tìm hiểu về bánh dân gian của Việt Nam. Tuy nhiên, để đi vào chiều sâu nâng tầm thương hiệu cho bánh truyền thống thì còn cả một chiến lược. Để làm được điều này cần sự chung lòng, dốc sức của những người tâm huyết với bánh dân gian.
