Tại hội thảo, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhận định thực trạng nhiều trí thức rời khu vực công sang làm việc tại doanh nghiệp. Nguyên nhân do chính sách đãi ngộ, thu hút trí thức phục vụ sản xuất tại khối doanh nghiệp tốt hơn so với khu vực nhà nước.
Khu vực công nếu không có kế hoạch, chế độ thu nhập phù hợp để giữ chân nhà khoa học, sẽ dẫn đến nguy cơ mất cân đối chung cho việc phát triển các công nghệ ưu tiên, làm nền tảng cho khoa học công nghệ quốc gia.
Bộ trưởng nhìn nhận việc xây dựng chính sách cho trí thức trong đó có trí thức khoa học công nghệ gặp khó do thiếu đồng bộ về hệ thống luật pháp, mức đãi ngộ theo các quy định hiện hành chưa thật hấp dẫn, không theo kịp tốc độ phát triển kinh tế, xã hội.
Hiện Bộ đang hoàn thiện hai đề án về thu hút trí thức và quy hoạch mạng lưới tổ chức khoa học công nghệ, cùng với cơ chế thử nghiệm chính sách theo mô hình sandbox, tiếp thu ý kiến các cơ quan, chuyên gia nhà khoa học để trình Chính phủ.
GS. Võ Văn Tới (chuyên gia y sinh Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TPHCM) gợi ý một mô hình "ốc đảo" thử nghiệm các chính sách mới nhưng không bị gò bó bởi hệ thống luật pháp cho cơ chế thu hút nhân tài.
PGS.TS Phan Thanh Bình, nguyên Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục Quốc hội nhấn mạnh các hình thức đãi ngộ, thu hút nhân tài cần sát với thực tế để tăng tính hiệu quả.
Chủ tịch ủy ban nhân dân TPHCM Phan Văn Mãi cho hay thành phố đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, Hội đồng Nhân dân TP cũng có nghị quyết để thu hút các trí thức đến làm việc tại các khu công nghệ cao, khu công nghệ sinh học, trung tâm nông nghiệp công nghệ cao nhưng đến nay chỉ thu hút được 20 chuyên gia trí thức.
Ông Mãi nói “Sẽ có những cơ chế chính sách để động viên đội ngũ trí thức hiện tại trong hệ thống chính trị tại TPHCM, bằng cơ chế đào tạo, thu nhập tăng thêm, nhà ở, các quyền lợi khác về bổ nhiệm, đề bạt, tham gia sâu hơn vào các chương trình của thành phố”.
Báo cáo của Sở Nội vụ TPHCM mới đây cho thấy, thành phố không thu hút được sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ nào về làm việc từ năm 2018 đến nay theo Nghị định 140 năm 2017 của Chính phủ. Lý do, ngoài việc sinh viên muốn ưu tiên học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, chưa quan tâm đến làm việc cho cơ quan nhà nước, thành phố còn khó cạnh tranh với các tổ chức tư nhân về về thu nhập, cơ hội thăng tiến.