Tin tứcThông tin này được Cục Thống kê, Bộ Tài chính công bố tại Hội thảo công bố các kết quả nghiên cứu chuyên sâu xây dựng từ kết quả Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ và Điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế xã hội của 53 dân tộc thiểu số, diễn ra ngày 23/12 tại Hà Nội.
Theo TTXVN, Hội thảo đã giới thiệu ba báo cáo nghiên cứu quan trọng, tập trung vào các vấn đề cốt lõi gồm nghèo đa chiều trẻ em dân tộc thiểu số, xu hướng di cư nội địa và triển vọng dân số Việt Nam trong dài hạn. Các kết quả được đánh giá là cung cấp bằng chứng khoa học quan trọng, phục vụ hoạch định chính sách phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn tới.
Đáng chú ý, báo cáo “Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024–2074” đưa ra bức tranh toàn diện về xu hướng biến đổi quy mô, cơ cấu và phân bố dân số trong nửa thế kỷ tới. Theo dự báo, dân số Việt Nam tiếp tục tăng nhưng tốc độ tăng chậm dần và đạt đỉnh vào khoảng năm 2059 theo phương án trung bình. Trong giai đoạn 2024–2074, dân số theo ba kịch bản mức sinh thấp, trung bình và cao sẽ tăng lần lượt 2,5%, 12,7% và 17,0%, tương ứng đạt 103,9 triệu, 114,2 triệu và 118,5 triệu người.
Báo cáo cho thấy thời kỳ cơ cấu dân số vàng, giai đoạn mà cứ hai người trong độ tuổi lao động gánh một người phụ thuộc, dự kiến kết thúc vào năm 2036, nhường chỗ cho giai đoạn dân số già và siêu già với sự gia tăng nhanh của nhóm dân số cao tuổi. So với dự báo năm 2019, mốc kết thúc dân số vàng được xác định sớm hơn ba năm, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc tận dụng hiệu quả lợi thế nhân khẩu học còn lại.
Ngoài ra, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam, xuất hiện từ những năm đầu thế kỷ XXI, được dự báo tiếp tục trong ít nhất năm năm tới trước khi có xu hướng giảm dần. Tuy nhiên, hệ lụy của tình trạng này sẽ kéo dài trong nhiều thập kỷ, thể hiện rõ ở việc số nam giới trong độ tuổi kết hôn vượt xa số nữ giới.
Dưới góc nhìn kinh tế, bà Nguyễn Thị Ngọc, Phó Cục trưởng Cục Thống kê, Bộ Tài chính, cho rằng trong thập kỷ tới, việc khai thác hiệu quả lợi thế dân số vàng có ý nghĩa quyết định đối với tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia. Theo bà, cần ưu tiên đầu tư phát triển kỹ năng cho lực lượng lao động, đặc biệt là kỹ năng số, kỹ năng nghề và khả năng thích ứng công nghệ, đồng thời cải thiện điều kiện việc làm và môi trường lao động an toàn, linh hoạt.
Ở góc độ dân số và kế hoạch hóa gia đình, ông Nguyễn Thế Hà, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Thông tin và Dữ liệu, Cục Dân số, Bộ Y tế, cảnh báo mất cân bằng giới tính khi sinh có thể tác động trực tiếp đến mỗi gia đình và tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội, đồng thời góp phần làm suy giảm mức sinh. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách ứng phó trong trung và dài hạn.
Hội thảo cũng công bố báo cáo về nghèo đa chiều trẻ em dân tộc thiểu số, chỉ ra sự khác biệt lớn giữa các nhóm dân tộc và vùng địa lý, nhấn mạnh vai trò của giáo dục trung học đối với trẻ em gái trong giảm nghèo liên thế hệ. Bên cạnh đó, báo cáo về di cư nội địa giai đoạn 2009–2024 cho thấy quy mô di cư giảm từ 6,4 triệu người xuống còn 3,8 triệu người, với di cư thành thị–thành thị chiếm trên 70%, phản ánh những thay đổi đáng kể trong phân bố dân cư và nhu cầu ổn định cuộc sống.
