Kỳ 2: Phát huy hiệu quả của công tác giáo dục phổ biến pháp luật trong đại dịch Covid-19

Đồng thời xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh, cải cách tư pháp, tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội, trước hết là sự gương mẫu tuân theo pháp luật, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp, của cán bộ, đảng viên, tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc.

Để thực hiện được nhiệm vụ này thì sự ổn định xã hội trong bối cảnh hiện nay là vô cùng cần thiết, trong đó, công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật giữ vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự đồng thuận xã hội để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra. VOH phỏng vấn bà Trần Việt Thái – Trưởng Phòng Phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp TPHCM về nội dung này.

* VOH: Trong bối cảnh đại dịch đã và đang diễn ra, người dân có rất nhiều băn khoăn cần được giải đáp liên quan đến các quy định của pháp luật. Bà có nhận định thế nào về nhu cầu được tư vấn pháp luật của người dân trong bối cảnh đại dịch?

Bà Trần Việt Thái: Qua theo dõi công tác Phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) trên địa bàn thành phố, có thể nói, trong bối cảnh đại dịch ảnh hưởng mọi mặt đời sống KT-CT-XH như vừa qua, nhu cầu tìm hiểu pháp luật, được tư vấn, giải thích pháp luật của người dân, doanh nghiệp là rất cao, không chỉ những quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, trách nhiệm và quyền lợi trong phòng chống dịch, việc huy động, trưng dụng các nguồn lực cho hoạt động chống dịch, những quy định về tiêu chí an toàn trong phòng, chống dịch tại những nơi công cộng hay về việc nhận hỗ trợ của Nhà nước, mà cả những quy định các lĩnh vực khác trong đời sống, như việc bồi thường hay yêu cầu bồi thường thiệt hại do tạm dừng kinh doanh, sản xuất do dịch bệnh; đặc biệt là thủ tục hành chính khai sinh, khai tử hay việc quản lý tài sản của cha mẹ mất do Covid-19 trong khi các con còn nhỏ, vị thành niên, việc thừa kế, thừa kế thế vị tài sản của người mất do Covid trong gia đình có nhiều người mất cùng lúc… trong đó, những băn khoăn thắc mắc có cả cán bộ công chức viên chức, vì trong thực tế đời thường không ai có thể biết chính xác tất cả mọi quy định pháp luật.

Nói một cách khác, như cầu tìm hiểu pháp luật, được tư vấn, giải thích pháp luật là một phần thiết yếu của cuộc sống trong thời gian phòng chống dịch cũng như cần thiết trong thời gian bình thường mới, thời gian mà mọi hoạt động, mọi nội dung chính sách, pháp luật của Nhà nước, các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội đều có thay đổi, thích ứng đảm bảo vừa khôi phục và duy trì phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống, bảo vệ sức khoẻ thể chất, tinh thần của Nhân dân. Thành phố cần có biện pháp để đáp ứng nhu cầu chính đáng này của người dân.

*VOH: Sở Tư pháp là đơn vị chủ trì các hoạt động tuyên truyền phổ biến pháp luật đến người dân. Bối cảnh đại dịch hạn chế khá nhiều hoạt động mang tính cộng đồng, vậy hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật có sự linh động thích ứng như thế nào để phù hợp với bối cảnh này, để vẫn có thể đảm bảo nhu cầu được tiếp cận luật pháp của đại chúng nhân dân?

Bà Trần Việt Thái: Đại dịch hạn chế khá nhiều hoạt động mang tính cộng đồng, các cơ quan Sở, ban, ngành, đoàn thể Thành phố, quận, huyện đều đã nhanh chóng thích ứng, chủ động, sáng tạo, bằng nhiều hình thức, quy mô khác nhau nhằm tăng cường công tác tuyên truyền, truyền thông bảo đảm các quy định cấp bách “chống dịch như chống giặc” đến với người dân, doanh nghiệp một cách nhanh chóng, chính xác nhất, chủ yếu  trên các phương tiện thông tin đại chúng, đài truyền thanh, truyền hình, cổng thông tin điện tử, mạng xã hội. Và trong dịp này thì hệ thống loa truyền thanh đã phát huy tác dụng rất rõ. Mặc dù vẫn còn có nơi, có chỗ có ít nhiều thiếu sót nhưng công tác PBGDPL trong năm 2021 đảm bảo nhu cầu được tiếp cận pháp luật của người dân, góp phần tạo sự thống nhất về nhận thức, tư tưởng và hành động trong toàn dân, cùng hướng tới mục tiêu đẩy lùi dịch bệnh, duy trì lâu dài, bền vững trạng thái bình thường mới.

Điều đặc biệt, trong giai đoạn căng thẳng nhất của dịch bệnh, không chỉ là các phóng viên, nhà báo, cộng đồng mạng mà còn xuất hiện một đối tượng làm công tác PBGDPL rất hiệu quả tại cơ sở rất cần được giới thiệu, bồi dưỡng thêm, đó là lực lượng Tổ trưởng dân phố. Họ chính là người trực tiếp đưa chính sách, pháp luật đến với người dân, doanh nghiệp trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội “ai ở đâu ở đó”, “nhà cách ly nhà”. Tôi vô cùng cảm kích trước nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác PBGDPL, các phóng viên báo chí, các cơ quan, đơn vị, cá nhân từ Thành phố đến cơ sở, bằng nhiều hình thức, phương tiện khác nhau đã đưa các chính sách pháp luật đến tận hẻm nhỏ, từng căn hộ để hoàn thành nhiệm vụ trong đợt dịch căng thẳng vừa qua.

*VOH: Trong thời gian tới, Sở Tư pháp có các điểm nhấn gì trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật để công tác này ngày càng phát huy được hiệu quả, góp phần vào sự ổn định xã hội trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang tiếp tục diễn biến ở nước ta?

Bà Trần Việt Thái: Sau 1 năm nghiên cứu triển khai thực hiện Kết luận số 80-KL/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, Nhân dân và Quyết định số 1521/QĐ-TTg ngày 06/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ; Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND TP ban hành Kế hoạch số 2389/KH-UBND ngày 20/7/2021 nhằm đề ra biện pháp mới, hiệu quả để giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc, góp phần khắc phục những mặt còn tồn tại, hạn chế trong công tác PBGDPL trên địa bàn Thành phố sau 15 năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW. Những nhóm biện pháp nhằm đổi mới, nâng cao nội dung, hình thức, cách thức triển khai trong PBGDPL, đặc biệt là giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL, đề ra mô hình cụ thể thí điểm triển khai thực hiện xã hội hóa công tác PBGDPL, khắc phục tình trạng chồng chéo giữa chức năng quản lý nhà nước về tổ chức thực hiện các hoạt động PBGDPL làm ảnh hưởng đến chất lượng công tác quản lý nhà nước trong tình hình nhân sự hạn chế hiện nay. Một biện pháp nữa là kiện toàn, mở rộng đội ngũ cán bộ làm công tác PBGDPL tại cơ sở, không chỉ có báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật,   mà thêm các đối tượng khác. Trong đó, điểm nhấn là Cổng thông tin tuyên truyền, phổ biến pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, Sở đã có kế hoạch nâng cấp hoàn thiện để Cổng Thông tin này trở thành kênh thông tin, tương tác của chính quyền, đoàn thể Thành phố với người dân, đồng thời phù hợp với Khung kiến trúc Chính phủ điện tử và Cổng thông tin điện tử PBGDPL của Trung ương.

Về nội dung, bên cạnh việc tiếp tục tăng cường PBGDPL những quy định pháp luật mới, những chính sách pháp luật có tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân, doanh nghiệp, những vấn đề dư luận xã hội quan tâm để giúp cho mọi tổ chức, cá nhân, công dân có ý thức tuân thủ pháp luật tốt hơn, góp phần nâng cao hiệu quả trong xây dựng, thực thi pháp luật thì Sở cũng sẽ tham mưu đẩy mạnh tuyên truyền, cảnh báo, cập nhật thông tin về mức độ nguy hiểm và cơ chế lây lan dịch Covid-19; tuyên truyền, phổ biến kịp thời, khách quan, minh bạch, cân bằng diễn biến tình hình dịch, công tác phòng, chống dịch, kết quả điều trị trong nước, khu vực và quốc tế; chú trọng thông tin, phản ánh việc ứng xử với người mắc bệnh, người bị cách ly; phê phán tư tưởng chủ quan, lơ là mất cảnh giác, cố tình vi phạm quy định chống dịch của một bộ phận Nhân dân góp phần vào sự ổn định xã hội trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang tiếp tục diễn biến ở nước ta.

*VOH: Xin cảm ơn bà!