Tin tứcBáo cáo về tình hình thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII từ đầu nhiệm kỳ đến nay và việc quán triệt triển khai thực hiện Chỉ thị 35 của Bộ Chính trị về Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Thành ủy TPHCM nêu rõ các kết quả tích cực, hạn chế, khó khăn và những vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế liên kết, phát triển vùng TPHCM.
Theo báo cáo, TPHCM đóng vai trò quan trọng trong thu hút đầu tư và trở thành đầu mối giao lưu với các vùng trong cả nước và quốc tế, đóng vai trò quan trọng trong phát triển vùng. Đến nay TPHCM hợp tác phát triển kinh tế, xã hội với 36 địa phương trong cả nước.
Các doanh nghiệp thành phố đã đầu tư và góp phần hình thành nhiều khu công nghiệp ở các tỉnh, giải quyết việc làm cho người dân các địa phương và giảm áp lực di dân trong độ tuổi lao động đến TPHCM.
Vùng TPHCM có 8 tỉnh, trong đó TPHCM chiếm 42% trong tổng quy mô dân số. Thành phố được quy hoạch cho vai trò trung tâm của một vùng với khoảng trên 30 triệu người vào năm 2030, đặc biệt là khả năng kết nối vùng của hệ thống giao thông, chất lượng đô thị đặc biệt hấp dẫn, là trung tâm thu hút đầu tư, trung tâm khởi nghiệp, trung tâm về khoa học công nghệ và điểm đến du lịch trọng yếu của cả vùng.
Theo báo cáo, nhiều năm qua, TPHCM chưa phát huy được vị trí, vai trò trong liên kết vùng do cơ chế, chính sách chưa được hình thành đồng bộ, đầy đủ, nhất là trong huy động nguồn lực cho các dự án quy mô vùng.
Khuôn khổ thể chế cho hợp tác, liên kết vùng chưa hoàn thiện, chưa tạo hình thức và động cơ để các địa phương trong vùng chủ động, năng động, sáng tạo trong các hoạt động phát triển vùng.
Bộ máy điều phối vùng chưa hiệu lực, hiệu quả. Hệ thống thể chế Việt Nam được thiết kế với tư duy quản lý theo địa giới hành chính (các địa phương) với tầm nhìn của từng ngành. Các quy định được thiết kế, vận hành chung cho cả nước, rất hạn chế những thiết kế có tính đến điều kiện, đặc điểm riêng của từng vùng.
Điều này dẫn đến sự bất cập, không đồng bộ của các quy định pháp luật về đầu tư, quy hoạch, đất đai, xây dựng, kinh doanh bất động sản, ảnh hưởng đến việc thu hút, triển khai các dự án đầu tư, công trình trọng điểm trên địa bàn vùng.
Phân cấp, phần quyền chưa thực sự gắn với năng lực và điều kiện tạo thực tiễn cho từng địa phương. Thiếu khuôn khổ thể chế để huy động hiệu quả nguồn lực đầu tư cho các công trình kết cấu hạ tầng quan trọng, quy mô lớn của vùng trong khi phân bổ nguồn lực ngân sách hạn chế và thiếu trọng tâm.
Bên cạnh đó, một số thể chế quản lý tạo ra sự chèn lấn vai trò giữa Trung ương và thành phố. Các cơ sở dữ liệu thông tin quản lý buộc phải tập trung đầu mối và theo những chuẩn thiết kế của Trung ương trong khi thành phố lại có những đặc thù và những yêu cầu riêng… Đồng thời, giới hạn trong các khuôn khổ thể chế cũng tạo ra sự cạnh tranh giữa các địa phương trong việc xin-cho các cơ chế, chính sách đặc thù.
Cần tăng cường kết nối vùng để mở rộng vùng hậu phương, gia tăng vai trò trung tâm Đông Nam Bộ và Đông Nam Á của TPHCM trong thu hút đầu tư.
Từ thực tiễn thể chế của thành phố, Thành ủy TPHCM nhận thấy cần có sự đổi mới mang tính đột phá nhằm khắc phục những di sản của cơ chế kế hoạch hóa tập trung trong nền hành chính, xóa bỏ cơ sở pháp lý của cơ chế xin - cho.
TPHCM kiến nghị Trung ương xem xét, cho phép xây dựng Luật Quản lý và Phát triển đô thị đặc biệt. Kiến nghị các bộ, ngành quan tâm chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ đầu tư và xây dựng kết cấu hạ tầng cấp quốc gia và cấp vùng trên địa bàn thành phố.
Cần có chính sách thu hút nguồn nhân lực từ mọi nơi bằng xây dựng các cụm ngành kinh tế về dịch vụ, thương mại, đổi mới sáng tạo của các vùng.
Phát triển đô thị và khu công nghiệp tại TPHCM cần đặt trong bối cảnh vùng để có lợi thế cạnh tranh, đó là chất lượng nhân lực, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao và khả năng tiếp cận hạ tầng logistics chiến lược.
