TPHCM thúc đẩy phát triển 11 đô thị nén dọc metro và Vành đai 3

Mô hình TOD tập trung vào việc phát triển đô thị dựa trên hệ thống giao thông công cộng hiện đại, tạo ra các khu vực có mật độ dân cư cao, tích hợp nhiều tiện ích như thương mại, văn phòng, giáo dục và giải trí.

Những khu vực này sẽ được tăng hệ số sử dụng đất, thu hút người dân sinh sống và làm việc, từ đó giảm thiểu việc sử dụng phương tiện cá nhân và giảm ùn tắc giao thông.

Theo kế hoạch, TPHCM sẽ triển khai thí điểm 9 vị trí xung quanh tuyến Metro số 1, Metro số 2 và Vành đai 3 từ nay đến cuối năm 2024. Cụ thể:

• Tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên): Khu vực quanh ga Phước Long tại phường Trường Thọ, TP Thủ Đức, với diện tích hơn 160 ha. Đây được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm đô thị hiện đại, kết nối khu vực phía Đông với trung tâm thành phố.

• Tuyến Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương): Ba vị trí được lựa chọn gồm ô phố I/82a tại phường Tây Thạnh (26,65 ha), Trung tâm Triển lãm và Trung tâm Thể dục thể thao quận Tân Bình (5,1 ha), và khu đất C30 gần ga Lê Thị Riêng (40,9 ha). Các khu vực này sẽ được phát triển thành các trung tâm thương mại, dịch vụ và văn hóa mới của thành phố.

• Tuyến Vành đai 3: Năm vị trí bao gồm khu đất Nông trường Dừa (152,6 ha) và khu đất Long Bình (29 ha) tại TP Thủ Đức; khu số 8 tại xã Tân Hiệp (198,4 ha), khu số 6 tại xã Xuân Thới Thượng (389,3 ha) và khu đất 104,9 ha tại xã Xuân Thới Sơn, huyện Hóc Môn. Đây là những khu vực có tiềm năng lớn để phát triển đô thị sinh thái và công nghiệp hiện đại.

UBND TPHCM giao các sở, ngành liên quan nhanh chóng xác định ranh giới, tình trạng pháp lý và các chức năng phát triển đô thị cho từng khu vực. Dự kiến trong quý II và III năm 2025, thành phố sẽ hoàn tất việc điều chỉnh quy hoạch và lựa chọn nhà đầu tư. Thủ tục lựa chọn nhà đầu tư dự kiến sẽ hoàn thành vào đầu năm 2026.

Theo UBND TPHCM, việc phát triển các đô thị nén theo mô hình TOD sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thành phố. Trước hết, nó giúp tối ưu hóa việc sử dụng đất, tạo ra giá trị kinh tế cao từ việc đấu giá đất và đấu thầu dự án, tăng nguồn thu ngân sách. Đồng thời, việc phát triển đô thị quanh các đầu mối giao thông công cộng sẽ giảm áp lực giao thông, hạn chế ùn tắc và ô nhiễm môi trường.

Ngoài ra, các khu đô thị nén sẽ cung cấp đầy đủ tiện ích cho người dân, từ nhà ở, dịch vụ thương mại, giáo dục đến giải trí, tạo nên môi trường sống tiện nghi và hiện đại. Đây cũng là cơ hội để TPHCM nâng cao chất lượng đô thị, cạnh tranh với các thành phố lớn trong khu vực.

Giai đoạn 2026-2028, TPHCM sẽ tiếp tục triển khai thêm các khu vực TOD bổ sung, đặc biệt tại hai vị trí dọc Vành đai 3 ở xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn và khu vực xung quanh ga Tân Kiên, huyện Bình Chánh (314 ha) thuộc tuyến Metro số 3 nối dài và tuyến đường sắt TPHCM - Cần Thơ.

Việc phát triển mô hình TOD tại TPHCM phù hợp với Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố. Theo đó, thành phố được phép sử dụng ngân sách đầu tư công để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các khu vực gần nhà ga metro và nút giao Vành đai 3.

Mô hình TOD đã được triển khai thành công tại nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, mang lại hiệu quả cao trong việc phát triển đô thị bền vững. TPHCM kỳ vọng, với việc áp dụng mô hình này, thành phố sẽ giải quyết được nhiều vấn đề về hạ tầng, giao thông và môi trường, hướng đến mục tiêu trở thành đô thị thông minh và đáng sống.