Theo trang tin khoa học Live Science, ngôi làng cổ được phát hiện tại âsowanânihk, thuộc Sturgeon Lake First Nation (SLFN) - lãnh thổ của người Cree bản địa. Đây là khu vực thuộc tỉnh Saskatchewan, Canada.
Trước đây, giả thiết phổ biến cho rằng những bộ tộc bản địa đầu tiên tại Bắc Mỹ sống du mục. Tuy nhiên, phát hiện về một khu định cư tồn tại lên đến 11.000 năm đã thách thức giả thiết này.
Người đầu tiên phát hiện những tàn tích của ngôi làng cổ là nhà khảo cổ học nghiệp dư Dave Rondeau, vào năm 2023. Theo nhà khảo cổ học Glenn Stuart từ Đại học Saskatchewan, người tiếp quản nghiên cứu địa điểm này, các nhóm khai quật đã tìm thấy nhiều hiện vật quan trọng.

Những hiện vật này bao gồm các công cụ bằng đá, hố lửa và xương bò rừng bison antiquus - một loài đã tuyệt chủng từ hàng nghìn năm trước.
Trong đó, hố lửa cỡ lớn cho thấy khu vực này đã được sử dụng trong thời gian dài hoặc nếu dù chỉ trong những giai đoạn ngắn, thì cũng là điểm dừng chính của một cộng đồng.
Theo kết quả xác định niên đại carbon phóng xạ, than củi từ một trong những lò sưởi được xác định có tuổi đời lên tới 10.700 năm. Điều này đồng nghĩa với việc con người đã sống ở ngôi làng này ngay sau kỷ băng hà cuối cùng, thời điểm các mảnh đất trở nên phù hợp cho nông nghiệp.
Phát hiện này đã thách thức quan niệm trước đây về lối sống của người bản địa Bắc Mỹ, chứng minh rằng họ đã có những khu định cư ổn định từ rất sớm, chứ không chỉ là những bộ tộc du mục.
Hiện tại, hội đồng âsowanânihk của SLFN, bao gồm các tù trưởng và các nhà khoa học, đang tiếp tục nghiên cứu và bảo vệ địa điểm quan trọng này.
Tuy nhiên, bờ sông xói mòn đang đe dọa sự tồn tại của ngôi làng, khiến việc giữ gìn và nghiên cứu trở thành cuộc chạy đua với thời gian.