VOH - Tính đến thời điểm hiện tại, Apple đã và đang là gã khổng lồ điện tử tiêu dùng được nhiều người tin tưởng.
Vốn hóa thị trường của Apple đạt gần 3 nghìn tỷ USD, ngưỡng mà hãng này đạt được vào tháng 6 và được duy trì cho đến khi thị trường đóng cửa. Công ty cũng đã nhanh chóng đạt được cột mốc đó một lần vào năm ngoái nhưng không duy trì được lâu.
Gã khổng lồ điện tử trước đây đã đạt mức định giá 2 nghìn tỷ USD vào năm 2020, trở thành công ty Mỹ đầu tiên đạt được mốc đó. Apple đã củng cố sự thống trị của mình khi khách hàng tiếp tục mua iPhone ngày một tăng qua từng năm.
Khi Steve Jobs tiếp quản vị trí CEO của Apple vào năm 1997, công ty đã phải vật lộn để tìm chỗ đứng trong một thị trường ngày càng bị thống trị bởi Microsoft và các đối tác.
Bản thân Michael Dell từng nói đùa rằng nếu ở vào hoàn cảnh của Jobs, ông sẽ đóng cửa Apple và trả lại tiền cho các cổ đông.
Dưới đây là cái nhìn về lịch sử của Apple qua các bức ảnh, từ khi thành lập, qua những thời kỳ khó khăn cho đến sự trở lại đầy thắng lợi của Jobs.
Apple được đồng sáng lập vào ngày 1/4/1976 bởi Steve Jobs và Steve Wozniak tại Los Altos, California. Còn có người đồng sáng lập thứ ba: Ronald Wayne. Steve Jobs đưa Wayne vào cuộc để cung cấp hướng dẫn kinh doanh cho hai nhà đồng sáng lập trẻ. Wayne phác thảo logo Apple đầu tiên bằng tay.
Wayne cuối cùng đã rời công ty trước khi nó được chính thức thành lập. Ông ta nhận được một tấm séc trị giá 800 đô la cho cổ phần của mình trong công ty.
“Văn phòng” đầu tiên của Apple là gara nhà bố mẹ Jobs ở Los Altos, California.
Sản phẩm đầu tiên của công ty là Apple I, chỉ là một bo mạch chủ có bộ xử lý và một số bộ nhớ. Khách hàng phải tự chế tạo thùng máy cũng như thêm bàn phím và màn hình của riêng mình, như trong hình. Nó được bán với giá 666,66 USD. Chiếc Apple I được phát minh bởi Wozniak, người cũng đã tự tay chế tạo từng bộ sản phẩm.
Trong khi đó, Steve Jobs xử lý công việc kinh doanh, chủ yếu cố gắng thuyết phục các nhà đầu tư tương lai rằng thị trường máy tính cá nhân sắp bùng nổ. Cuối cùng, Jobs đã chiêu mộ Mike Markkula, người đã đầu tư thiên thần trị giá 250.000 USD và đến làm việc cho Apple với tư cách là nhân viên số 3, với 1/3 cổ phần trong công ty.
Apple chính thức thành lập vào năm 1977 nhờ sự hướng dẫn của Markkula. Một người đàn ông tên là Michael Scott đã được Markkula chiêu mộ đưa vào làm chủ tịch và giám đốc điều hành đầu tiên của công ty. Người ta cho rằng Jobs còn quá trẻ để làm CEO.
Năm 1977 cũng chứng kiến sự ra đời của Apple II, chiếc máy tính cá nhân do Wozniak thiết kế và sau đó đã gây bão trên toàn thế giới.
Ứng dụng nổi bật của Apple II là VisiCalc, một phần mềm bảng tính đột phá đã đưa máy tính vượt lên dẫn đầu thị trường Tandy và Commodore. Với VisiCalc, Apple có thể bán Apple II cho khách hàng doanh nghiệp.
Đến năm 1978, Apple thực sự đã có một văn phòng thực sự với nhân viên và dây chuyền sản xuất Apple II. Kỹ sư sản xuất Tom Beier kiểm tra bàn phím Apple IIC mới tại nhà máy Apple Computer.
Phòng thí nghiệm Xerox PARC nổi tiếng thế giới với những thành tựu công nghệ, bao gồm máy in laser, chuột và mạng ethernet. Năm 1979, các kỹ sư của Apple được phép đến thăm khuôn viên PARC trong ba ngày, để đổi lấy quyền mua 100.000 cổ phiếu Apple với giá 10 USD một cổ phiếu.
Năm 1980, Apple phát hành Apple III, một máy tính tập trung vào doanh nghiệp được cho là sẽ cạnh tranh với mối đe dọa ngày càng tăng của IBM và Microsoft. Nhưng Apple III chỉ là một giải pháp thay thế, và Xerox PARC đã khiến chàng trai trẻ Jobs nghĩ theo một hướng khác.
Xerox PARC đã thuyết phục Jobs rằng tương lai của máy tính là với giao diện đồ họa người dùng (GUI), giống như giao diện mà chúng ta đang sử dụng ngày nay. Steve Jobs bên chiếc máy tính Lisa năm 1983.
Jobs dẫn đầu nỗ lực trang bị GUI cho máy tính Lisa thế hệ tiếp theo của Apple, nhưng đã bị loại khỏi dự án do đấu đá nội bộ. Lisa được phát hành vào năm 1983 với nhiều sự phô trương nhưng lại có doanh thu thảm hại - nó quá đắt và không có đủ phần mềm hỗ trợ.
Jobs cuối cùng đã dẫn dắt dự án thứ hai, Apple Macintosh, được coi là chiếc máy tính thân thiện với người dùng nhất cho đến nay. Nó sẽ tiếp tục trở nên phổ biến với các chuyên gia thiết kế đồ họa, những người thích những nét trực quan của nó (mặc dù nó có màu đen và trắng). Tuy nhiên, nó vẫn rất đắt.
Vào khoảng thời gian ra mắt chiếc Macintosh đầu tiên vào năm 1983, Apple có CEO mới: John Sculley. Steve Jobs và John Sculley, chủ tịch Apple, chụp ảnh bên máy tính cá nhân Macintosh mới.
Sculley đang giữ chức vụ CEO trẻ nhất của Pepsi, nhưng Jobs đã tìm cách đưa ông về Apple với câu nói đã trở thành huyền thoại: “Anh muốn bán nước có đường đến hết đời? Hay anh muốn đi cùng tôi và thay đổi thế giới".
Năm 1984, Apple phát hành đoạn quảng cáo truyền hình khiến nó trở thành một cái tên quen thuộc. Quảng cáo này, được gọi một cách thích hợp là "1984", do Ridley Scott đạo diễn và tiêu tốn của công ty 1,5 triệu USD. Nó được phát sóng trong quý thứ ba của Super Bowl XVIII và không bao giờ quay lại nữa.
Đây cũng là lúc căng thẳng giữa Jobs và Bill Gates bắt đầu lên cao. Ban đầu, Microsoft đang nỗ lực tạo ra phần mềm cho Macintosh. Nhưng những kế hoạch đó đã bị hủy bỏ vào năm 1983 khi Microsoft tiết lộ rằng họ cũng đang phát triển một giao diện đồ họa người dùng có tên là Windows.
Macintosh có doanh số bán hàng mạnh mẽ nhưng không đủ để phá vỡ sự thống trị của IBM. Điều này dẫn đến rất nhiều xích mích giữa Jobs - người đứng đầu tập đoàn Macintosh, người thích làm mọi thứ theo cách riêng của mình - và Sculley, người muốn giám sát chặt chẽ hơn các sản phẩm trong tương lai sau thảm họa Lisa và sự thất vọng của Macintosh. Đến mức hội đồng quản trị Apple đã chỉ thị cụ thể cho Sculley phải "kiềm chế" Jobs.
Mọi chuyện trở nên căng thẳng vào năm 1985 khi Jobs cố gắng thực hiện một cuộc đảo chính và lật đổ Sculley - nhưng ban giám đốc của Apple đã đứng về phía Sculley và loại bỏ Jobs khỏi nhiệm vụ quản lý của ông. Jobs giận dữ bỏ việc và tiếp tục thành lập NeXT, một công ty máy tính sản xuất các máy trạm tiên tiến nơi ông có toàn quyền kiểm soát. Trong bức ảnh ngày 4 tháng 4 năm 1991 này, Steve Jobs của NeXT Computer tạo dáng trước báo chí với máy tính màu NeXTstation của mình tại cơ sở NeXT ở Thành phố Redwood.
Wozniak rời đi cùng thời điểm đó vào năm 1985, nói rằng công ty đang đi sai hướng. Ông đã bán hầu hết cổ phần của mình. Wozniak (giữa) cùng người quảng bá buổi hòa nhạc Bill Graham (trái) và Mickey Hart của Grateful Dead (phải).
Khi Jobs ra đi, Sculley có toàn quyền điều hành Apple. Lúc đầu, mọi thứ có vẻ tuyệt vời và Apple đã giới thiệu máy tính xách tay PowerBook và hệ điều hành System 7 vào năm 1991. System 7 đã giới thiệu màu sắc cho hệ điều hành Macintosh và sẽ tiếp tục tồn tại (với các bản cập nhật) cho đến khi OS X được phát hành vào năm 2001.
Những năm 1990 chứng kiến Apple thâm nhập vào rất nhiều thị trường mới, nhưng không có thị trường nào thực sự hiệu quả. Có lẽ thất bại nổi tiếng nhất của Apple trong thập niên 90 là Newton MessagePad năm 1993, vốn là đứa con tinh thần của Sculley. Theo đúng nghĩa đen, nó đã tạo ra thị trường cho "trợ lý kỹ thuật số cá nhân", nhưng nó có giá 700 USD và không làm được gì nhiều ngoài việc ghi chú và theo dõi danh bạ của bạn.
Nhưng sai lầm lâu dài nhất của Sculley là đã tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc của Apple để đưa Hệ thống 7 lên bộ vi xử lý IBM/Motorola PowerPC hoàn toàn mới thay vì kiến trúc bộ xử lý Intel thống trị. Hầu hết phần mềm được viết cho bộ xử lý Intel, cộng thêm chúng ngày càng rẻ hơn theo năm tháng.
Đồng thời, ảnh hưởng của Microsoft ngày càng gia tăng. Máy Mac cung cấp một thư viện phần mềm tuyệt vời nhưng có giới hạn trên các máy tính đắt tiền. Trong khi đó, Microsoft đang bán Windows 3.0 trên các máy tính phổ thông, giá rẻ. Trong ảnh là hình ảnh Bill Gates vào năm 1992.
Giữa những thất bại nổi tiếng và quyết định tốn kém chuyển sang PowerPC, hội đồng quản trị của Apple đã chịu đựng đủ. Sau khi Apple không đạt được lợi nhuận quý đầu tiên vào năm 1993, Sculley từ chức và được thay thế vị trí CEO bởi Michael Spindler, một người Đức xa xứ đã làm việc cho Apple từ năm 1980.
Spindler đã có một công việc đáng tiếc là phải giải quyết sai lầm lớn về PowerPC của Sculley. Năm 1994, chiếc Macintosh đầu tiên chạy trên PowerPC được phát hành. Nhưng vận may của Apple tiếp tục sa sút khi Windows cất cánh. Sau khi các cuộc đàm phán mua lại với IBM, Sun MicroSystems và Philips đều thất bại, hội đồng quản trị của Apple đã thay thế Spindler bằng Gil Amelio vào năm 1996. Trong hình là Gil Amelio (trái) và Steve Jobs.
Nhiệm kỳ của Amelio cũng gặp khó khăn không kém. Dưới triều đại của ông, cổ phiếu Apple chạm mức thấp nhất trong 12 năm (phần lớn là do chính Steve Jobs đã bán 1,5 triệu cổ phiếu Apple chỉ trong một giao dịch). Amelio quyết định mua NeXT Computer của Jobs với giá 429 triệu USD vào tháng 2 năm 1997 để đưa ông trở lại Apple.
Vào cuối tuần ngày 4 tháng 7 cùng năm đó, Jobs đã tổ chức một cuộc đảo chính trong phòng họp và thuyết phục hội đồng quản trị Apple bổ nhiệm ông làm Giám đốc điều hành tạm thời. Amelio từ chức một tuần sau đó.
Năm 1997 cũng chứng kiến sự ra đời của chiến dịch quảng cáo nổi tiếng "Think Different" của Apple nhằm tôn vinh các nghệ sĩ, nhà khoa học và nhạc sĩ nổi tiếng.
Dưới kỷ nguyên lãnh đạo mới của Jobs, công ty sẽ có quan hệ tốt đẹp với Microsoft, công ty đã đầu tư 150 triệu USD vào Apple vào khoảng năm 1997.
Đó cũng là một kỷ nguyên mới cho phần cứng và phần mềm. Jobs đã giao cho Jony Ive chỉ đạo thiết kế iMac, một chiếc máy tính tất cả trong một ra mắt năm 1998. Năm 2000, Jobs giới thiệu Mac OS X, dựa trên hệ điều hành của NeXT Computers, cuối cùng đã thay thế System 7. Và vào năm 2006, Apple cuối cùng đã chuyển sang kiến trúc hệ thống dựa trên Intel.
Apple đã có hai phiên bản sản phẩm có sức ảnh hưởng lớn vào những năm 2000, bắt đầu với iPod vào năm 2001. Nó đã đánh bật các máy nghe nhạc MP3 khác và thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nghe nhạc. iPod cũng ra mắt tai nghe màu trắng của Apple như một biểu tượng trạng thái. Trong ảnh là Steve Jobs, John Mayer và iPod.
Nhưng chiến thắng lớn nhất của Apple - và có thể nói là của cả thế giới công nghệ nói chung - là việc giới thiệu iPhone vào năm 2007. Khi nó được bán ra, khách hàng đã xếp hàng bên ngoài các cửa hàng ở Mỹ để sở hữu được một chiếc.
Kể từ đó, Apple đã tiếp tục tung ra thêm 17 mẫu máy và dưới sự dẫn dắt của CEO Tim Cook - người tiếp quản sau cái chết của Jobs vào năm 2011 - Apple đã giới thiệu các dòng sản phẩm phần cứng mới, bao gồm Apple Watch và AirPods.
Công ty cũng đã mở rộng sang lĩnh vực dịch vụ, điều này đã giúp thúc đẩy sự tăng trưởng của Apple khi doanh số iPhone sụt giảm. Apple hiện cung cấp các dịch vụ phát trực tuyến nhạc và video, hệ thống thanh toán và thẻ tín dụng của riêng mình cũng như các dịch vụ đăng ký khác về tin tức và trò chơi.
Vào tháng 8 năm 2020, Apple đạt được một cột mốc mới: Trở thành công ty trị giá 2 nghìn tỷ USD, chỉ 24 tháng sau khi đạt ngưỡng 1 nghìn tỷ USD.
Giám đốc thiết kế của Apple Jony Ive rời Apple vào năm 2019, thành lập cửa hàng thiết kế LoveFrom của riêng mình. Vào thời điểm đó, Apple cho biết họ sẽ là một trong những "khách hàng chính" của công ty ông, mặc dù mối quan hệ đó đã kết thúc vào năm 2022, theo The New York Times, báo cáo rằng cả hai bên đều thất vọng về thỏa thuận này. Jony Ive tại Met Gala 2016.
Chương trình của Apple cũng đã nhận được những lời khen ngợi từ giới phê bình, bao gồm cả bộ phim "CODA" đang phát trực tuyến trên Apple TV+ và đã giành được giải Oscar cho phim hay nhất trong Lễ trao giải Oscar năm ngoái. Loạt phim hài được yêu thích của Apple "Ted Lasso" cũng đã giành được bốn giải Emmy vào năm ngoái. Trong ảnh là dàn diễn viên và đạo diễn của "CODA", bộ phim đoạt giải Phim hay nhất tại Oscar 2022.
Thu nhập quý 2 năm nay của Apple cho thấy doanh số bán iPhone tăng mạnh (51,3 tỷ USD, điều mà CEO Tim Cook cho biết trong một tuyên bố phản ánh "kỷ lục quý 3") và mức cao cho doanh thu dịch vụ của hãng. Công ty trước đây đã nói rằng sự chậm trễ liên quan đến đại dịch đã ảnh hưởng đến việc sản xuất một số thiết bị của họ, bao gồm cả iPhone 14 Pro.
Apple đã tiết lộ tai nghe Vision Pro trị giá gần 3.500 USD vào tháng 6, một tai nghe "thực tế hỗn hợp" do AI điều khiển cho phép người dùng chuyển đổi giữa thế giới kỹ thuật số và thế giới thực. Sản phẩm dự kiến ra mắt vào năm 2024. Tai nghe mới của Apple cho phép bạn nhìn thấy môi trường xung quanh bằng công nghệ 'EyeSight' đột phá.
Apple đã trở thành công ty đại chúng đầu tiên đóng cửa với mức vốn hóa thị trường trên 3 nghìn tỷ USD vào ngày 30 tháng 6 khi cổ phiếu đóng cửa ở mức 193,97 USD.
Apple hiện có giá trị 2,8 nghìn tỷ USD trước khi ra mắt iPhone 15 vào tháng 9.