Động thái bắt đầu tháo dỡ hàng ngàn khu trại trên khắp California diễn ra sau khi tòa án tối cao ra phán quyết vào tháng trước có lợi cho một thành phố ở Oregon đã phạt những người vô gia cư vì ngủ ngoài trời.
Phán quyết bác bỏ lập luận rằng các sắc lệnh "chống lập trại" như vậy vi phạm lệnh cấm của Hiến pháp về hình phạt "tàn bạo và bất thường".
Lệnh của Thống đốc Gavin Newsom chỉ đạo các cơ quan nhà nước hành động khẩn cấp để giải quyết các khu trại nguy hiểm trong khi hỗ trợ và giúp đỡ những cá nhân sống trong đó và cung cấp hướng dẫn cho các thành phố và quận làm.
Newson cho biết trong một tuyên bố. “Đơn giản là không còn lý do nào nữa. Đã đến lúc mọi người phải làm phần việc của mình.”
Lệnh này kêu gọi các quan chức nhà nước “áp dụng các chính sách nhân đạo và tôn trọng để giải quyết khẩn cấp tình trạng dựng lều trại trên tài sản của nhà nước”.
Theo báo cáo đánh giá tình trạng vô gia cư năm 2023 gửi Quốc hội từ Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị Hoa Kỳ, California có số người vô gia cư lớn nhất cả nước - hơn 180.000 người.
Theo báo cáo, ước tính có khoảng 653.100 người trên toàn quốc đang rơi vào tình trạng vô gia cư - tăng khoảng 12% kể từ năm 2022.
Các chính sách của California sau phán quyết của Tòa án Tối cao đang được các thành phố và tiểu bang khác theo dõi chặt chẽ, và lệnh của Newsom đã gây ra sự phẫn nộ của một số người ủng hộ người vô gia cư và các quan chức dân cử.
Chris Herring, phó giáo sư xã hội học tại Đại học California Los Angeles, cho biết: "Newsom có thể đã ban hành lệnh này trước khi có phán quyết của Tòa án Tối cao. Điểm khác biệt duy nhất hiện nay là các tiểu bang và địa phương được tự do giam giữ và bắt giữ mọi người ngay cả khi không có nơi trú ẩn".
“Vì vậy, trước khi Tòa án Tối cao ra phán quyết, các thành phố đã ở trong tình thế phải cung cấp nơi trú ẩn trước khi dỡ bỏ các trại tạm trú. Bây giờ họ sẽ có thể thực hiện các cuộc càn quét trại tạm trú này với mối đe dọa thực sự là phạt người dân những khoản tiền cực kỳ đắt đỏ mà họ không thể trả và thường dẫn đến lệnh bắt giữ hoặc có thể dẫn đến việc bỏ tù.
Michael Weinstein, chủ tịch của AIDS Healthcare Foundation đã cáo buộc Newsom “hình sự hóa tình trạng nghèo đói” và “tiếp tục thực hiện các chính sách thất bại”.
Tại San Francisco, người phát ngôn của Thị trưởng London Breed cho biết thành phố đã bắt đầu hành động.
"Các đội cắm trại của thành phố và nhân viên tiếp cận đường phố của chúng tôi đã ra ngoài mỗi ngày để đưa mọi người vào nhà và dọn dẹp các trại tạm trú", người phát ngôn Parisa Safarzadeh nói với CNN trong một tuyên bố. "Đây là lý do tại sao chúng tôi thấy số lượng lều trại của Thành phố trên đường phố của chúng tôi thấp nhất trong năm năm qua".
Nhưng Jennifer Friedenbach, giám đốc điều hành của Liên minh về người vô gia cư tại San Francisco, gọi lệnh của Newsom là “một cú đấm vào bụng”.
Bà cho biết hiện đã có hàng ngàn người trong danh sách chờ nhà ở, và tất cả các giường tại nơi trú ẩn ở San Francisco đều đã kín chỗ. Bà cho biết: “Về cơ bản, họ muốn đàn áp những người không còn lựa chọn nào khác”.
Nghiên cứu cho thấy việc dọn dẹp không làm thay đổi được số lượng người vô gia cư
Vào cuối tháng trước, kết quả kiểm đếm tại thời điểm của Cơ quan Dịch vụ Người vô gia cư Los Angeles - được tiến hành vào tháng 1 - cho thấy dân số vô gia cư ở Los Angeles đã giảm lần đầu tiên sau sáu năm.
Thị trưởng Los Angeles Karen Bass cho biết hôm thứ năm rằng: "Lần đầu tiên sau nhiều năm, tình trạng vô gia cư đã giảm ở Los Angeles nhờ vào cách tiếp cận toàn diện, tập trung vào nhà ở và dịch vụ, chứ không phải hình sự hóa".
“Các chiến lược chỉ di chuyển người dân từ khu vực này sang khu vực khác hoặc đưa ra trát hầu tòa thay vì nhà ở đều không hiệu quả.”
Tháng trước, Newsom đã ca ngợi phán quyết của tòa án tối cao, nói rằng phán quyết này "trao cho các quan chức tiểu bang và địa phương thẩm quyền rõ ràng để thực hiện và thi hành các chính sách nhằm xóa bỏ các trại tạm trú không an toàn trên đường phố của chúng ta".
Newsom nói thêm: “Quyết định này xóa bỏ sự mơ hồ về mặt pháp lý đã trói buộc các quan chức địa phương trong nhiều năm và hạn chế khả năng thực hiện các biện pháp hợp lý để bảo vệ sự an toàn và phúc lợi của cộng đồng chúng ta”.
Vụ án này là vụ kháng cáo quan trọng nhất liên quan đến người Mỹ vô gia cư được đưa lên Tòa án Tối cao trong nhiều thập kỷ.
