Loài cá này, được mệnh danh là "cá ma," đã biến mất khỏi lưu vực sông Mekong trong nhiều thập kỷ, nhưng sự trở lại của nó đã mang lại hy vọng cho việc bảo tồn các loài cá di cư tại khu vực này.
Tái xuất loài cá ‘ma’ khổng lồ
Chheana Chhut, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Nghề cá nội địa ở Campuchia, cho biết loài cá chép hồi khổng lồ này có thể dài tới 1,2m, với một mảng màu vàng nổi bật xung quanh đôi mắt to, khiến nó trở thành biểu tượng của hệ sinh thái sông Mekong. Điều đáng chú ý là lần cuối cùng các nhà khoa học nhìn thấy loài cá này là vào năm 2005, và kể từ đó, nó dường như đã biến mất.
Sự phát hiện lại loài cá này đã tạo nên cơn sốt trong giới nghiên cứu sinh vật học, đặc biệt khi 3 con cá chép hồi đã được tìm thấy ở sông Mekong và một nhánh sông tại Campuchia trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến 2023.
Hy vọng mới cho loài cá ‘ma’
Nhờ sự hợp tác chặt chẽ với cộng đồng ngư dân địa phương và việc theo dõi các loài cá di cư từ năm 2017, các nhà khoa học đã có thể ghi nhận sự hiện diện của loài cá này. "Tôi thực sự ngạc nhiên và phấn khích khi lần đầu tiên nhìn thấy loài cá này ngoài đời," Bunyeth Chan, nhà nghiên cứu tại Đại học Svay Rieng, chia sẻ.
Việc phát hiện loài cá chép hồi này không chỉ là tin tốt cho các nhà nghiên cứu, mà còn mở ra hy vọng cho những nỗ lực bảo tồn loài cá này. Zeb Hogan, một nhà nghiên cứu cá tại Đại học Nevada, Mỹ, nhận định rằng cá chép hồi là một ví dụ điển hình cho các mối nguy hiểm mà loài cá di cư ở sông Mekong đang phải đối mặt, như ô nhiễm và đánh bắt quá mức.
Thách thức đối với hệ sinh thái sông Mekong
Sông Mekong đã phải đối diện với tình trạng xây dựng đập ồ ạt trong những thập kỷ gần đây. Brian Eyler, giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Stimson ở Washington, cho biết đã có hơn 700 con đập được xây dựng dọc theo sông Mekong và các nhánh của nó. Điều này đã làm thu hẹp đáng kể các tuyến di cư tự nhiên của nhiều loài cá, bao gồm cả cá chép hồi.
Các nhà nghiên cứu hiện đang kêu gọi sự hợp tác quốc tế, đặc biệt là với các cộng đồng ngư dân ở Thái Lan và Lào, để theo dõi và xác nhận liệu loài cá này còn tồn tại ở những phần khác của sông Mekong hay không.