Nhà Bá Kiến ở Hà Nam là ngôi nhà của một nhân vật nguyên mẫu trong tác phẩm “Chí Phèo” lưu danh của cố nhà văn Nam Cao. Từ lâu đây đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách, đặc biệt là các bạn trẻ vì sự mong muốn được chứng kiến lại những cảnh nhà ba gian, chum nước… tưởng như chỉ còn trong văn học. Cùng VOH tìm hiểu về địa danh thú vị này ngay trong bài viết dưới đây.
Sơ nét về nhà Bá Kiến
Theo những tài liệu xưa và chi tiết về xuất xứ, nhà Bá Kiến đã tồn tại được hơn 100 năm. Khoảng những năm 1910, cụ Hạnh - một lái buôn giàu đã thuê gần 20 thợ nổi tiếng ở phủ Lý Nhân Hà Nam về làm ròng rã mấy tháng mới hoàn thành xong ngôi nhà bằng gỗ này. Sau khi cụ mất, những người tiếp tục kế nghiệp, giữ gìn ngôi nhà là Trần Duy Xầm và Cựu Cát.
Ngôi nhà Bá Kiến nổi tiếng trong tác phẩm của cố nhà văn Nam Cao
Tuy nhiên, do bản tính chơi bời, nghiện ngập rượu chè, Cựu Cát phải gán ngôi nhà lại cho cụ Bá Bính. Đây chính là cái tên được cho là nguyên mẫu của nhân vật địa chủ “Bá Kiến” trong tác phẩm “Chí Phèo” mà người dân truyền tụng nhiều năm nay.
Có được ngôi nhà, cụ Bá Bính cũng để quyền thừa kế lại cho con trai của mình là Trần Duy Tảo (hay còn gọi là Binh Tảo). Cũng giống như Cựu Cát, Binh Tảo nghiện rượu, đem cầm cố và bán sạch những đồ đạc trong nhà. Đỉnh điểm nhất là cụ còn rao bán cả ngôi nhà là tài sản quý giá nhất.
Thời điểm đó, một người là cụ Trần Thế Lễ có ý định mua lại căn nhà để xẻ lấy gỗ chứ không phải để ở. Nhưng may mắn thay, một Việt Kiều là tên là Trần Hữu Hậu, còn được gọi là Cai Hậu đã mua được để định cư. Sau mấy đời cha truyền con nối, năm 2007, cháu của cụ Cai Hậu là ông Trần Hữu Hòa đã bán lại căn nhà cho ngành Văn hóa - Thông tin Hà Nam với giá là 700 triệu đồng.
Nhà Bá Kiến nằm ở đâu?
Địa chỉ chính xác của căn nhà thuộc thôn Nhân Hậu (xóm 11), xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân. Để tới được địa chỉ này, tuyến đường bạn đi cũng khá đơn giản. Chỉ cần men theo quốc lộ 972 dọc sông Châu khoảng 40km là tới làng Đại Hoàng xưa, nơi ngôi nhà cụ Bá Kiến đang tọa lạc.
Ngôi nhà thuộc địa phận huyện Lý Nhân
Tới thăm nhà Bá Kiến ở Hà Nam khá thuận lợi về mặt thời gian. Bởi vì thời tiết ở Hà Nam không quá khắc nghiệt nên du khách có thể tới vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên để chọn ra một khoảng thời gian đi đẹp nhất thì có lẽ là vào mùa thu từ tháng 8 đến tháng 10, không quá nóng như mùa hạ và cũng không quá lạnh khi đi vào mùa đông.
Nếu như bạn là người yêu thích tìm hiểu, khám phá các nét văn hóa, muốn hòa mình vào các lễ hội làng thì tháng 1 đến tháng 3 là khoảng thời gian thích hợp nhất. Mùa này, bạn có thể vừa thăm nhà Bá Kiến, vừa tranh thủ tham gia các lễ hội truyền thống như hội làng Gừa, hội Dương Hồ, hội làng Duy Hải,...
Du lịch nhà bá kiến có gì hay?
Cấu trúc nhà Bá Kiến là nhà ba gian, quay mặt hướng Đông Nam đúng kiểu thôn quê Bắc Bộ những năm đầu thế kỉ 20. Nhà có 4 hàng cột, 16 cây lim to cả vòng tay ôm mới hết.
Toàn bộ kiến trúc đều được làm từ gỗ với tuổi đời hơn 100 năm
Chính bởi những cây cột gỗ lim quý giá này mà cụ Trần Thế Lễ muốn mua lại để xẻ cột lấy gỗ lim bán kiếm lời khiến ngôi nhà suýt “chết hụt”. Chân cột kê đá tảng, những tảng đá này là đá xanh được đẽo gọt công phu. Toàn bộ cột, kèo được chạm khắc hình rồng, phương tinh xảo, cửa nhà là loại cửa ghép bức bàn, ngoài hiên có một hàng dãi che mưa nắng đúng như cấu trúc nhà truyền thống trước kia.
Nét nổi bật nhất trong kiến trúc ngôi nhà ngoài 16 cây cột lim chính là bức tường không hề bong tróc do gạch xây được nung bằng rơm, và mái nhà lợp ngói ta kiểu bít đốc vẫn còn nguyên vẹn cho tới nay mặc cho đã đi qua hàng chục thập kỷ.
Mặc dù theo thời gian, những gì còn sót lại chỉ là ngôi nhà này, nhưng mỗi ngày vẫn có hàng trăm du khách tới đây vì sự tò mò muốn khám phá kiến trúc độc đáo của nó. Ngoài ra, du khách tới đây vừa có thể tham quan nhà, vừa có thể đi xung quanh ngôi làng để tìm hiểu nghề kho cá niêu nổi tiếng của người dân địa phương.
Những lưu ý khi du lịch nhà Bá Kiến
Đối với những bạn tới đây tham quan lần đầu cần chuẩn bị trang phục đầy đủ. Tuy thời tiết Hà Nam khá thuận lợi nhưng vào giữa trưa nhiệt độ tăng hơn, bạn cần chuẩn bị mũ và các vật dụng chống nắng khác để đảm bảo sức khỏe.
Một góc nhỏ của ngôi nhà
Ngoài ra nếu bạn có ý định mua đồ ăn bán sẵn ở khu du lịch thì khá đắt, bạn có thể mua đồ ăn bên ngoài cầm theo vào nhà Bá Kiến tham quan. Hơn nữa, vì đây là địa danh văn học cổ, gần nhiều đền chùa nên bạn không nên ăn mặc quá hở hang hay lố bịch.
Nhà Bá Kiến quả là một địa điểm du lịch hấp dẫn mà các tín đồ thích đi khám phá, trải nghiệm không nên bỏ qua. Ngoài ra, nếu có dịp tới thăm ngôi nhà này, bạn cũng có thể tham quan các địa danh khác rất gần đây như bia mộ cố nhà văn Nam Cao, tham quan cơ sở kho cá làng Vũ Đại, tham quan lò gạch nổi tiếng trong truyện “Chí Phèo” bên bãi sông.
Nguồn ảnh: Internet