Tin tứcTheo thông tin từ gia đình tại Mỹ, danh ca Thái Thanh đã qua đời tại nhà riêng ở bang Orange, Nam California vào trưa ngày 17/3 (giờ địa phương), hưởng thọ 86 tuổi. Sự ra đi của nữ danh ca đã để lại niềm tiếc thương vô hạn cho các nghệ sĩ và các khán giả luôn yêu mến giọng hát của bà.
Bắt đầu đi hát từ năm 14 tuổi, danh ca Thái Thanh gần như đã dành cả cuộc đời mình để cất cao tiếng hát, phục vụ cho khán giả. Ở tuổi 86, bà trút hơi thở cuối cùng và vĩnh viễn nằm xuống, nhưng chắc chắn một điều rằng giọng hát của bà vẫn sẽ luôn tỏa sáng rực rỡ và chẳng thể chìm lút, giống như danh hiệu khán giả đã ưu ái dành tặng cho bà: “Tiếng hát vượt thời gian”.
Danh ca Thái Thanh qua đời tại Mỹ, hưởng thọ 86 tuổi
Danh ca Thái Thanh là ai?
Thái Thanh tên thật là Phạm Thị Băng Tâm, sinh năm 1934 tại làng Bạch Mai, Hà Nội trong một gia đình có truyền thống văn nghệ. Theo đó, thân phụ của bà là ông Phạm Đình Phụng, một người chơi đàn nguyệt, còn thân mẫu chơi đàn tranh và đàn tỳ bà hay có tiếng ở đất Bắc lúc bấy giờ. Có lẽ vì song thân đều là người rất sành nhạc nên từ khi còn nhỏ, niềm đam mê với âm nhạc đã ăn sâu trong máu và chảy tràn trong huyết quản của bà.
Ngoài ra, gia đình của bà vẫn còn rất nhiều người thành danh trong lĩnh vực âm nhạc. Có thể kể đến như chị Phạm Thị Quang Thái cũng là ca sĩ nổi tiếng với nghệ danh Thái Hằng (vợ nhạc sĩ Phạm Duy). Phạm Đình Chương, anh bà cũng là một nhạc sĩ lớn của tân nhạc Việt Nam và cũng là một ca sĩ với nghệ danh Hoài Bắc. Người anh cùng cha khác mẹ Phạm Đình Viêm được biết đến nhiều với nghệ danh Hoài Trung. 4 anh em Thái Thanh, Thái Hằng, Hoài Bắc, Hoài Trung đều hát trong ban hợp ca Thăng Long nổi tiếng thời bấy giờ.
Ban hợp ca Thăng Long của gia đình danh ca Thái Thanh
Về nghệ danh Thái Thanh của bà, nhà văn Thụy Khuê từng viết rằng: "Thái Thanh là một danh hiệu, nhưng như có ý nghĩa tiền định: bầu-trời-xanh-tiếng-hát. Hay tiếng hát xanh thắm màu trời”. Có lẽ cũng chính vì vậy nên khi bà hát, một nhà văn của miền Nam đã cảm nhận như có “ánh sáng bình minh rực rỡ huy hoàng” trong giọng hát, đưa bà lên đến hàng ngũ một trong những diva hàng đầu của tân nhạc Việt Nam.
Thái Thanh – tiếng hát gắn liền với các sáng tác của nhạc sĩ Phạm Duy
Năm 1949, gia đình ông Phạm Đình Phụng tản cư về khu Chợ Neo (Thanh Hóa) và mở một tiệm Phở Thăng Long. Nơi này nhanh chóng trở thành nơi tụ họp của nhiều văn nghệ sĩ kháng chiến thời bấy giờ. Họ đến đây dừng chân, ăn phở và thưởng thức các tiết mục văn nghệ “cây nhà lá vườn” do anh chị em trong ban hợp ca Thăng Long biểu diễn. Cũng tại đây, mối lương duyên giữa nhạc sĩ Phạm Duy và cô chủ tiệm Thái Hằng bắt đầu nảy nở, đồng thời tạo ra bước ngoặt lớn trong cuộc đời của nữ danh ca Thái Thanh.
Mối tình giữa nhạc sĩ Phạm Duy và chị gái Thái Hằng chính là cơ duyên giúp Thái Thanh đến gần hơn với sân khấu
Lúc đó, Thái Thanh chỉ mới 13, 14 tuổi, chưa từng được học qua trường lớp thanh nhạc chuyên nghiệp bao giờ. Còn nhạc sĩ Phạm Duy thì đang ra sức theo đuổi, chinh phục trái tim gần như đã “đóng cửa” của cô chị Thái Hằng. Thông qua âm nhạc, nhạc sĩ Phạm Duy đã đặt lại lời Việt cho ca khúc Dòng sông xanh rất nổi tiếng thời bấy giờ cho Thái Thanh hát để lấy điểm với cô chị. Vậy là Thái Thanh vô tình trở thành chiếc cầu nối, giúp Phạm Duy chinh phục chị gái và trở thành anh rể tương lai của mình.
Sau đó Thái Thanh được cho đi hát cùng với chị gái Thái Hằng, anh trai Phạm Đình Chương. Lên sân khấu khi chỉ mới 14 tuổi, Thái Thanh cũng không tránh khỏi cảm giác lo sợ khi đứng trước các khán giả. Thế nhiên khi tiếng hát cất lên, bà ngay lập tức như trở thành một con người khác với giọng hát ngập tràn niềm hạnh phúc và hứng khởi.
Chị em Thái Hằng - Thái Thanh trở thành cặp song ca thu hút khán giả nhất thời bấy giờ
Cũng từ đó, tên tuổi của Thái Thanh bắt đầu gắn liền với các sáng tác của Phạm Duy. Sau ca khúc Dòng sông xanh, Phạm Duy sáng tác thêm nhiều ca khúc phù hợp với giọng hát của Thái Thanh. Từ những ngày đầu cất cao tiếng hát, Thái Thanh đã hát nhiều nhất là những sáng tác của Phạm Duy. Cho đến lúc đã “nổi như cồn” khắp 3 miền Trung - Nam – Bắc, Thái Thanh vẫn chỉ thường xuyên chọn hát các sáng tác của ông. Thậm chí, người nhạc sĩ tài hoa này cũng phải công nhận: “Chỉ có Thái Thanh mới đủ khả năng nâng bổng nhạc của Phạm Duy lên và chỉ có nhạc của Phạm Duy mới đáng để Thái Thanh hát”.
Nhạc sĩ Phạm Duy cũng phải thừa nhận rằng chỉ có giọng hát của Thái Thanh mới có thể truyền tải được hết các ca khúc của mình
Trình diễn những sáng tác của Phạm Duy, Thái Thanh luôn biết cách thổi vào đó một làn gió mới, không ai có thể lặp lại. Thậm chí, có một số bài hát, Thái Thanh đã tự đổi lời bài hát khi lên sân khấu. Tuy nhiên, bà lại không hề bị Phạm Duy trách mắn hay giận vì bản thân ông cũng thừa nhận rằng chính điều đó đã giúp ý tứ bài hát thêm phần sâu sắc hơn rất nhiều. Chính vì sự sáng tạo này nên dù cho trước hay sau đó, ca khúc này có được ai khác trình diễn đi chăng nữa, nhiều người vẫn sẽ chỉ nhớ đến giọng hát của Thái Thanh.
Không chỉ là một người nghệ sĩ tài hoa, Thái Thanh còn là một người mẹ, người vợ tần tảo của gia đình
Nhắc đến Thái Thanh, người ta chắc hẳn sẽ nhờ đến hình ảnh của một người nghệ sĩ luôn rạng rỡ, hứng khởi và tự tin trên sân khấu. Thế nhưng khi rời xa ánh đèn, Thái Thanh vẫn sẽ trở về nhà, làm một người mẹ, người vợ của gia đình như bao người phụ nữ khác.
Danh ca Thái Thanh lập gia đình với tài tử điện ảnh Lê Quỳnh năm 1956. Dù cuộc hôn nhân chỉ kéo dài 9 năm nhưng cả hai đã có với nhau 5 người con, 3 gái, 2 trai gồm: Ý Lan (1957), Lê Việt (1958), Quỳnh Dao (1960), Thanh Loan (1962) và Lê Đại (1964). Trong đó, cậu út Lê Đại là người kém may mắn nhất khi ra đời khỏe mạnh, nhưng sau đó lại bị bệnh sốt tê liệt từ lúc 8 tháng tuổi. Dù giữ được tính mạng nhưng Lê Đại bị liệt nửa thân dưới.
Trên sân khấu là một ca sĩ, nhưng khi về nhà Thái Thanh vẫn là một người mẹ hết mực thương con
Năm lên 4 tuổi, Lê Đại được tổ chức Terre Des Hommes đưa qua nước Ý chữa trị 3 năm liền và trở về năm 1971. Đến năm 1985, Thái Thanh đưa các con sang Mỹ định cư, lúc này bà và Lê Quỳnh đã không còn sống chúng nên Thái Thanh phải đảm đương trách nhiệm làm mẹ với rất nhiều nỗ lực. Bà tự học lái xe để đưa đón Lê Đại đi học hằng ngày, kiên trì trò chuyện, động viên để con trai có thể tự tin và yêu đời hơn. Đến năm 1996, Lê Đại tốt nghiệp đại học, có công việc và cuộc sống ổn định và luôn đem lòng ngưỡng mộ người mẹ đáng kính của mình.
Song song với nỗi vất vả phải chăm sóc cho cậu con trai út, danh ca Thái Thanh còn đón thêm tin sốc khi con gái Thanh Loan mắc chứng trầm cảm ngay khi sang đến Mỹ. Biết con không thể học hành, vui chơi bình thường như các anh chị em khác nên Thái Thanh đã đưa con gái tham gia các hoạt động thiện nguyện, tìm kiếm những niềm vui khác trong cuộc sống. Tuy nhiên, bệnh tình của Thanh Loan ngày càng nặng hơn, Thái Thanh đành phải nghe lời bác sĩ đưa con vào viện điều trị với các bạn bè đồng cảnh ngộ. Dù vậy nhưng bà vẫn không bỏ cuộc, vừa chăm lo cho các con ở nhà, vừa tới lui bệnh viện để chăm sóc, giúp đỡ con yêu quay trở lại với cuộc sống bình thường. Có lẽ, chính những khó khăn, vất vả như vậy đã giúp Thái Thanh ngày càng trở nên mạnh mẽ, tạo nên những đức tính phi thường khiến con cái hết mực kính trọng.
Sớm chia tay chồng, Thái Thanh phải vừa làm mẹ, vừa làm cha để chăm sóc các con
Là con gái lớn trong nhà, danh ca Ý Lan gần như đã chứng kiến và thấu hiểu hết mọi khó khăn, vất vả mà mẹ đã phải trải qua. Chính vì vậy nên cô luôn coi mẹ là thần tượng lớn nhất của mình trong cuộc sống cũng như sự nghiệp: “Mẹ tôi là một người đàn bà tình cảm và rất can đảm. Suốt thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành, hình ảnh của mẹ Thái Thanh âu yếm, chăm sóc và yêu thương các con đã ảnh hưởng đến tôi rất nhiều khi tôi làm mẹ. Tình cảm thiêng liêng của mẹ dành cho tôi là niềm hạnh phúc và cả sự may mắn vô bờ bến”.
Danh ca Thái Thanh cùng con gái Ý Lan song ca trên sân khấu
Đối với chồng cũ Lê Quỳnh, dù mối lương duyên không trọn vẹn nhưng Thái Thanh vẫn không hề đem lòng oán trách. Ngược lại, cả hai vẫn rất quý và trân trọng nhau, cho nên các con trong gia đình đã quen một nếp sống êm ấm cố định. Trong một lần có dịp về Hà Nội biểu diễn tại Nhà Hát Lớn, danh ca Ý Lan đã xúc động tâm sự rằng đây chính là nơi mà cô nhất định phải tìm về. Bởi nơi đây chính là khung trời kỉ niệm, là nơi bắt đầu mối lương duyên giữa bố và mẹ của cô.
Đối với nhiều người, tiếng hát sẽ chỉ được cất cao ở một giai đoạn nhất định, sau khi có gia đình sẽ tự đồng rời xa ánh đèn sân khấu. Nhưng với danh ca Thái Thanh, bà như một vận động viên với sức bền và sự dẻo dai vô hạn, không bao giờ cảm thấy mệt mỏi, miễn là được đứng trên sân khấu. Chính bởi vì trách nhiệm và luôn coi trọng nghề nghiệp như vậy nên danh ca Thái Thanh luôn là tấm gương sáng về lao động nghệ thuật mà nhiều bạn bè, đồng nghiệp luôn cố gắng noi theo. Giờ đây, dù khán giả mộ điệu chỉ có thể lắng nghe tiếng hát của Thái Thanh qua những chiếc băng cassette đã cũ, nhưng chắc chắn tiếng hát ấy vẫn sẽ mãi tỏa ánh hào quang rực rỡ, như cách mà nữ danh ca đã luôn tỏa sáng trên sân khấu trong suốt mấy mươi năm qua.
Dù đã nằm xuống nhưng tiếng hát của danh ca Thái Thanh vẫn sẽ còn mãi trong lòng người hâm mộ
