Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho biết, Bộ Giáo dục Đào tạo đang hết sức khẩn trương xây dựng quy chế thi tuyển sinh vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT. Về quan điểm xây dựng quy chế thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định 3 nguyên tắc, quan điểm cốt lõi.
Nguyên tắc thứ nhất là không gây áp lực, gây tốn kém cho phụ huynh, cho học sinh và xã hội với tinh thần là gọn nhẹ.
Nguyên tắc thứ hai là quy chế thi phải thúc đẩy được hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục toàn diện để làm sao cho học sinh chuẩn bị những bước cơ bản, bước đầu về phẩm chất và năng lực để các em có đủ điều kiện có thể tiếp tục học lên cấp bậc cao hơn, đó là trung học phổ thông.
Hoặc nếu các em chuyển đổi, phân luồng khi học nghề thì các em cũng có nền tảng về phẩm chất và năng lực để có thể học nghề và thực hành nghề nghiệp ngay.
Trong nội dung này, những môn thi, phương thức thi cũng phải gắn kết được quá trình kiểm tra, đánh giá thường xuyên, kiểm tra, đánh giá cuối kỳ. Có nghĩa là, các môn học nào trong quá trình học có kiểm tra, đánh giá, đặc biệt là cho điểm thì cuối kỳ, cuối khóa cũng phải có thể kiểm tra, đánh giá.
Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, điều này nhằm giúp các em có đầy đủ phông nền về phẩm chất, năng lực đảm bảo giữa các môn học, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội với những môn công cụ, phương tiện phù hợp với xu thế đổi mới hiện nay như ngoại ngữ, tin học, khoa học - công nghệ, STEM... và đặc biệt là phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Nguyên tắc thứ ba là đảm bảo công tác quản lý nhà nước. Đó là Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định khung để phục vụ công tác quản lý nhà nước trong kiểm tra, thanh tra, đánh giá và đồng thời, cũng thực hiện tốt nguyên tắc phân cấp, phân quyền, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm của các Sở Giáo dục trong quyết định một số nội dung thuộc thẩm quyền.
Từ ba nguyên tắc cốt lõi và cơ bản này, việc xây dựng quy chế thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh vào 10 sẽ có những nội dung cơ bản.
Về phương thức thi, có 3 phương thức là thi tuyển, xét tuyển và phối hợp giữa thi tuyển và xét tuyển.
Tất cả những nội dung này thuộc về thẩm quyền của địa phương, tức là Sở giáo dục tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt và lựa chọn và có căn cứ nguyên tắc. Nếu số lượng học sinh thi hay số lượng nhu cầu đầu vào phù hợp, tức là cung - cầu phù hợp thì không nhất thiết phải thi mà có thể xét tuyển…
Về môn thi, quy định khung cứng của Bộ là 2 môn: ngữ văn và môn toán, còn môn thứ 3 nằm trong số những môn còn lại. Đối với những môn có đánh giá, cho điểm thì do các Sở Giáo dục Đào tạo quyết định nhưng phải do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố phê duyệt…
Thứ trưởng cho biết, để xây dựng những nội dung này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã khảo sát tổng hợp, đánh giá rất kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 trong 10 năm qua.
Qua đó, nếu không có quy định khung cũng như phân cấp thì công tác quản lý vẫn có những bất cập trong các tuyển sinh, đặc biệt là tình trạng học tủ, học lệch.
Thứ trưởng khẳng định: “Hiện nay, đang trong quá trình chúng tôi lấy ý kiến để xây dựng dự thảo Thông tư với quan điểm lắng nghe ý kiến từ cấp cơ sở nhưng trên một nguyên tắc và đảm bảo quy định thống nhất quản lý nhà nước và đảm bảo khoa học về đánh giá và đảm bảo đầu ra theo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, phù hợp với cấp học.
Trên cơ sở đánh giá toàn diện kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 của giai đoạn trước làm sao vừa mang tính ổn định nhưng có sự đổi mới phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông của 2018”.