Tin tứcĐề thi Ngữ văn được đánh giá là có cấu trúc sát với đề minh họa mà Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM đã ban hành từ học kì 1. Học sinh đã được thầy cô giáo rèn luyện nhiều nên chắc chắn sẽ không bị bỡ ngỡ với cấu trúc đề, dạng đề, các dạng câu hỏi…
Đề thi có cấu trúc và nội dung đảm bảo yêu cầu cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 nên rất vừa sức với học sinh. Học sinh học ở bất kỳ bộ sách nào trong ba bộ sách (Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức với cuộc sống, Cánh diều) đều có thể đáp ứng tốt các yêu cầu của đề.
Đề có tính phân hóa cao, nhất là đối với môn Ngữ văn, tính phân hóa lại càng rõ rệt khi xét về các mặt như: trải nghiệm văn học, năng lực ngôn ngữ, năng lực sáng tạo, hiểu biết về đời sống xã hội…
Dưới đây là hướng dẫn giải đề thi Ngữ văn vào lớp 10 TPHCM năm học 2025 - 2026 của cô Nguyễn Vương Thị Thảo - Giáo viên môn Ngữ Văn THCS Lương Đình Của (TP Thủ Đức).
I. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN VĂN HỌC & VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC (5,0 điểm)
Câu 1:
a. Các động từ diễn tả hành động của con khi nằm trong chiếc nôi êm: (0,5 điểm): lật, trườn, cười, réo
b. Em hiểu như thế nào về hai dòng thơ: "Con nằm giữa cha và mẹ / Cuộc đời nằm giữa yêu thương"? (0,75 điểm)
Hai dòng thơ thể hiện sự ấm áp, chan chứa yêu thương mà đứa con nhận được từ cha mẹ. Hình ảnh đứa con nằm giữa cha và mẹ cũng như cuộc đời em đang được bao bọc, nâng niu trong vòng tay yêu thương, chở che. Đồng thời khẳng định gia đình chính là nên tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển và trưởng thành sau này.
c. Xác định lời dẫn trực tiếp và chuyển thành lời dẫn gián tiếp: (0,75 điểm)
Lời dẫn trực tiếp: "Chữ ít mà nghĩa rất nhiều. Không phải nghĩa nữa, đó là hồn, tâm hồn, cái không thể đo bằng đơn vị chữ nghĩa."
Chuyển sang lời dẫn gián tiếp: Nhà thơ Chế Lan Viên từng nhận xét rằng thơ của Tế Hanh chữ tuy ít nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, không chỉ là nghĩa thông thường mà còn là tâm hồn, là cái không thể đo bằng đơn vị chữ nghĩa.
d. Trình bày suy nghĩ về vai trò của tình yêu thương trên hành trình trưởng thành của mỗi người (3–5 câu - 1,0 điểm)
Tình yêu thương là điểm tựa đầu tiên và quan trọng nhất trong hành trình trưởng thành của mỗi người. Nhờ có yêu thương từ gia đình, đặc biệt là cha mẹ, con người cảm thấy an toàn, được bảo vệ và dần hình thành nhân cách. Đó cũng là động lực giúp mỗi người mạnh mẽ vượt qua khó khăn, tự tin bước đi trên con đường của mình. Tình yêu thương không chỉ nuôi dưỡng thể chất mà còn bồi đắp tâm hồn và đạo đức con người biết yêu thương và che chở mọi người xung quanh.
Câu 2: Viết đoạn văn khoảng 200 chữ (2,0 điểm)
Gợi ý nội dung:
- Chủ đề bài thơ: Tình yêu thương trong gia đình, đặc biệt là cha mẹ chính là khởi điểm của cuộc sống và trưởng thành.
- Hình ảnh đứa con nằm giữa cha mẹ thể hiện sự ấm ắp, yêu thương, che chở và gắn kết.
- Đứa con là kết tinh của tình yêu, là trung tâm của hạnh phúc.
- Đó là thế giới an toàn, thanh bình, yêu thương
Nghệ thuật đặc sắc:
- Cấu trúc lặp (“giữa cha và mẹ”, “hai bờ”) → tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, âu yếm.
- So sánh liên tưởng độc đáo (“làn sóng giữa hai bờ biển”, “cánh chim giữa bầu trời”,...) → vừa cụ thể, vừa trữ tình.
- Hình ảnh thơ trong sáng, giản dị mà sâu sắc → giàu chất gợi cảm, tạo rung động về tình cảm gia đình.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VÀ VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (5,0 điểm)
Câu 1: (1,0 điểm)
Phân tích tác dụng của lí lẽ và bằng chứng đối với luận điểm trong đoạn đầu văn bản:
- Luận điểm: Vai trò của nhận biết và phân biệt giữa bên ngoài và bên trong sự vật, hiện tượng cuộc sống.
- Lý lẽ: "Đôi khi ngây thơ nông nổi, ta có thể khiến bản thân trở thành cột tiếp sóng lan truyền đi những tín hiệu sai lạc".
- Bằng chứng:
- "Ta phán xét và ném đá một con người qua vài dòng tin lan truyền trên mạng".
- "Ta rơi vào một mê lộ ngụy tạo thông tin do ai đó thêu dệt và dẫn dắt, để rồi ta góp phần lan truyền những thông tin ấy".
- Tác dụng của lý lẽ và bằng chứng:
- Giải thích, làm rõ cho luận điểm.
- Làm tăng tính thuyết phục, độ tin cậy cho luận điểm.
Câu 2: Viết bài văn nghị luận xã hội (4,0 điểm)
Đề: Việc “biết đọc” – hiểu được những giá trị chân thực – là biểu hiện của sự trưởng thành.
Gợi ý:
- Mở bài:
- Dẫn dắt từ xã hội nhiều thông tin và “nhiễu loạn” ngày nay.
- Giới thiệu vấn đề: “Biết đọc” – không chỉ là kỹ năng cơ bản, mà là khả năng nhận thức sâu sắc, thể hiện sự trưởng thành.
- Thân bài:
1. Giải thích vấn đề:
- “Biết đọc” ở đây không chỉ là đọc chữ, mà là đọc – hiểu – nhận diện được sự thật, lòng tốt, điều tử tế.
- Trưởng thành là khi ta có khả năng phân biệt đúng – sai, nhìn sâu vào bản chất.
2. Ý nghĩa của việc “biết đọc”:
- Giúp ta tránh bị thao túng bởi thông tin giả, dư luận sai lệch.
- Giúp nuôi dưỡng lòng bao dung, hiểu người, sống tử tế.
- Là biểu hiện của tư duy độc lập, phản biện.
3. Biểu hiện trong đời sống:
- Người trưởng thành không dễ bị dắt mũi bởi mạng xã hội.
- Học sinh biết “đọc” lời khuyên từ cha mẹ, thầy cô – sẽ phát triển đúng hướng.
- Xã hội cần những người “biết đọc” để giữ gìn lẽ phải, sự thật.
4. Phản đề:
- Có người tưởng mình trưởng thành khi nói nhiều, phán xét nhiều – nhưng lại chưa “biết đọc”.
5. Mở rộng:
- Trưởng thành không chỉ là “biết đọc” mà là còn biết tư duy phản biện, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình xã hội.
- Kết bài:
- Khẳng định vai trò của “biết đọc” như một kỹ năng sống.
- Kêu gọi mỗi người, đặc biệt là người trẻ, hãy rèn luyện tư duy tỉnh táo và nhân ái để trưởng thành đúng nghĩa.
