1. Các hành vi lấn chiếm lòng lề đường
1.1 Quy định pháp luật về việc sử dụng lòng lề đường
Theo quy định của Luật giao thông đường bộ tại Điều 35, Lề đường và lòng đường chỉ phục vụ cho mục đích tham gia giao thông của người tham giao thông đường bộ.
Tuy nhiên, ở một vài trường hợp ngoại lệ như tổ chức các hoạt động văn hoá, thể thao, lễ hội hoặc diễu hành trên đường bộ vẫn được Luật cho phép sử dụng lòng đường và lề đường.
Hoặc những trường hợp khẩn cấp, đặc biệt cần sử lề đường và một phần lòng đường cần phải được Uỷ Ban Nhân Dân tỉnh cho phép với điều kiện không được gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông và trật tự của người tham gia giao thông.
Nghiêm cấm những hành vi sau sử dụng lề đường:
- Sử dụng lề đường (vỉa hè) để mua bán, họp chợ
- Sử dụng lề đường, lòng đường để phơi nông sản, thóc lúa, rơm rạ hoặc những vật thể khác
- Lạm dụng lề đường để đặt biển quảng cáo
- Xây dựng hoặc để bục, bệ trái với quy định
- Vứt rác hoặc các chất thải khác không đúng quy định
- Không treo/đặt biển quảng cáo trên vỉa hè.
1.2 Các hành vi bị coi là lấn chiếm lòng lề đường
- Tụ tập buôn bán hàng rong, xe đẩy
- Lập chợ tự do, thực hiện các giao dịch mua bán hàng hóa, kinh doanh dịch vụ ăn uống
- Rửa xe, bơm nước mui xe, sửa chữa các phương tiện, máy móc xe cơ giới
- Dựng các cổng chào, dựng rạp đám cưới, đám hỏi, các tiệc gia đình xuống lòng lề đường
- Treo/dựng biển hiệu, biển quảng cáo, làm mái che gây cản trở giao thông
- Đào, khoan, xẻ đường trái phép
- Đặt, để chướng ngại vật trái phép trên đường
- Để vật liệu, phế thải, thải rác ra đường
- Lấn, chiếm hoặc sử dụng trái phép đất của đường bộ, hành lang an toàn đường bộ
- Sử dụng lòng đường, lề đường, hè phố trái phép
- Chiếm dụng phần lòng lề đường để làm nơi trông xe, giữ xe.
Xem thêm: Quy định về xe ưu tiên và đường ưu tiên
2. Các mức xử phạt lấn chiếm lòng lề đường
Nghị định 46/2016/NĐ – CP đưa ra mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm như sau:
1. Phạt tiền từ 100.000 đồng – 200.000 đồng đối với cá nhân và từ 200.000 đồng – 400.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
Bán hàng rong hoặc bán hàng hóa nhỏ lẻ khác trên lòng đường đô thị, trên vỉa hè các tuyến phố có quy định cấm bán hàng; phơi thóc, lúa, rơm, rạ, nông, lâm, hải sản trên đường bộ; đặt máy tuốt lúa trên đường bộ.
2. Phạt tiền từ 300.000 đồng – 400.000 đồng đối với cá nhân và từ 600.000 đồng – 800.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
- Sử dụng, khai thác tạm thời trên đất hành lang an toàn đường bộ vào mục đích canh tác nông nghiệp ảnh hưởng đến an toàn công trình đường bộ và an toàn giao thông;
- Trồng cây trong phạm vi đất dành cho đường bộ làm che khuất tầm nhìn của người điều khiển phương tiện giao thông;
- Chiếm dụng dải phân cách giữa của đường đôi làm nơi: bày, bán hàng hóa; để vật liệu xây dựng;
- Họp chợ, mua, bán hàng hóa trong phạm vi đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị;
- Đổ rác, xả nước ra đường bộ không đúng nơi quy định.
3. Phạt tiền từ 500.000 đồng – 1.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 1.000.000 đồng – 2.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
- Sử dụng đường bộ trái quy định để tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, diễu hành, lễ hội;
- Dựng cổng chào hoặc các vật che chắn khác trái quy định trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ;
- Treo băng rôn, biểu ngữ trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông đường bộ;
- Đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo trên đất của đường bộ;
- Chiếm dụng dải phân cách giữa của đường đôi làm nơi để xe, trông, giữ xe;
- Sử dụng trái phép đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị làm nơi sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị;
- Rửa xe, bơm nước mui xe gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông đường bộ.
4. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng – 3.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 4.000.000 đồng – 6.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
- Dựng rạp, lều quán, cổng ra vào, tường rào các loại, công trình tạm thời khác trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
- Sử dụng trái phép lòng đường đô thị, hè phố để: kinh doanh dịch vụ ăn uống; bày, bán hàng hóa; sửa chữa phương tiện, rửa xe; đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo, làm mái che gây cản trở giao thông;
- Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố dưới 05m2 làm nơi trông, giữ xe;
- Chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề đường của đường ngoài đô thị dưới 20m2 làm nơi trông, giữ xe.
5. Phạt tiền từ 4.000.000 đồng – 6.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 8.000.000 đồng – 12.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau:
- Đổ, để trái phép vật liệu, chất phế thải trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
- Tự ý đào, đắp, san, lấp mặt bằng trong: Hành lang an toàn đường bộ, phần đất dọc hai bên đường bộ dùng để quản lý, bảo trì, bảo vệ công trình đường bộ;
- Tự ý gắn vào công trình báo hiệu đường bộ các nội dung không liên quan tới ý nghĩa, mục đích của công trình đường bộ;
- Sử dụng trái phép đất của đường bộ hoặc hành lang an toàn đường bộ làm nơi tập kết hoặc trung chuyển hàng hóa, vật tư, vật liệu xây dựng, máy móc, thiết bị, các loại vật dụng khác;
- Dựng rạp, lều quán, công trình tạm thời khác trái phép trong khu vực đô thị tại hầm đường bộ, cầu vượt, hầm cho người đi bộ, gầm cầu vượt;
- Bày, bán máy móc, thiết bị, vật tư, vật liệu xây dựng hoặc sản xuất, gia công hàng hóa trên lòng đường đô thị, hè phố;
- Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố từ 05m2 đến 10m2 làm nơi trông, giữ xe;
- Xả nước thải xây dựng từ các công trình ra đường phố;
- Chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề đường của đường ngoài đô thị từ 20m2 trở lên làm nơi trông, giữ xe.
6. Phạt tiền từ 6.000.000 đồng – 8.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 12.000.000 đồng – 16.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện hành vi chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố từ 10m2 đến dưới 20m2 làm nơi trông, giữ xe.
7. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng – 15.000.000 đồng đối với cá nhân, từ 20.000.000 đồng – 30.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau:
- Dựng các biển quảng cáo trên phần đất hành lang an toàn đường bộ khi chưa được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền hoặc trên phần đất dọc theo hai bên đường bộ mà được dùng để bảo trì, quản lý, bảo vệ công trình đường bộ;
- Chiếm dụng diện tích từ 20m2 trở lên làm nơi trông, giữ xe tại lòng đường đô thị hoặc hè phố.
8. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng – 20.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 30.000.000 đồng – 40.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau:
- Mở các đường nhánh để đấu nối trái phép vào các đường chính;
- Chiếm dụng phần đất đường bộ hoặc hành lang an toàn đường bộ với mục đích xây dựng nhà ở.
Tụ tập buôn bán trên vỉa hè, lề đường là một trong những thói quen đa phần của người Việt Nam. Nhưng với những quy định hiện hành, không chỉ còn là nhắc nhở hoặc tịch thu đồ vật sai quy định với các vi phạm lấn chiếm lòng lề đường mà sẽ có từng mức phạt hành chính cụ thể từ thấp đến cao. Vì vậy, mỗi cá nhân, tập thể, gia đình cần nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen, thực hiện đúng quy định nhà nước giữ cho vỉa hè không bị chiếm dụng sai mục đích.