UBND TPHCM vừa chấp thuận kế hoạch nghiên cứu thu phí ôtô vào khu vực trung tâm thành phố sau khi 7 tuyến metro được hoàn thành và đưa vào khai thác, dự kiến vào khoảng năm 2035.
Quyết định này được đưa ra dựa trên quan điểm của ngành giao thông thành phố, đó là việc thu phí chỉ nên được áp dụng sau khi hạ tầng giao thông công cộng, đặc biệt là hệ thống metro, được phát triển đồng bộ và đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi cho người dân chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng thay vì xe cá nhân.
Theo kế hoạch, sau tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên đã đi vào hoạt động, TPHCM sẽ tiếp tục mở rộng mạng lưới tàu điện lên 355km vào năm 2035, bao gồm việc kéo dài tuyến số 1 và xây dựng các tuyến từ số 2 đến số 7. Mạng lưới metro này được kỳ vọng sẽ đáp ứng 40-50% nhu cầu đi lại của người dân thành phố, kết hợp với hệ thống xe buýt được phát triển đồng bộ.
Khi đó, việc áp dụng các biện pháp hạn chế xe cá nhân, trong đó có thu phí ôtô vào trung tâm, mới được tính đến.
Đề án thu phí xe ô tô vào khu trung tâm đã được nghiên cứu từ lâu:
Chủ trương thu phí ôtô vào trung tâm đã được TPHCM đồng ý và giao cho Công ty cổ phần Công nghệ Tiên Phong (ITD) nghiên cứu từ hơn 10 năm trước.
Đây được xem là một trong những giải pháp quan trọng để giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố, đề án vẫn chưa được triển khai. Năm 2021, ITD đã đề xuất lập lại dự án với tổng mức đầu tư gần 2.300 tỷ đồng.
Theo đề xuất của ITD, các cổng thu phí sẽ được bố trí trên vành đai khép kín quanh quận 1 và 3, bao gồm các tuyến đường như Hoàng Sa, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng 8, Ba Tháng Hai, Lê Hồng Phong, Lý Thái Tổ, Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Kiệt và Tôn Đức Thắng. Một số cổng cũng được đề xuất đặt trên các tuyến đường thường xuyên ùn tắc như Trường Sơn và Cộng Hòa (Tân Bình).
Hệ thống thu phí dự kiến áp dụng công nghệ đa làn, không dừng, với một trung tâm kết nối các cổng để xử lý thông tin và điều hành thu phí. Phạm vi thu phí được đề xuất bao gồm quận 1, 3 và một phần quận 10.
Theo Sở Giao thông Vận tải TPHCM, việc thu phí ôtô vào trung tâm là một trong những giải pháp thuộc Đề án Tăng cường vận tải hành khách công cộng, kết hợp kiểm soát phương tiện cá nhân.
Đề án này được thực hiện theo nguyên tắc "kéo - đẩy": song song với các biện pháp hạn chế phương tiện cá nhân, năng lực giao thông công cộng và hạ tầng kèm theo phải được đầu tư đồng bộ.
Áp lực giao thông ngày càng gia tăng:
Đến cuối năm 2024, TP.HCM quản lý hơn 9,5 triệu xe các loại, trong đó có hơn một triệu ôtô và gần 8,5 triệu xe máy. So với 15 năm trước, số lượng xe đã tăng hơn 5 triệu, chưa kể xe vãng lai. Tỷ lệ ôtô cá nhân đăng ký mới cũng ngày càng tăng, dẫn đến mật độ giao thông của thành phố gặp tình trạng quá tải trên nhiều tuyến đường.
Việc triển khai thu phí ôtô vào trung tâm sau năm 2035 được kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết bài toán ùn tắc giao thông nan giải của thành phố.