Bài 5: Góc

I. Khái niệm góc

Góc là hình gồm hai tia chung gốc. (SGK Cánh Diều, trang 94)

Góc xOy (hoặc góc yOx)

Chú ý: 

•    Góc xOy (hoặc góc yOx) được kí hiệu là   (hoặc ).

•    Hai tia Ox và Oy được gọi là hai cạnh của góc. Gốc chung O của hai tia được gọi là đỉnh của góc.
(SGK Cánh Diều, trang 94)

Ví dụ 1: Đọc và viết tên góc, đỉnh và cạnh của các góc trong hình vẽ sau:

 Giải:

Trong hình có ba góc:

- Góc AOB kí hiệu là  có đỉnh O và hai cạnh là OA, OB.

- Góc BOm kí hiệu là  có đỉnh O và hai cạnh là OB, Om.

- Góc AOm kí hiệu là   có đỉnh O và hai cạnh là OA, Om.

II. Điểm nằm trong góc

Điểm M như trong hình bên (không thuộc tia Ox, Oy) được gọi là điểm nằm trong góc xOy hay điểm trong của góc xOy. (SGK Cánh Diều, trang 95)

Ví dụ 2: Quan sát hình vẽ sau và đọc tên các điểm nằm trong góc xOy, các điểm không nằm trong góc xOy.

Giải:

Các điểm nằm trong góc xOy là M và P.

Các điểm không nằm trong góc xOy là N và Q.

III. Số đo của góc

1. Đo góc

a) Dụng cụ đo: Thước đo góc

b) Cách đo góc:

• Bước 1: Đặt thước sao cho tâm của thước trùng với đỉnh của góc. Vạch 0 của thước nằm trên cạnh Ox
• Bước 2: Xác định xem cạnh Oy đi qua vạch chia độ nào thì đó chính là số đo của góc.

Mỗi góc có một số đo. (SGK Cánh Diều, trang 96)

Chú ý: 

•    Nếu số đo của góc xOy là  thì ta kí hiệu   hoặc .

•    Chúng ta chỉ xét các góc có số đo không vượt quá 180⁰ . (SGK Cánh Diều, trang 96)

2. Vẽ góc

Ví dụ 3. Vẽ góc xOy có số đo bằng 45⁰  .

Giải:

- Bước 1. Vẽ tia Ox

- Bước 2. Đặt thước đo góc sao cho tâm của thước trùng với O, vạch 0 của thước nằm trên tia Ox

- Bước 3. Kẻ tia Oy đi qua vạch chỉ  45⁰ của thước ta được góc xOy cần vẽ. 

Chú ý: Trong một hình có nhiều góc, người ta thường vẽ thêm một hay nhiều vòng cung nhỏ nối hai cạnh của góc đó để dễ thấy góc mà ta đang xét tới. Khi cần phân biệt các góc có chung một đỉnh, chẳng hạn chung đỉnh O như hình bên ta dùng kí hiệu  . (SGK Cánh Diều, trang 98)

3. So sánh hai góc 

Ta có thể so sánh hai góc dựa vào số đo của chúng.

Ví dụ 4. Cho  

a) So sánh  và .

b) So sánh   và .

Giải:

a) Vì  nên .

b) Vì  nên .

IV. Góc vuông, góc nhọn, góc tù, góc bẹt

Góc nhọn là góc có số đo lớn hơn 0⁰  và nhỏ hơn 90⁰ .

Góc vuông là góc có số đo bằng 90⁰ .

Góc tù là góc có số đo lớn hơn 90⁰  và nhỏ hơn 180⁰ .

Góc bẹt là góc có số đo bằng 180⁰ . (SGK Cánh Diều, trang 99)

Bài tập luyện tập góc của trường Nguyễn Khuyến

1. Bài tập tự luận

Bài 1. Cho hình vẽ bên.

a) Trong hình có tất cả bao nhiêu góc? Kể tên?

b) Hãy chỉ ra các góc nhọn, góc vuông, góc tù, góc bẹt.

Bài 2. Vẽ góc xOy có số đo bằng 60⁰ . Vẽ tia Oz là tia đối của tia Ox, tia Ot là tia đối của tia Oy.

a) Kể tên các góc trong hình (trừ góc bẹt).

b) Đo các góc và cho biết góc nào là góc nhọn, góc nào là góc tù.

c) Vẽ tia Om sao cho , vẽ tia On là tia đối của tia Om. Trong hình có bao nhiêu góc vuông? Kể tên?

2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Hình vẽ sau có bao nhiêu góc?

 A. 3

B. 4

C. 5

D. 6

Câu 2. Khẳng định nào sau đây là sai?

A. Góc nhọn là góc có số đo lớn hơn  0⁰ và nhỏ hơn 9⁰ .        

B. Góc vuông là góc có số đo bằng 9⁰ .        

C. Góc tù là góc có số đo nhỏ hơn 180⁰ .    

D. Góc bẹt là góc có số đo bằng 180⁰ .

Câu 3. Cho hình vẽ.

Những điểm nằm trong góc BAC là

A. D, F

B. B, C, D

C. E 

D. C, D, F

Câu 4. Cho các góc . Khẳng định nào sau đây là đúng?

A.  

B.  

C.  

D.  

Câu 5. Lúc 4 giờ thì kim giờ và kim phút của đồng hồ tạo với nhau một góc bao nhiêu độ?

A. 90⁰

B. 150⁰

C. 120⁰

D. 40⁰ 

Biên soạn: TRẦN THỊ THẮM  (Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến BD)