Tin tứcThảm đỏ đón FDI xanh
Việt Nam đã thu hút 524 tỷ USD vốn FDI sau 35 năm, trở thành động lực tăng trưởng chính nhưng phụ thuộc nhiều vào ngoại lực. Để không phụ thuộc vào FDI kém chất lượng, Việt Nam cần thúc đẩy FDI xanh, nhằm đảm bảo tăng trưởng bền vững và bảo vệ môi trường. Dòng vốn FDI vào Việt Nam đang chuyển biến tích cực, với nhiều dự án lớn đáp ứng tiêu chuẩn xanh. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đối mặt với rào cản như thủ tục hành chính, an ninh năng lượng, và nguồn nhân lực. Việc nới lỏng quy định để thu hút FDI xanh có thể giúp Việt Nam đạt được mục tiêu bền vững sớm hơn.
Thách thức chuyển đổi xanh
Chuyển đổi sang kinh tế xanh đang trở thành xu hướng toàn cầu, nhưng quá trình này vẫn đối mặt với nhiều rào cản lớn. Theo thống kê, kinh tế xanh hiện chỉ chiếm khoảng 5% quy mô nền kinh tế, trong khi 95% còn lại vẫn là kinh tế nâu, chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên và gây suy thoái môi trường. Chuyển đổi xanh chủ yếu diễn ra tại các doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi các doanh nghiệp nhỏ vẫn chưa thực hiện mạnh mẽ sự thay đổi này.
Ông Nguyễn Ngọc Hoàng, Giám đốc Khối Digital Lighthouse tại KPMG Việt Nam, cho biết chuyển đổi xanh đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Một khảo sát với 2.100 doanh nghiệp trên toàn cầu cho thấy 88% trong số đó đang triển khai các chương trình chuyển đổi xanh và số hóa cùng lúc. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thiếu tài nguyên, kỹ năng, và cơ sở hạ tầng công nghệ cần thiết, cùng với việc lập kế hoạch và chiến lược thực hiện kém.
Luật sư Nguyễn Trung Nam từ Công ty Luật Dentons Luật Việt cảnh báo rằng doanh nghiệp có thể gặp nhiều rủi ro khi chuyển đổi xanh và số, bao gồm chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ, và bảo mật dữ liệu. Để thành công trong việc này, ông Nguyễn Ngọc Hoàng nhấn mạnh rằng doanh nghiệp cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng, xây dựng văn hóa tổ chức kiên cường, và trang bị kiến thức số cho nhân sự.
Ngoài ra, một trong những trở ngại lớn nhất trong quá trình chuyển đổi xanh là vấn đề vốn đầu tư. Đại diện HTX Tuấn Ngọc cho biết, mặc dù họ đang áp dụng các giải pháp tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu tác động môi trường, nhưng chi phí đầu tư ban đầu rất cao và đòi hỏi việc bảo trì thường xuyên các thiết bị công nghệ.
Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, cho biết quy mô tín dụng xanh hiện chỉ chiếm 4,4% tổng dư nợ, và trái phiếu xanh chỉ đạt 1,16 tỷ USD trong vòng 5 năm qua, một con số rất nhỏ so với nhu cầu vốn 20 tỷ USD/năm để thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh. Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, ước tính Việt Nam sẽ cần đầu tư khoảng 368 tỷ USD đến năm 2040 để đạt được mục tiêu phát triển xanh.
Những khó khăn về tài chính đòi hỏi phải có các cơ chế và chính sách để huy động vốn từ cả trong và ngoài nước, đồng thời thúc đẩy phát triển thị trường tài chính xanh. Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, cho biết tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh dù còn nhỏ nhưng đã duy trì ở mức cao, phản ánh xu hướng tích cực. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã đưa ra đề án phát triển ngân hàng xanh, yêu cầu tất cả các tổ chức tín dụng cùng tham gia vào nhiệm vụ này, tạo điều kiện cho việc tiếp cận nguồn vốn xanh để phát triển các dự án xanh, thúc đẩy nền kinh tế xanh trở thành động lực tăng trưởng mới.
EuroCham: Việt Nam cần cấp tốc hoàn thiện khung pháp lý cho phát triển xanh
EuroCham cam kết sẽ hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam nhằm thúc đẩy tăng trưởng xanh và giúp các doanh nghiệp thích ứng với các tiêu chuẩn bền vững của Liên minh châu Âu (EU). Đây là lời khẳng định của ông Jean Jacques Buouflet, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), trong bài phát biểu tại "Diễn đàn quốc gia về thúc đẩy quan hệ đối tác Việt Nam - EU và phát triển bền vững", tổ chức tại TP.HCM vào ngày 21 tháng 8.
EuroCham khuyến nghị Việt Nam tiếp tục xây dựng các khung pháp lý cần thiết và gia tăng nguồn lực xã hội để đạt được các mục tiêu chuyển đổi xanh. Phó Chủ tịch EuroCham cũng khuyến khích Việt Nam tận dụng kinh nghiệm và kiến thức quốc tế để đảm bảo quá trình phát triển không bị lệch hướng và tối ưu hóa sử dụng nguồn lực.
Dù Việt Nam đã nhận được nhiều ưu đãi từ Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA), bà Bùi Hoàng Yến, Phó Giám đốc Văn phòng đại diện tại TP.HCM của Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương, chỉ ra rằng thị phần của Việt Nam tại thị trường EU hiện chỉ đạt 13%. Tỷ lệ hàng hóa của Việt Nam tận dụng ưu đãi thuế quan của EU cũng chỉ đạt 1,8%. Nguyên nhân chính là do EU là một thị trường khó tính với những tiêu chuẩn khắt khe về kỹ thuật và yêu cầu cao về xanh hóa.
Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam trong năm 2023 đã tăng 7 bậc, một tín hiệu tích cực cho thấy hành trình xanh hóa của Việt Nam đang đi đúng hướng. Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh rằng để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần xây dựng mô hình sản xuất bền vững và xanh hóa, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ván cược ESG của ngành năng lượng
Dưới góc độ phát triển bền vững, các dự án năng lượng tái tạo không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các tiêu chí xã hội và quản trị. Những dự án này đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm xanh, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa, nơi mà việc làm còn hạn chế và thu nhập của người dân chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp và thủy sản.
Những dự án được triển khai trong các khu vực nhạy cảm như rừng tự nhiên và khu bảo tồn thiên nhiên có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được đánh giá và quản lý một cách cẩn thận. Điều này đặt ra yêu cầu cần phải có các quy định nghiêm ngặt hơn về đánh giá tác động môi trường (EIA) và tăng cường giám sát trong quá trình triển khai dự án.
Ngoài ra, việc phát triển nhanh chóng của các dự án năng lượng tái tạo cũng gây áp lực lớn lên hệ thống lưới truyền tải điện quốc gia. Sự thiếu hụt hạ tầng truyền tải điện tại các khu vực như Ninh Thuận và Bình Thuận đã dẫn đến tình trạng lãng phí năng lượng, làm giảm hiệu quả kinh tế của các dự án này. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng truyền tải điện, đồng thời cải thiện quy hoạch tổng thể ngành năng lượng để đảm bảo sự phát triển đồng bộ và bền vững.
Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp năng lượng tái tạo cần phải chú trọng hơn đến việc thực hiện các tiêu chí ESG (môi trường, xã hội, quản trị) trong hoạt động của mình. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn ESG không chỉ giúp nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội. Chính phủ cũng cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc triển khai các dự án năng lượng tái tạo một cách bền vững và hiệu quả.
