Việt Nam đứng thứ ba thế giới về sản xuất giày dép với 1,3 tỷ đôi mỗi năm, chiếm 5,4% thị phần toàn cầu và là quốc gia thứ hai về xuất khẩu, đạt 1,276 tỷ đôi, chiếm 7,3% thị phần.
Dự báo trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của ngành này sẽ đạt 27 tỷ USD, tăng 3 tỷ USD so với năm trước. Hiện một số doanh nghiệp lớn đã ký được hợp đồng đến giữa năm 2025.
Mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu giày dép và túi xách của Việt Nam sẽ đạt 38-40 tỷ USD, và vào năm 2035, ngành này sẽ phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Tiềm năng phát triển ngành da giày Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn, đặc biệt là yêu cầu "xanh hóa" trong sản xuất, khi các quốc gia lớn trên thế giới, đặc biệt là Mỹ và EU đang đưa ra các quy định nghiêm ngặt về phát triển bền vững.
Những yêu cầu này đã được luật hóa tại các thị trường xuất khẩu chính của ngành, trong đó EU hiện đang đưa ra các đạo luật mới, như Đạo luật tra soát chuỗi cung ứng, Đạo luật chống phá rừng và một loạt các quy định về trách nhiệm của nhà sản xuất, dán nhãn sinh thái, thiết kế sinh thái.
Thị trường EU chiếm đến 70% kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam, do đó, những thay đổi này tạo ra áp lực lớn đối với doanh nghiệp trong nước.
Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày-Túi xách Việt Nam, cho biết rằng thách thức lớn nhất của ngành hiện nay là tính bền vững trong sản xuất và các yêu cầu về trách nhiệm xã hội.
Đặc biệt, EU từ quý 2/2024 yêu cầu các sản phẩm giày dép có thiết kế sinh thái, minh bạch chuỗi cung ứng và truy xuất nguồn gốc nguyên liệu. Điều này đặt ra yêu cầu cao đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong việc hoàn thiện các quy trình sản xuất và đảm bảo tính minh bạch.
Một khó khăn lớn nữa là việc nhập khẩu nguyên liệu cho sản xuất giày dép, khi ngành này phụ thuộc rất nhiều vào nguồn nguyên phụ liệu và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, Chính phủ cần đồng hành cùng doanh nghiệp, đặc biệt trong việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ ngành, như hoàn thiện các cơ chế về năng lượng sạch và năng lượng xanh. Việc hỗ trợ này sẽ giúp các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn năng lượng bền vững, đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường quốc tế.
Với những thách thức đang ngày càng gia tăng, ngành da giày Việt Nam không chỉ cần đẩy mạnh việc cải tiến công nghệ sản xuất mà còn phải nâng cao năng lực bảo vệ môi trường và cải thiện chuỗi cung ứng nội địa để giảm thiểu rủi ro từ sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.