Tóc chuyển sang màu trắng do sự giảm dần của các tế bào sắc tố trong nang tóc. Màu sắc tự nhiên của tóc đến từ melanin, một sắc tố được sản xuất bởi các tế bào chuyên biệt gọi là tế bào hắc tố.
Những tế bào này truyền melanin vào tế bào tóc, xác định màu sắc tự nhiên của tóc, cho dù đó là vàng, nâu, đen hay đỏ.
Khi chúng ta già đi, các tế bào hắc tố bắt đầu sản xuất ít melanin hơn, khiến sắc tố tóc giảm dần. Theo thời gian, một số nang tóc ngừng sản xuất melanin hoàn toàn, dẫn đến sự phát triển của tóc màu xám hoặc trắng.
Dưới đây là một số lý do gây ra quá trình biến đổi phức tạp này, đó có thể là sự kết hợp của các yếu tố di truyền, môi trường và lối sống.
Di truyền
Cấu trúc di truyền ảnh hưởng đáng kể đến thời điểm tóc của bạn bắt đầu bạc. Thời gian và tốc độ của quá trình này phần lớn được quyết định bởi di truyền. Nếu tóc cha mẹ bạn bị bạc sớm thì khả năng cao bạn cũng bị tóc bạc sớm.
Một số gen chịu trách nhiệm điều chỉnh việc sản xuất melanin. Các biến thể trong các gen này có thể ảnh hưởng đến số lượng melanin do cơ thể bạn sản xuất và tốc độ suy giảm tế bào sắc tố trong nang lông theo thời gian.
Dân tộc cũng đóng một vai trò trong khuynh hướng di truyền này. Ví dụ, những người có tông màu da sáng hơn thường bị bạc tóc sớm hơn những người có tông màu da sẫm hơn do sự khác biệt trong quá trình sản xuất melanin.
Căng thẳng
Căng thẳng không trực tiếp khiến tóc bạc nhưng có mối tương quan giữa căng thẳng mãn tính và tóc bạc sớm. Cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến cơ thể theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả khả năng đẩy nhanh quá trình bạc tóc.
Khi bạn căng thẳng, cơ thể sẽ giải phóng các hormone như cortisol, loại hormone này khi được sản xuất quá mức trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến các chức năng bình thường của cơ thể.
Các nghiên cứu cho thấy, căng thẳng có thể phá vỡ các tế bào gốc melanocyte, có vai trò sản xuất sắc tố tóc. Sự gián đoạn này có thể làm giảm khả năng sản xuất melanin, có thể gây ra tình trạng tóc bạc sớm.
Mặc dù căng thẳng không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra tóc bạc, nhưng việc quản lý mức độ căng thẳng thông qua các kỹ thuật thư giãn, thực hành chánh niệm và lối sống lành mạnh có thể gián tiếp giúp làm chậm quá trình bạc tóc ở một số người.
Hút thuốc
Hút thuốc có liên quan đến lão hóa sớm, bao gồm cả tình trạng tóc bạc sớm. Các hóa chất có trong thuốc lá và chất độc mà chúng thải ra có thể gây hại cho cơ thể, bao gồm cả nang lông và sản xuất melanin.
Các thành phần có hại trong khói thuốc lá có khả năng gây ra stress oxy hóa, làm tổn thương tế bào. Căng thẳng oxy hóa này có thể phá vỡ hoạt động bình thường của tế bào hắc tố, dẫn đến giảm sản xuất melanin và khiến tóc bạc sớm hơn.
Thiếu dinh dưỡng
Sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể góp phần làm tóc bạc sớm, mặc dù mối quan hệ nhân quả trực tiếp giữa sự thiếu hụt cụ thể và tóc bạc không phải lúc nào cũng đơn giản.
Duy trì một chế độ ăn uống cân bằng giàu chất dinh dưỡng thiết yếu là rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe của mái tóc.
Một số chất dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu trong việc sản xuất melanin, sắc tố tạo nên màu tóc. Ví dụ, sự thiếu hụt các vitamin như B12, D và E hay các khoáng chất như đồng và sắt có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất melanin và sức khỏe tổng thể của tóc.
Khi cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng này, nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng của nang tóc, có thể dẫn đến thay đổi màu tóc.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tóc nhưng di truyền, tuổi tác và các yếu tố khác cũng góp phần đáng kể vào quá trình bạc tóc tự nhiên.
Sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể đẩy nhanh quá trình này trong một số trường hợp, nhưng chúng có thể không phải là nguyên nhân duy nhất khiến tóc bạc.
Điều kiện y tế
Một số tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của cơ thể và do đó có thể ảnh hưởng đến sắc tố tóc. Một số điều kiện này bao gồm:
- Bệnh bạch biến: Một tình trạng da mà các mảng da bị mất tế bào hắc tố, dẫn đến các mảng trắng. Đôi khi, bệnh bạch biến cũng có thể ảnh hưởng đến tóc, khiến tóc bạc sớm hoặc bạc trắng ở những vùng bị ảnh hưởng.
- Rối loạn tự miễn dịch: Một số tình trạng tự miễn dịch có thể ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch của cơ thể, dẫn đến tổn thương tế bào hắc tố hoặc cản trở việc sản xuất melanin.
- Rối loạn tuyến giáp: Sự thay đổi nồng độ hormone tuyến giáp, đặc biệt là suy giáp, có thể ảnh hưởng đến nhiều chức năng cơ thể khác nhau, bao gồm cả sức khỏe của tóc.
Mặc dù những tình trạng bệnh lý này có thể góp phần gây ra tình trạng tóc bạc sớm nhưng điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán và điều trị thích hợp. Giải quyết tình trạng bệnh lý tiềm ẩn có thể giúp kiểm soát hoặc làm chậm quá trình bạc tóc trong một số trường hợp.
Tiếp xúc với chất ô nhiễm
Các chất ô nhiễm như khí thải xe cộ, chất ô nhiễm công nghiệp, kim loại nặng và một số hóa chất có thể tạo ra stress oxy hóa trong cơ thể, có thể làm hỏng các tế bào hắc tố.
Việc tiếp xúc kéo dài với các chất ô nhiễm có thể cản trở khả năng sản xuất melanin của tế bào. Kết quả là tóc có thể bạc sớm hoặc mất đi sắc tố tự nhiên.
Giảm thiểu tiếp xúc với các chất ô nhiễm thông qua thay đổi lối sống, giảm tiếp xúc với khói thuốc lá và sống trong môi trường ít ô nhiễm hơn có thể giúp hỗ trợ sức khỏe tổng thể của tóc và có khả năng làm chậm quá trình bạc sớm.