Tin tứcNếu số người bị sỏi thận ở Đức chiếm 10% dân số thì khỏi cần thống kê cũng biết tỷ lệ mắc bệnh ở xứ mình, nơi cư dân vừa đổ mồ hôi nhiều vì khí hậu nhiệt đới, vừa có thói quen uống nước quá ít, chắc chắn không thể thấp hơn. Nói cách khác, cả triệu người Việt, trong số đó 2/3 là nam giới, đang có viên sỏi đâu đó trong bể thận, trong ống dẫn tiểu hay bàng quang !
Uống quá ít nước
Nước uống vào có tác dụng làm loãng nước tiểu, nhờ đó khoáng chất và tạp chất trong nước tiểu không có cơ hội kết tủa. Điều này càng lưu ý cho vận động viên, người lao động nặng dưới trời nắng gắt, người hay xông hơi (sauna) mà quên uống nước; người có cha mẹ anh em đã bị sỏi thận phải uống nước cho đủ, nhất là khi đổ mồ hôi dưới trời nắng gắt, sau khi chơi thể thao, sau khi xông hơi.
Thậm chí nên uống ly nước nhỏ trước khi đi ngủ, tuy có thể phải một lần tiểu đêm, nhưng mặt khác tránh được tình trạng cô đặc nước tiểu trong đêm. Cần uống nước kịp thời để bù trừ lượng dịch thể và chất điện giải đã thất thoát qua mồ hôi.
Uống cà phê nhiều lần trong ngày
Lượng caffein trong máu nếu quá cao sẽ kéo theo chất vôi qua đường tiểu, nhất là với cử cà-phê buổi tối. Càng nhiều chất vôi trong đường tiết niệu, nguy cơ sinh sỏi càng cao.
Mạnh miệng với bia bọt
Men bia đúng là có tác dụng ngăn chặn chất vôi tích tụ trong đường tiết niệu. Theo các nhà nghiên cứu ở Helsinki uống nửa lít bia/ngày có thể giảm đến 40% xác suất sỏi thận. Ở Ba Lan và Tiệp Khắc thầy thuốc vẫn còn thói quen ghi bia trên toa thuốc của người bị sỏi thận.
Nhưng một ly khác xa một tháp, phải đúng một ly bia 250ml cho mỗi bữa ăn chính mà thôi, và mỗi ngày thông thường chỉ có hai bữa ăn trưa, chiều không kể điểm tâm.
Không giảm cân dù đã béo phì
Lượng Acid uric, nguyên nhân của bệnh gout (thống phong), hầu như tăng cao ở người béo phì. Không chỉ trong khớp, chất này có khuynh hướng đọng lại trong đường tiết niệu thành điểm tựa cho viên sỏi nếu bệnh nhân uống nước không đủ. Acid uric từ đó tạo thành điểm tựa cho khoáng chất bám vào mà thành viên sỏi.
Lạm dụng sinh tố C
Đừng tưởng sinh tố này không bổ chiều dọc cũng bổ chiều ngang. Sinh tố C dưới dạng sủi bọt, nếu uống liên tục nhiều tuần với mỗi ngày hơn 500mg là lý do khiến pH nước tiểu thay đổi thành mội trường thuận tiện cho tạp chất kết tủa.
Thích phó mát
Không chỉ với phó mát mà với tất cả món ăn chứa nhiều chất vôi nếu ăn kèm với các dạng thực phẩm có nhiều oxalate như rau dền, cà chua, bạc hà... thì nguy cơ càng cao vì dễ sinh sỏi thận có cấu trúc oxalate vôi. Tương tự như thế, người ăn quá nhiều thịt cũng dễ bị sỏi thận vì tăng acid uric là điều kiện thuận lợi cho sỏi loại urate.
Uống quá nhiều sữa vì sợ loãng xương
Uống sữa là đúng nếu giữ quân bình trong chế độ dinh dưỡng để chất vôi đừng chiếm ưu thế. Nên chú trọng các dạng thực phẩm chứa nhiều magnesium, khoáng chất có tác dụng tương tranh đối kháng với vôi, như gạo lứt, chuối, đậu xanh, khoai lang, thay vì chỉ uống sữa vì tin… quảng cáo !
Quá tin là dược thảo có thể làm tan sỏi thận
Đúng một cách tương đối. Một số cây thuốc đúng là có tác dụng thu nhỏ kích thước hay làm vỡ viên sỏi, như kim tiền thảo, râu mèo, ngưu tất…nhưng tác dụng không ổn định vì tùy thuộc nhiều điều kiện như kích cỡ và cấu trúc của viên sỏi, cơ tạng người bệnh, bệnh lý đi kèm. Dùng thuốc kiểu nào vẫn phải kiểm soát hiệu quả theo tiêu chí khách quan qua chẩn đoán hình ảnh.
Thêm một điểm cần hiểu cho đúng. Dùng thuốc lợi tiểu có thể kéo sỏi nhỏ, sỏi dưới dạng cát ra theo dòng nước tiểu. Nhưng sỏi cũng có thể vướng lại đâu đó gây xuất huyết trên đường tiết niệu hay gây cơn đau tá hỏa. Do đó, đừng tự ý điều trị theo lời bàn của … hàng xóm!
Với kỹ thuật ngoại khoa hiện đại như mổ nội soi, hay tán sỏi bằng tia laser, sỏi thận không còn là vấn đề phức tạp như nhiều năm trước đây. Tuy vậy cách tốt nhất vẫn là làm sao để đừng có sỏi.