Bị tiêu chảy do dùng thuốc kháng sinh, vì sao?

Thuốc kháng sinh là thuốc được dùng để chữa các bệnh nhiễm khuẩn. Đây là loại thuốc rất đặc biệt không được phép dùng tràn lan, thường chỉ được dùng để điều trị các bệnh lý được gây ra bởi các loại vi khuẩn, không sử dụng trong điều trị các trường hợp nhiễm virus hay vi nấm.

Vì sao dùng kháng sinh có thể gây tiêu chảy?

Theo PGS, TS, DS Nguyễn Hữu Đức (ĐH Y Dược TPHCM), nguyên nhân gây ra tiêu chảy có rất nhiều loại chẳng hạn như: bị tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy do bị bệnh nhiễm trùng như nhiễm siêu vi, ký sinh trùng hoặc bị tiêu chảy do dùng thuốc, đặc biệt là dùng thuốc kháng sinh.

Thông thường, kháng sinh được chỉ định khi bạn bị tiêu chảy do nhiễm các loại vi khuẩn như shigella, salmonella, E.coli. Tuy nhiên, một số người có thể gặp phải tình trạng tiêu chảy khi sử dụng kháng sinh. Đây là một trong những tác dụng ngoài ý muốn khá phổ biến của hầu hết các loại thuốc kháng sinh, nguyên nhân chủ yếu là do tác động của thuốc kháng sinh gây rối loạn tạp khuẩn đường ruột.

Một số người sử dụng kháng sinh có thể bị tiêu chảy (Nguồn: Internet)

Trong đường ruột chứa rất nhiều vi khuẩn được gọi là hệ tạp khuẩn ruột, trong đó có 2 loại: Một là những loại vi khuẩn có ích giúp tiêu hóa tốt, thậm chí giúp tổng hợp một số vitamin, bên cạnh đó cũng có những loại vi khuẩn gây bệnh. Khi bạn dùng kháng sinh, đặc biệt là kháng sinh đường uống thì các kháng sinh này có thể gây rối loạn tạp khuẩn ruột dẫn đến tiêu chảy (tức là nó không chỉ tiêu diệt những loại vi khuẩn có hại mà còn tiêu diệt luôn những loại vi khuẩn có lợi).

Về cơ bản, tiêu chảy do kháng sinh sẽ không khác gì so với tiêu chảy thông thường, bạn có thể gặp phải tình trạng đau bụng và đi tiêu phân lỏng sau 5 đến 7 ngày dùng kháng sinh.

Nếu uống kháng sinh gây tiêu chảy nhẹ bạn có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu dùng kháng sinh một cách bừa bãi bạn có thể bị một loại tiêu chảy rất nguy hiểm, đó là tiêu chảy do viêm đại tràng giả mạc, do một loại vi khuẩn đặc biệt gây ra. Khi bị tình trạng này bạn sẽ gặp phải các triệu chứng:

•  Đau bụng.
• Tiêu chảy.
• Sốt.
• Buồn nôn và nôn.
• Đi ngoài phân lỏng có chất nhầy hoặc máu.

Ai sử dụng thuốc kháng sinh có khả năng bị tiêu chảy?

Theo PGS, TS, DS Nguyễn Hữu Đức, một số người sẽ có nguy cơ bị tiêu chảy khi dùng kháng sinh đó là:

• Người có tiền sử bị tiêu chảy khi dùng kháng sinh.
• Người cao tuổi, trên 65 tuổi.

Trẻ em là đối tượng dễ bị tiêu chảy khi dùng kháng sinh (Nguồn: Internet)

• Trẻ em.
• Người bị bệnh tiềm ẩn ở đường ruột, ví dụ như viêm ruột..
• Người có sức đề kháng yếu.

Lạm dụng kháng sinh gây ra những vấn đề gì?

Lạm dụng kháng sinh hoặc dùng kháng sinh không đúng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn, trong đó có 3 tác dụng phụ đặc biệt nghiêm trọng như:

• Có nguy cơ bị dị ứng: Sau khi sử dụng kháng sinh bạn có thể bị ngứa, nổi ban đỏ, thậm chí bị sốc phản vệ.
• Nhiễm độc các cơ quan trong cơ thể: Ví dụ dùng kháng sinh tetracyclin đối với trẻ em có thể làm hại xương răng (tetracyclin là thuốc chống chỉ định cho trẻ < 7 tuổi). Một số kháng sinh gây hại cho cơ quan thính giác, đó là những loại kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosid như streptomycin, kanamycin có thể gây điếc và nhiều loại kháng sinh có thể gây ảnh hưởng xấu cho gan và thận.
• Gây hại những tế bào máu: Một số loại kháng sinh có thể gây hại cho tế bào máu, đặc biệt gây suy tủy.

Ngăn ngừa tiêu chảy do dùng kháng sinh cần lưu ý điều gì?

Khi gặp tình trạng bị tiêu chảy do dùng kháng sinh, bạn cần thực hiện ngay các biện pháp sau đây:

• Ngưng ngay việc sử dụng kháng sinh. Nếu đang sử dụng kháng sinh theo chỉ định bác sĩ hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có những chỉ định khác.
• Nên bù nước và chất điện giải ngay lập tức.
• Nếu tình trạng tiêu chảy vẫn tiếp tục diễn ra có thể dùng các loại thuốc trị tiêu chảy nhưng không làm “liệt” ruột.
• Dùng thêm các loại thuốc trợ sinh (tức là những loại men vi sinh) như probiotic để bổ sung những loại men vi sinh có ích trong đường ruột. Hoặc ăn thêm yaourt để điều hòa lại hệ tạp khuẩn ruột.

Trong tủ thuốc gia đình cần có những loại thuốc gì?

Bất cứ ai cũng có thể gặp phải những rối loạn như sốt, đau nhức, tiêu chảy, nôn ói, ho... do đó, trong gia đình bạn nên trữ sẵn một số thuốc tại nhà để trị những rối loạn nhẹ này, chẳng hạn như:

• Thuốc giảm đau, hạ nhiệt: Dùng cho những trường hợp bị sốt, đau răng....
• Thuốc kháng histamin trị dị ứng: Giúp trị dị ứng, giảm nôn ói.
• Thuốc oresol hay thuốc smecta: Dùng để trị tiêu chảy.

Trên đây là những thông tin về hiện tượng bị tiêu chảy do dùng thuốc kháng sinh, hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn có thêm được những thông tin hữu ích.

Bạn có thể nghe lại phần tư vấn của bác sĩ từ audio bên dưới: