Tin tứcTết đến là dịp sum họp, gặp gỡ và cũng là thời điểm bệnh nhân tiểu đường cần hết sức lưu ý chế độ ăn uống để tránh lượng đường trong máu tăng cao.
Làm thế nào để bệnh nhân tiểu đường có thể vui vẻ đón xuân mà không còn phải đau đáu nỗi lo sợ bị ảnh hưởng tới sức khỏe?
Theo thống kê của Bộ Y tế cho biết tại Việt Nam, hiện có khoảng 3,5 triệu người mắc bệnh đái tháo đường. Con số này được dự báo sẽ tăng lên thành 6,1 triệu vào năm 2040. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều người chưa có nhận thức đúng về căn bệnh được coi là "kẻ giết người thầm lặng này", nhất là vấn đề dinh dưỡng trong những ngày xuân.
Còn theo Viện dinh dưỡng dinh dưỡng quốc gia, trong những ngày tết Nguyên đán, đường máu có thể kiểm soát kém hơn do ăn uống không đúng giờ và không ổn định, không phù hợp với liều thuốc hằng ngày.
Theo các chuyên gia y tế, mức độ tăng đường huyết tùy thuộc vào số lượng thực phẩm ăn vào và loại chất bột đường, chất đạm, chất béo, chất xơ chứa trong thực phẩm, cách chế biến... Khi đường huyết xuống thấp dưới 60mg/dl, cơ thể thiếu năng lượng và gây nên tình trạng mệt lả, chóng mặt và dẫn đến đột quị. Nhưng đường huyết tăng quá cao, hơn 180mg/dl các chất đạm, béo không được chuyển hóa bình thường, dẫn đến xơ vữa mạch máu, chai não, thoái hóa võng mạc, viêm thận, hoại tử mô mềm, dị ứng…
Do vậy, Viện dinh dưỡng quốc gia cho hay, người mắc bệnh tiểu đường cần duy trì một chế độ ăn điều độ, đúng giờ, bữa ăn không nên chênh lệch nhiều với lượng thức ăn hàng ngày, tránh ăn quá nhiều hoặc quá ít.
Chế độ dinh dưỡng
Để đảm bảo năng lượng hoạt động trong một ngày cũng như tăng sức đề kháng của cơ thể, thực đơn ngày Tết cho người tiểu đường vẫn phải đảm bảo đủ các nhóm thực phẩm, Tuy nhiên, cần lưu ý:
Nhóm tinh bột: Với bánh chưng, bánh tét - món ăn đặc trưng không thể thiếu trong ngày Tết, người bệnh nên chọn loại bánh cỡ nhỏ, nhân ít thịt mỡ. Thay vì ăn cơm, xôi, bánh chưng người bệnh nên ăn các chế phẩm như mì, bún…
Nhóm đạm: Nên hầm xương cục cho các món canh hầm, hạn chế ăn thịt đông, thịt kho tàu, giò thủ vì chứa nhiều mỡ, chuyển qua giò nạc, giò bò. Tuyệt đối không ăn các phủ tạng động vật. Có thể ăn các loại nem rán, nhưng tăng lượng rau củ và giảm lượng miến để hạn chế chất đường.
Nhóm rau củ quả: Nên ăn nhiều loại rau xanh như bông cải xanh, bí ngô, đậu, măng tây, cà rốt, hành tây. Hạn chế ăn ngô, khoai tây, khoai lang. Hoa quả thì nên lựa chọn bưởi, dâu tây, đào, táo, cam, đu đủ…
Nhóm đồ ngọt, giải khát: Cà phê, kẹo, socola, các loại mứt, hạt dưa, hạt bí nên ăn số lượng ít, nên chuyển qua bánh mặn và bánh kẹo dành riêng cho người đái tháo đường. Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường tốt nhất không nên ăn nhóm thực phẩm này.
Với rượu, người bị tiểu đường chỉ nên uống rượu vang đỏ, tối đa 200ml/ngày. Bia thì mỗi ngày uống không quá 1 lon. Nước ngọt thì uống loại dành cho người ăn kiêng hoặc uống trà xanh vừa mát vừa tốt cho người tiểu đường.
- Chỉ nên ăn khoảng 70-80% lượng thức ăn so với bình thường.
- Giảm chất glucid (đường bột).
- Tăng vừa phải lượng protid (đạm) và lipid (béo) để bù lại năng lượng do giảm glucid. Tuy nhiên, không nên tăng quá nhiều vì sẽ dẫn đến rối loạn chuyển hóa. Hạn chế đồ ăn chiên xào, chứa nhiều chất béo và đồ nếp (bánh chưng, bánh tét, xôi...).
Không nên bỏ bữa để tránh bị hạ đường huyết
- Tăng cường sử dụng thức ăn có nhiều vitamin, muối khoáng, yếu tố vi lượng, chất xơ như rau xanh, củ, quả ít ngọt.
- Ăn thức ăn nóng, uống nước ấm.
- Không nên bỏ bữa để tránh bị hạ đường huyết. Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ, không ăn quá no và phải đầy đủ dinh dưỡng.
- Không ăn bánh kẹo, mứt vào lúc đói, thay vào đó nên ăn ngũ cốc nguyên chất, sữa không đường. Không nên uống nước ngọt có ga vì làm tăng nhanh đường huyết.
- Hạn chế uống rượu, bia vì rượu có thể gây tăng hoặc hạ đường huyết do ngăn cản quá trình tổng hợp glycogen và ảnh hưởng đến chức năng gan, gây rối loạn chuyển hóa.
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng hàng ngày, người bệnh tiểu đường nên bổ sung 2 ly sữa dành cho người bị tiểu đường mỗi ngày, để giúp ổn định đường huyết và bảo vệ tim mạch tốt hơn.
Với Vinamilk Sure Diecerna được nghiên cứu lâm sàng bởi Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia có chỉ số đường huyết thấp GI = 27,6, giúp kiểm soát đường huyết cho người bệnh tiểu đường. Sản phẩm giúp kiểm soát đường huyết (Đường hấp thu chậm Palatinose và chất xơ hòa tan có chỉ số đường huyết thấp không làm đường huyết tăng nhanh sau khi ăn); tốt cho hệ tim mạch (Các axit béo thiết yếu không no MUFA, PUFA và đặc biệt chứa DHA không làm tăng mỡ máu và giảm cholesterol xấu, giúp hệ tim mạch khỏe mạnh); tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi (Sự kết hợp của các vitamin A, C, E, vitamin nhóm B và các khoáng chất Magie, Kẽm, Selen giúp tăng cường sức đề kháng, giảm tình trạng mệt mỏi của người bệnh).
Tập thể dục
Những ngày Tết thường ăn nhiều hơn nhưng vận động thường giảm đi. Điều này là bất lợi cho bệnh nhân tiểu đường. Do đó, mỗi ngày, người bệnh nên dành từ 15 - 30 phút để tập luyện như đi bộ, chạy bộ, yoga,... nhẹ nhàng. Nếu thời tiết lạnh, không thích hợp với việc tập luyện ngoài trời, có thể vận động toàn thân trong nhà sẽ giúp ích rất lớn cho việc tiêu hao năng lượng dư thừa và giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
Đi bộ: Đi bộ là một trong những cách tốt nhất và dễ dàng nhất để mọi người ở mọi lứa tuổi tập thể dục, kể cả những người mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu năm 2005 được công bố trên các báo cáo của Diabetes Care rằng việc đi bộ có lẽ là một trong những điều tốt nhất mà một bệnh nhân tiểu đường có thể làm cho sức khỏe của họ.
Bơi lội: Bơi lội là một bài tập khác mà người bệnh tiểu đường nên bao gồm trong chế độ tập luyện của họ. Nó giúp kiểm soát lượng đường trong máu của bạn bằng cách cải thiện thể lực tổng thể và tăng cường tất cả các cơ bắp lớn trong cơ thể của bạn.
Yoga: Những người bị tiểu đường nên thử yoga, vì nó có thể mang lại lợi ích cho họ theo nhiều cách. Nó có thể giúp giảm mỡ cơ thể, chống lại sự đề kháng insulin và cải thiện chức năng thần kinh. Đây là những yếu tố quan trọng khi nói đến kiểm soát bệnh tiểu đường,...
Nhớ dùng thuốc và cân bằng giờ giấc sinh hoạt
Việc tham gia các hoạt động vui xuân, lễ hội sẽ làm xáo trộn lịch trình sinh hoạt, khiến bệnh nhân dễ quên dùng thuốc. Do đó, người bệnh tiểu đường và người chăm sóc phải có biện pháp ghi nhớ nhắc uống thuốc/tiêm thuốc đầy đủ và đúng giờ.
Không nên mải vui mà thức quá khuya, bởi giấc ngủ đối với bệnh nhân tiểu đường là rất quan trọng. Việc ngủ quá muộn, dậy muộn hoặc ngủ không đủ giấc sẽ gây ra những xáo trộn, làm ảnh hưởng đến huyết áp, khả năng đề kháng insulin, đồng thời tác động mạnh đến khả năng cơ thể sử dụng glucose làm tăng đường huyết.
Đo đường huyết thường xuyên để điều chỉnh lại chế độ ăn và thuốc.
Chú ý ứng phó với thời tiết
Ngày Tết cũng là dịp thời tiết lạnh sẽ đem đến những bất lợi cho bệnh nhân tiểu đường. Người bệnh cần biết những vấn đề thường gặp phải để phòng tránh các tổn hại về sức khỏe.
Khi quá lạnh, cơ thể sẽ phản ứng lại với thời tiết và làm tăng đường huyết. Bệnh nhân không nên ở bên ngoài trời lạnh quá lâu, nhất là khi có mắc kèm thêm bệnh tim mạch hoặc thần kinh để tránh tổn thương thêm.
Thời tiết lạnh giá làm máu cô đặc và có khuynh hướng đông vón. Điều đó giải thích tại sao có nhiều người bị đột quỵ khi trời lạnh giá. Với bệnh nhân tiểu đường thì nguy cơ này lại càng cao.
Nhiệt độ thấp cũng làm cho việc tưới máu xuống chân giảm, thêm nữa sự tê cóng làm mất cảm giác. Cả hai yếu tố này làm cho bàn chân bệnh nhân rất dễ bị tổn thương, dẫn đến vết loét nhiễm khuẩn khó khỏi. Do vậy, không nên tập thể dục ngoài trời trong những ngày quá lạnh.
Như vậy, để tận hưởng những ngày Tết vui vẻ, đầm ấm bên gia đình, bệnh nhân tiểu đường cần duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt, vận động và dùng thuốc đều đặn để thật khỏe mạnh với mức đường huyết ổn định trong những ngày xuân.
