Tìm hiểu về thuyên tắc ối – tai biến sản khoa nguy hiểm

Thuyên tắc ối là gì?

Thuyên tắc ối (tắc mạch ối) là tình trạng hiếm gặp, xảy ra do dịch nước ối – chất lỏng bao quanh em bé xâm nhập vào tuần hoàn người mẹ thông qua nhau – hoặc vật chất của thai nhi như tế bào thai nhi vào máu của người mẹ, gây ra hàng loạt các biến đổi nguy hại có thể dẫn đến suy hô hấp, tuần hoàn cấp tính và nhanh chóng dẫn đến tử vong cho sản phụ.

Triệu chứng thuyên tắc ối

Thuyên tắc mạch ối được xem là một biến cố không thể biết trước, không thể dự phòng. Các dấu hiệu có thể là triệu chứng của tình trạng thuyên tắc ối là:

• Cơ thể đột ngột tím tái, khó thở.
• Hạ huyết áp hoặc trụy tim, ngừng tim đột ngột và suy hô hấp.
• Rối loạn chảy máu không cầm được. Sau đó xuất hiện tình trạng đông máu nội mạch lan tỏa.
• Mất ý thức, co giật.
• Thai nhi có nguy cơ bị ngạt cấp tính.

Thuyên tắc ối thường xảy ra trong quá trình chuyển dạ và sinh (Nguồn: Internet)

Các triệu chứng thường xảy ra trong quá trình chuyển dạ hoặc trong vòng 30 phút sổ nhau, đồng thời, thai phụ cũng không bị sốt trong quá trình chuyển dạ. Tuy nhiên cần lưu ý, một số trường hợp thai phụ có thể bị thuyên tắc ối với các triệu chứng không điển hình khác.

Những nguyên nhân gây thuyên tắc ối

Cho đến nay, nguyên nhân gây thuyên tắc ối vẫn chưa được xác định rõ ràng. Song các chuyên gia cho rằng, thuyên tắc ối có thể là kết quả do dịch nước ối vào tĩnh mạch tử cung và điều này xảy ra khi có 3 điều kiện sau đây:

• Vỡ màng ối.
• Vỡ tĩnh mạch cổ tử cung hoặc tử cung.
• Áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch.

Ngoài ra, một nguyên nhân khác cũng có thể gây ra tình trạng này là do tổn thương trong hàng rào nhau thai từ chấn thương khiến hệ thống miễn dịch phản ứng bằng cách tạo ra chất gây viêm, kích hoạt đông máu bất thường ở phổi và mạch máu dẫn đến rối loạn đông máu nghiêm trọng (đông máu nội mạch lan tỏa).

Những yếu tố làm tăng nguy cơ thuyên tắc ối

Thuyên tắc ối là tình trạng khá hiếm gặp với tỷ lệ từ 1 – 12 trường hợp trên 100.000 ca sinh. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ thai phụ nào, tuy nhiên, những đối tượng sau đây sẽ có nguy cơ bị thuyên tắc ối cao hơn:

• Mẹ bầu trên 35 tuổi.
• Bất thường về nhau thai: nhau bong non, nhau tiền đạo....
• Tử cung quá căng, rách cổ tử cung hoặc vỡ tử cung.
• Đa ối, vỡ ối.
• Tiền sản giật và sản giật.
• Có sử dụng các thủ thuật như như chọc ối, sinh mổ, nông và nạo tử cung.
• Thai chết lưu.
• Dùng oxytocin trong chuyển dạ.
• Chấn thương bụng.

Thuyên tắc ối nguy hiểm như thế nào?

Tình trạng thuyên tắc ối cần phải được cấp cứu nhanh và kịp thời (Nguồn: Internet)

Thai phụ bị thuyên tắc ối nếu không được điều trị và cấp cứu kịp thời sẽ có thể dẫn đến 3 nguy cơ diễn tiến xấu đó là:

• Ngưng hoạt động tim phổi, kèm theo rối loạn đông máu, mất máu ồ ạt.... dẫn đến thiếu oxy lên não và toàn thân khiến thai phụ có thể đối mặt với tình trạng sống đời thực vật.
• Rối loạn đông máu, mất máu quá nhiều nếu không bù kịp có thể gây ra sốc giảm thể tích tuần hoàn, đưa đến tình trạng suy gan, thận.... thai phụ sẽ phải lọc thận, máu, hoặc chạy tuần hoàn ngoài cơ thể.
• Có thể dẫn đến tình trạng phù phổi cấp do khối lượng truyền bù máu và dịch quá lớn.

Ngoài ra, thuyên tắc mạch ối còn có thể khiến thai phụ tử vong do băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản, sản giật...

Chẩn đoán và điều trị thuyên tắc ối

1. Chẩn đoán

Ở thời điểm hiện tại, thuyên tắc ối vẫn chỉ được nhận biết thông qua chẩn đoán lâm sàng. Không có xét nghiệm nào có thể xác định hoặc loại trừ chẩn đoán thuyên tắc ối. Do đó, thuyên tắc ối thường được thực hiện sau khi các điều kiện khác đã được loại trừ.

Bác sĩ có thể yêu cầu thai phụ thực hiện một số xét nghiệm để đánh giá tình trạng, chẳng hạn như: xét nghiệm máu, điện tâm đồ, nhiễm oxy xung, chụp X-quang, xiêu âm tim...

2. Điều trị

Việc điều trị tình trạng thuyên tắc ối chủ yếu là hỗ trợ và sinh em bé. Không có điều trị đặc hiệu. Các phương pháp điều trị thường là:

• Hồi sinh tim phổi.
• Điều trị rối loạn đông máu.
• Phẫu thuật lấy thai nếu mẹ ngưng tim không đáp ứng với hồi sức.

Nhưng vậy, thuyên tắc ối là một tình trạng không thể dự báo, không có cách dự phòng và là một cấp cứu sản không điều trị được. Do đó, nếu mẹ đã từng bị thuyên tắc ối và có kế hoạch sinh con tiếp theo, hãy trao đổi cùng bác sĩ sản khoa để được thăm khám và theo dõi sát thai kỳ của mẹ.