Theo ông Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, khoảng cách giữa số mắc và tử vong rất ngắn cho thấy mức độ ác tính của loại ung thư phổi, nhưng quan trọng hơn là có đến 75% người bệnh đi khám khi đã ở giai đoạn muộn.
Nếu phát hiện sớm chỉ cần phẫu thuật với chi phí điều trị thấp, từ giai đoạn 2 trở đi phải điều trị kết hợp thuốc, phẫu thuật, hóa trị, xạ trị với chi phí tăng gấp bội.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, hơn 90% ca bệnh ung thư phổi có liên quan đến thuốc lá, người hút thuốc nguy cơ ung thư tăng 15-30 lần so với bình thường. Không chỉ người hút thuốc, phụ nữ, trẻ em hút thuốc lá thụ động (sống/làm việc trong môi trường có người hút thuốc) cũng gặp nguy cơ này.
Những ai cần tầm soát sớm ung thư phổi
Các yếu tố nguy cơ chính của ung thư phổi gồm có hút thuốc lá (chủ động, thụ động); tiền sử gia đình có người ung thư phổi; phơi nhiễm nghề nghiệp (amiăng, bụi hoặc bức xạ...), ô nhiễm không khí, độ tuổi và yếu tố về gene khác.
Trong đó, hút thuốc là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư phổi, khoảng 80% trường hợp tử vong do ung thư phổi được xác định nguyên nhân là do hút thuốc.
Đồng thời, những người mắc ung thư phổi chủ yếu có độ tuổi trên 50. Do đó, các chương trình sàng lọc ung thư phổi xác định người có nguy cơ cao dựa trên 2 yếu tố chính là độ tuổi và tình trạng hút thuốc của người tham gia.
Theo Bệnh viện K, sàng lọc phát hiện sớm ung thư phổi được thực hiện bằng một số kỹ thuật như chụp X-quang phổi; chụp cắt lớp vi tính (CT) lồng ngực liều thấp; dấu ấn sinh học như microRNA trong mẫu máu...
Sàng lọc ung thư phổi với chụp CT liều thấp được cho là tiến bộ lớn trong sàng lọc phát hiện sớm ung thư phổi. Người bệnh ung thư phổi có triển vọng sống trong thời gian dài nhờ áp dụng sàng lọc phát hiện sớm với CT liều thấp.
Hiện nay chiến dịch sàng lọc sớm ung thư phổi có tên là "Thương phổi" - Tầm soát ngay - sớm chữa lành được Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng (Bộ Y tế) triển khai, với sự hỗ trợ của Bệnh viện K, Ung bướu Hà Nội, Tâm Anh, Ung bướu Nghệ An, Đà Nẵng, TPHCM, Cần Thơ.
Chương trình sẽ kéo dài đến năm 2025. Riêng đợt đầu tiên phát động chiến dịch, có 500 người từ 50 tuổi trở lên và có yếu tố nguy cơ cao được tầm soát bệnh miễn phí.