Một nghiên cứu mới công bố trên Nature Geoscience đã tiết lộ một bí ẩn đáng kinh ngạc về cấu trúc Trái Đất – lớp phủ, lớp dày nhất của hành tinh, đã từ lâu chia thành hai phần, mà ranh giới chính là Vành đai lửa Thái Bình Dương.
Hai miền lớp phủ bí ẩn dưới chân ta
Theo nhóm nghiên cứu, hai miền lớp phủ được xác định là “miền Châu Phi” và “miền Thái Bình Dương.” Miền Châu Phi chiếm phần lớn đất đai trên Trái Đất hiện nay, từ Đông Á và châu Úc kéo dài qua châu Phi và Đại Tây Dương đến Bắc Mỹ. Trong khi đó, miền Thái Bình Dương chủ yếu bao phủ đại dương cùng tên.
TS Luc Doucet từ Đại học Curtin (Úc), đồng tác giả nghiên cứu, cho biết sự khác biệt về thành phần giữa hai miền lớp phủ phản ánh hai chu kỳ siêu lục địa cuối cùng trong khoảng 1 tỷ năm qua: Rodinia và Pangaea.
Hành trình kiến tạo siêu lục địa và “băng chuyền địa chất”
Các siêu lục địa Rodinia và Pangaea hình thành từ hàng trăm triệu năm trước. Rodinia ra đời cách đây khoảng 1,2 tỷ năm và tan rã 750 triệu năm trước, trong khi Pangaea xuất hiện 335 triệu năm trước và vỡ ra 200 triệu năm trước.
Quá trình “hút chìm” – nơi lớp vỏ đại dương trượt xuống dưới lục địa – đã kéo theo các nguyên tố và đồng vị từ lớp vỏ lục địa xuống lớp phủ, làm phong phú thành phần địa chất bên dưới siêu lục địa đang phát triển. Hiện tượng này diễn ra như một “băng chuyền địa chất,” giúp các nguyên tố phong phú tồn tại và tái phân bố sâu trong Trái Đất.
Tìm kiếm kho báu dưới lớp phủ
Phát hiện này giúp giới khoa học hiểu thêm về cách Trái Đất duy trì môi trường hóa học ổn định, và thậm chí còn có thể xác định nơi chứa các nguyên tố quý hiếm, chẳng hạn như đất hiếm. “Băng chuyền địa chất” này không chỉ định hình cấu trúc bên trong Trái Đất mà còn ảnh hưởng đến sự phân bố tài nguyên quan trọng, phục vụ cho công cuộc tìm kiếm các nguyên tố có giá trị cao.
Tiến gần hơn đến nguồn gốc của sự sống
Ngoài ra, nghiên cứu còn mở ra hướng đi mới trong việc khám phá nguồn gốc của sự sống. Theo các nhà khoa học, chính kiến tạo mảng đã tạo ra những điều kiện hóa học phù hợp để sự sống hình thành và tồn tại trên Trái Đất, góp phần duy trì một hệ sinh thái cân bằng cho muôn loài.
Đây là bước đột phá lớn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành tinh của mình và tận dụng nguồn tài nguyên từ quá khứ địa chất kéo dài hàng trăm triệu năm.x