Tin tứcChiều ngày 5/10 (giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Hóa học năm 2022 thuộc về ba nhà khoa học Carolyn R.Bertozzi (Mỹ), Morten Meldal (Đan Mạch) và K. Barry Sharpless (Mỹ) về sự phát triển của nghiên cứu phản ứng hóa học click và phản ứng hóa học sinh trực giao, dùng rộng rãi để khám phá tế bào và cải tiến thuốc điều trị ung thư.
Barry Sharpless và Morten Meldal đặt nền tảng cho hóa học click, trong đó các khối xây dựng phân tử kết hợp với nhau nhanh chóng và hiệu quả. Carolyn Bertozzi đưa hóa học click tới một tầm cao mới và bắt đầu sử dụng trong tổ chức sống.
Trong lĩnh vực hóa học, phản ứng click có tính ứng dụng rất cao trong nhiều lĩnh vực như vật liệu polymer (tổng hợp các dendrimer - loại polymer giống như nhánh cây), trong sinh học (tổng hợp ghép các mạch polymer lên các đại phân tử như enzyme hay protein tạo thành các loại vật liệu lai có chức năng ứng dụng mạnh), hay trong y học (tổng hợp các polymer chức năng thay đổi hình dạng theo điều kiện môi trường như pH hay nhiệt độ...).
Johan Aqvist, Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học, nhận định giải thưởng năm nay giúp giải quyết "những vấn đề dễ dàng và đơn giản hơn. Những phân tử hữu dụng có thể được xây dựng theo cách thức trực tiếp hơn".
Những phản ứng trên đang được giới nghiên cứu dùng rộng rãi trên toàn cầu để khám phá tế bào và theo dõi quá trình sinh học. Sử dụng phản ứng sinh trực giao, các nhà nghiên cứu đã cải tiến thuốc điều trị ung thư, hiện nay đang được thử nghiệm lâm sàng. Hóa học click và phản ứng sinh trực giao đã đưa hóa học vào kỷ nguyên hữu dụng, mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.
Mùa giải Nobel năm nay bắt đầu hôm 3/10 với giải thưởng đầu tiên được trao trong lĩnh vực y sinh (giải Nobel Y Sinh) cho giáo sư Svante Paabo (Thụy Điển) vì những phát hiện mang tính đột phá của ông về sự tiến hóa của con người.
Giải Nobel Vật lý được công bố hôm 4/10 thuộc về ba nhà khoa học lain Aspect (Pháp), John F. Clauser (Mỹ) và Anton Zeilinger (Áo) vì công trình đột phá mở đường cho công nghệ mới dựa trên thông tin lượng tử.
Giải Nobel Hòa bình là giải thưởng duy nhất được công bố ở Oslo (Na Uy) vào ngày 7/10. Giải Nobel Kinh tế sẽ được trao ngày 10/10 và khép lại mùa giải Nobel năm nay.
Mỗi giải thưởng trị giá 10 triệu kronor (khoảng 900.000 USD) sẽ được trao cùng bằng chứng nhận và huy chương vào vào ngày 10/12, tức ngày mất của nhà sáng lập giải thưởng Alfred Nobel.
