Tin tứcQuyết định này được đánh giá là bước đi then chốt, loại bỏ một trở ngại lớn trong nỗ lực của EU nhằm sử dụng nguồn tài sản bị phong tỏa để hỗ trợ tài chính cho Ukraine.
Sau khi Moskva mở chiến dịch quân sự tại Ukraine năm 2022, EU và các đối tác phương Tây đã phong tỏa khối tài sản chủ quyền lớn của Nga. Trong bối cảnh xung đột kéo dài, EU mong muốn tiếp tục bảo đảm nguồn lực tài chính cho Kiev, trong đó có việc đưa vào sử dụng một phần tài sản chủ quyền của Nga đã bị đóng băng.
Theo thỏa thuận đạt được ngày 12/12, các chính phủ EU thống nhất phong tỏa khoảng 210 tỷ euro, tương đương 246 tỷ USD, tài sản chủ quyền của Nga trong thời gian cần thiết. Điểm khác biệt quan trọng của quyết định lần này là EU sẽ không còn phải tiến hành bỏ phiếu định kỳ sáu tháng một lần để gia hạn biện pháp đóng băng, như cơ chế trước đây.
Việc đóng băng vô thời hạn được cho là sẽ loại bỏ nguy cơ chính trị từng tồn tại trong nội bộ EU. Cụ thể, Hungary và Slovakia, hai quốc gia có quan hệ với Moskva được đánh giá là tốt hơn so với nhiều nước EU khác, có thể từ chối gia hạn lệnh phong tỏa tại một thời điểm nào đó. Nếu kịch bản này xảy ra, EU có thể buộc phải hoàn trả số tài sản đã bị đóng băng cho Nga.
Reuters cho biết, trước khi quyết định được thông qua, ngày 8/12, lãnh đạo bảy quốc gia thành viên EU đã công khai kêu gọi khối này đẩy nhanh tiến trình sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga để hỗ trợ Ukraine. Nhóm các nước này gồm Estonia, Phần Lan, Ireland, Latvia, Litva, Ba Lan và Thụy Điển.
Trong thư gửi Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, lãnh đạo bảy nước nhấn mạnh rằng việc hỗ trợ Ukraine “không chỉ là nghĩa vụ đạo lý mà còn là lợi ích của chính chúng ta”. Bức thư cũng kêu gọi EU nhanh chóng thúc đẩy các đề xuất của Ủy ban châu Âu nhằm sử dụng số dư tiền mặt từ tài sản Nga bị phong tỏa để cho Ukraine vay, phục vụ mục đích bồi thường thiệt hại do xung đột gây ra.
Trong thời gian qua, Ukraine liên tục hối thúc các đồng minh châu Âu đưa ra quyết định chính trị đối với đề xuất khoản vay trị giá 163 tỷ USD, được bảo đảm bằng tài sản của Nga đang bị đóng băng. Theo phía Ukraine, nước này cần thêm tiền mặt ngay từ đầu năm sau để duy trì hoạt động ngân sách và các nhu cầu cấp bách khác.
Các nhà phân tích kinh tế cảnh báo Ukraine có thể cạn kiệt nguồn tiền ngay trong quý đầu tiên của năm tới nếu không có sự hỗ trợ tài chính mới từ châu Âu. Mối lo này càng gia tăng trong bối cảnh triển vọng viện trợ trực tiếp từ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump vẫn chưa rõ ràng.
Nếu khoản vay nói trên được thông qua, các quan chức châu Âu cho rằng EU có thể “mở khóa” tổng cộng khoảng 140 tỷ euro, tương đương 163 tỷ USD. Số tiền này được đánh giá là đủ để đáp ứng phần lớn nhu cầu tài chính còn lại của Ukraine trong các năm tài khóa 2026–2027, vốn được xác định vào khoảng 137 tỷ euro, tương đương hơn 157 tỷ USD.
Dù vậy, cho đến nay, các nhà lãnh đạo EU vẫn chưa đạt được sự đồng thuận cuối cùng về cơ chế khoản vay dành cho Ukraine. Reuters cho biết vấn đề này dự kiến sẽ tiếp tục được đưa ra thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra vào ngày 18/12 tới.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nhận định hội nghị sắp tới có thể là cơ hội cuối cùng để châu Âu thông qua khoản vay trong năm nay, qua đó tạo cơ sở tài chính quan trọng cho Ukraine trong giai đoạn tiếp theo của xung đột.
