Tin tứcEU nhấn mạnh ba nguyên tắc cốt lõi “không thể thương lượng”. Đây được xem là thông điệp gửi thẳng tới cả các đồng minh phương Tây lẫn các bên đang thúc đẩy những sáng kiến chấm dứt chiến sự.
Theo bà Von der Leyen, mọi đề xuất hòa bình muốn được coi là “đáng tin cậy và bền vững” trước hết phải chấm dứt thương vong, kết thúc giao tranh, đồng thời “không gieo mầm cho một cuộc chiến khác trong tương lai”. Hòa bình, theo cách tiếp cận của EU, không chỉ là ngừng bắn tạm thời mà phải bảo đảm an ninh dài hạn cho Ukraine và châu Âu.
Chủ tịch EC cho biết các bên trong nội khối đã xác định ba yếu tố nền tảng cho một nền hòa bình công bằng, lâu dài và tôn trọng chủ quyền Ukraine.
Thứ nhất, biên giới của Ukraine không thể bị thay đổi bằng vũ lực. Điều này đồng nghĩa EU bác bỏ mọi kịch bản “đổi lãnh thổ lấy hòa bình” hay hợp thức hóa những phần lãnh thổ bị chiếm đóng.
Thứ hai, Ukraine không thể bị áp đặt các giới hạn đối với lực lượng vũ trang theo cách khiến nước này bị đặt vào thế dễ bị tấn công trở lại trong tương lai. Bà Von der Leyen cảnh báo, nếu quân đội Ukraine bị “trói tay”, điều đó không chỉ làm suy yếu khả năng tự vệ của Kiev mà còn đe dọa trực tiếp an ninh châu Âu.
Thứ ba, EU phải giữ vai trò trung tâm trong việc bảo đảm hòa bình cho Ukraine và Ukraine phải có quyền tự do, chủ quyền lựa chọn con đường phát triển của mình. Nói cách khác, Brussels muốn bảo đảm tiếng nói của mình không bị gạt ra bên lề trong bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào, đồng thời khẳng định quyền tự quyết chiến lược của Kiev.
Tuyên bố của bà Von der Leyen được đưa ra đúng thời điểm các quan chức cấp cao Mỹ, Ukraine và các cố vấn an ninh quốc gia của Pháp, Anh, Đức đang có mặt tại Geneva (Thụy Sĩ) để thảo luận kế hoạch chấm dứt xung đột do Washington đề xuất, trong đó có bản kế hoạch 28 điểm đang thu hút sự chú ý.
Cuộc họp này được đánh giá là bước tiến mới trong nỗ lực ngoại giao nhằm tìm lối thoát cho cuộc chiến kéo dài nhiều năm.
Tại Geneva, Trưởng đoàn đàm phán Ukraine Andriy Yermak cho biết ông đã có cuộc họp đầu tiên với các cố vấn an ninh của Anh, Pháp và Đức trước khi bước vào thảo luận trực tiếp với phái đoàn Mỹ về đề xuất của Washington. Mục tiêu là tìm ra “mẫu số chung” giữa các sáng kiến khác nhau, đồng thời bảo vệ tối đa lợi ích cốt lõi của Kiev.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng lên tiếng về tiến trình này, khẳng định các nhóm đàm phán của Ukraine, Mỹ và châu Âu đang duy trì liên lạc chặt chẽ tại Geneva.
Trên mạng xã hội X, ông viết: “Cảnh đổ máu phải chấm dứt và chúng ta phải bảo đảm chiến tranh không bao giờ quay trở lại. Tôi đang chờ đợi kết quả cuộc thảo luận và hy vọng tất cả các bên sẽ có quan điểm mang tính xây dựng. Chúng ta đều cần một kết quả tích cực”.
Cuộc họp tại Geneva diễn ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế gia tăng nỗ lực tìm kiếm giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột Nga - Ukraine với sự tham gia của các cường quốc phương Tây và Ukraine. Kế hoạch do Mỹ đề xuất hiện được các bên xem xét kỹ lưỡng, song tuyên bố mới của EU cho thấy Brussels quyết tâm giữ vững “lằn ranh đỏ” của mình trong mọi kịch bản.
