Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) kiểm soát thỏa thuận hạt nhân đang gặp rắc rối với các cường quốc đã khiển trách Tehran tuần trước vì đã không trả lời các câu hỏi của họ về các hoạt động hạt nhân có từ đầu những năm 2000 tại ba địa điểm và từ chối để các thanh tra viên của họ tiếp cận hai trong số đó.
Ảnh minh họa. Nguồn: Reuters
Kim loại uranium từ lâ đã là một vấn đề lợi ích của IAEA trong cuộc điều tra hoạt động của Iran trong quá khứ.
Năm 2005, Iran đã trao cho IAEA một tài liệu dài 15 trang được cung cấp bởi một mạng lưới thị trường đen về hạt nhân cho thấy cách tạo ra hai nửa quả cầu bằng kim loại uranium giống như những quả cầu thường dùng để tạo thành lõi của bom nguyên tử.
Trong một thông cáo Mỹ gửi cho IAEA nói rằng Iran đã từ chối trả lời các câu hỏi của cơ quan này về khả năng có uranium tự nhiên chưa khai báo tại một địa điểm đã vệ sinh nghiêm ngặt.
"Trong đánh giá của cơ quan, vật liệu hạt nhân được đề cập có thể có khả năng là kim loại uranium", tuyên bố của Mỹ cho biết. Báo cáo đặc biệt của IAEA cho hội đồng quản trị không đề cập đến kim loại uranium, mặc dù tham chiếu đến uranium tự nhiên chỉ ra rằng dạng uranium này không được làm giàu để sử dụng làm nhiên liệu hạt nhân.
Iran từ lâu cho biết rằng họ không yêu cầu cung cấp tài liệu về uranium kim loại được đưa ra bởi một mạng lưới giúp Iran thiết lập chương trình làm giàu uranium bí mật hồi đầu những năm 2000. Trong suốt quá trình điều tra kéo dài về Iran, IAEA cố gắng tìm ra các thành quả sau khi Iran xử lý uranium kim loại.
Tình báo Mỹ và IAEA tin rằng Iran có một chương trình vũ khí hạt nhân bí mật đã dừng lại từ 2003.
Thông cáo của Mỹ nói thêm rằng bất kỳ sự từ chối hợp tác nào với IAEA liên quan đến các câu hỏi về hạt nhân kim loại chưa khai báo có thể sẽ gây ra các mối lo ngại hơn về việc giải trừ hạt nhân.
"Nhưng với tiềm năng sử dụng kim loại uranium trong các hoạt động nghiên cứu và phát triển vũ khí hạt nhân, sự hiện diện của một lượng nhỏ kim loại uranium chưa được khai báo ở Iran ngày nay sẽ đặt ra nhiều câu hỏi đáng lo ngại hơn", thông cáo nêu.
Một trong hai địa điểm mà IAEA đã tìm cách kiểm tra và bị từ chối tiếp cận có thể đã tổ chức "các hoạt động có khả năng liên quan đến chuyển đổi uranium", một quá trình đi trước làm giàu trong chu trình nhiên liệu.
