Cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Thủ tướng Anh Boris Johnson diễn ra chỉ một tuần sau khi London chính thức tuyên bố loại tất cả thiết bị từ Huawei - tập đoàn viễn thông hàng đầu Trung Quốc - ra khỏi các chương trình phát triển mạng 5G ở Anh.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hoan nghênh quyết định của Thủ tướng Boris Johnson, đồng thời cho biết ông đã phải “đốc thúc” chính quyền London vì những lo ngại trước Trung Quốc - quốc gia mà Mỹ xem là đối trọng chính trong thế kỷ 21.
Trong bối cảnh nước Anh ngày càng củng cố lập trường của mình đối với Trung Quốc qua các động thái gần đây, từ việc xử lý đại dịch Covid-19, thương vụ của Huawei cho đến gần nhất là các phản ứng trước tình hình Hong Kong; thì chuyến thăm này của Ngoại trưởng Mỹ Pompeo như một sự “cổ vũ” đến từ Mỹ và để ngỏ về “phần thưởng” tiềm năng mà chính quyền của ông Johnson có thể đạt được từ Mỹ hậu Brexit.
Trong thông cáo chính thức, Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: “Chúng tôi hoan nghênh thông tin rằng nước Anh sẽ dừng việc trang bị thiết bị 5G từ Huawei, loại tất cả những thiết bị hiện có của Huawei trong hạ tầng viễn thông 5G của Anh. Anh đã đưa ra quyết định quan trọng này để bảo vệ lợi ích và an ninh quốc gia, như rất nhiều quốc gia khác trên thế giới vẫn đang thực hiện.”
Về phía Trung Quốc, nước này bày tỏ quan điểm cho rằng các nước phương Tây - đặc biệt là Mỹ, đã có thành kiến không chính xác về nhà nước Trung Quốc. Bắc Kinh khẳng định mục đích trong mọi hoạt động của nước này chỉ nhằm mang lại sự thịnh vượng cho 1,4 tỷ dân của mình.
Năm 1979, kinh tế Trung Quốc được đánh giá kém hơn Italy - nền kinh tế hiện đứng thứ 8 thế giới. Tuy nhiên sau khi thực hiện mở cửa chào đón các nhà đầu tư nước ngoài và đổi mới thị trường thì hiện tại Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ.
Hiện nay, nền kinh tế trị giá 15.000 tỷ USD của Trung Quốc đã gấp 5 lần quy mô kinh tế của Anh. Trung Quốc cũng đưa ra lời cảnh báo rằng việc cấm cửa Huawei hoàn toàn có thể gây khó cho kinh tế Anh, khi nhiều nhà đầu tư Trung Quốc sẽ nhìn nhận rằng Anh đã bỏ rơi doanh nghiệp hàng đầu của nước họ.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo xuống máy bay trong chuyến thăm và làm việc tại London, Anh ngày 20/7/2020. Ảnh: Reuters
Tình hình hiện tại giữa các nước với một bên là Trung Quốc, một bên là nhóm các nước đồng minh do Mỹ dẫn đầu ngày càng trở nên căng thẳng, đặc biệt khi Trung Quốc chính thức áp dụng luật an ninh mới lên Hong Kong vào ngày 1/7 vừa qua.
Hong Kong là thuộc địa cũ của Anh và được trao trả cho Trung Quốc vào năm 1997. Theo Tuyên bố chung Trung - Anh, Hong Kong sẽ được hưởng các đặc quyền mà Trung Quốc đại lục không có trong thời hạn 50 năm. Tuy nhiên, việc áp dụng luật an ninh mới lên đặc khu này được cho rằng đã vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều quốc gia.
Sự kiện này cũng đã mở đầu cho chuỗi những ảnh hưởng trực tiếp lên thành phố Hong Kong cả về ngoại giao, chính trị, kinh tế và khoa học công nghệ. Canada, Australia và Anh đã lần lượt đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hong Kong. Mỹ thì tuyên bố chấm dứt mọi đặc quyền thương mại với Hong Kong và rất nhiều doanh nghiệp lớn trên thế giới đã phải rời đi hoặc thu hẹp hoạt động tại đặc khu này. Tương lai sắp tới ở Hong Kong vẫn còn là dấu hỏi nhưng chắc chắn vị thế là một trong những trung tâm tài chính toàn cầu sẽ bị lung lay.
