Tin tứcChính sách do hội đồng chuyên gia liên ngành giữa Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Cơ quan Trẻ em – Gia đình thảo luận nhằm thiết lập rào cản pháp lý ngăn chặn việc tạo ra những đứa trẻ đã chỉnh sửa gene. Chính phủ dự kiến trình dự luật liên quan tại kỳ họp thường niên của Quốc hội vào năm 2026.
Quy định mới được đặt ra trong bối cảnh xuất hiện lo ngại về nguy cơ tạo ra "em bé thiết kế" theo những tiêu chí như chiều cao hay trí tuệ. Hiện các hướng dẫn chỉ cấm hoạt động nghiên cứu liên quan đến việc đưa phôi đã chỉnh sửa gene trở lại tử cung người nhưng không kèm theo chế tài xử phạt.
Hình ảnh kính hiển vi của phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), trong đó tinh trùng được tiêm vào trứng bằng pipet. - Ảnh: Getty Images.
Hội đồng chuyên gia cho rằng với kiến thức hiện tại về ứng dụng lâm sàng của phôi chỉnh sửa gene còn hạn chế, chưa thể đánh giá đầy đủ về rủi ro và giới hạn kỹ thuật.
Dựa trên những lo ngại về khả năng xuất hiện các chức năng gene ngoài dự đoán có thể truyền sang thế hệ sau, hội đồng kết luận rằng “cần có quy định pháp lý” để đảm bảo hiệu quả của các hướng dẫn hiện hành.
Chính phủ đang xem xét mức xử phạt hình sự lên tới 10 năm tù hoặc mứa phạt tiền lên tới 65.000 USD đối với hành vi cấy phôi chỉnh sửa gene vào tử cung người hoặc động vật.
Theo các hướng dẫn dự kiến ban hành, những nghiên cứu liên quan đến phôi chỉnh sửa gene phải khai báo với chính phủ và bắt buộc lưu hồ sơ. Việc chỉnh sửa gene tinh trùng, trứng cũng như sử dụng công nghệ tái tổ hợp gene thông thường sẽ thuộc diện bị điều chỉnh của quy định.
Tuy nhiên, hội đồng cũng nhấn mạnh cần đảm bảo quy định pháp luật không cản trở sự phát triển của nghiên cứu cơ bản, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của việc tiếp tục thảo luận về khả năng cho phép các ứng dụng lâm sàng trong tương lai.
Động thái của Nhật Bản diễn ra sau khi một nhà nghiên cứu Trung Quốc năm 2018 công bố tạo ra cặp song sinh đã chỉnh sửa gene, gây tranh cãi toàn cầu liên quan các tiêu chuẩn đạo đức và an toàn.
Nhiều quốc gia ở châu Âu sau đó đã thiết lập các quy định pháp lý để ngăn chặn các "thí nghiệm" này. Năm 2019, một hội đồng thuộc Văn phòng Nội các Nhật Bản đã kêu gọi xem xét xây dựng khung pháp lý để quản lý lĩnh vực này.
