Tin tứcVào sáng ngày 23/3, siêu tàu hàng khổng lồ Ever Given, do Tập đoàn hàng hải Evergreen của Đài Loan vận hành, nặng hơn 200.000 tấn, dài 400m - hơn chiều dài 4 sân bóng đá cộng lại, tương đương độ cao của tòa nhà Landmark 81 tại TPHCM, do gió mạnh đã bị lệch hướng và mắc cạn, nằm chắn theo đường chéo tại khu vực phía nam của kênh đào Suez. Con tàu có thể chở tối đa 20.000 container hàng hóa, và thời điểm mắc kẹt, con tàu đang chở tổng cộng 18.300 container.
Kênh đào Suez là tuyến đường vận chuyển hàng hóa ngắn nhất giữa châu Âu và châu Á, là xương sống của hoạt động thương mại toàn thế giới. Việc siêu tàu container mắc kẹt đã khiến hàng trăm tàu hàng khác bị dồn ứ, gây thiệt hại khổng lồ cho thương mại toàn cầu.
“Giải cứu” tàu Ever Given
Chủ tịch Cơ quan Quản lý kênh đào Suez (SCA) Osama Rabie cho biết, sau khi tàu Ever Given được dời đi thành công, chỉ trong sáng ngày 30/3 ước tính có khoảng 113 tàu hàng di chuyển qua kênh đào Suez. Số tàu tồn đọng còn loại là 422 tàu sẽ được lên lịch di chuyển trong vòng 3 ngày rưỡi tới.
Tập đoàn hàng hải Evergreen Line cho biết, tàu Ever Given sẽ được kiểm tra lại về khả năng vượt biển tại khu vực Hồ Great Bitter - nơi ngăn cách giữa hai khu vực của kênh đào Suez, đóng vai trò như "trạm dừng chân" của tàu thuyền khi đi qua kênh đào.
Ông Osama Rabie cho biết: “Con tàu có thể di chuyển hạn chế sau khi kiểm tra sơ bộ. Không có container nào bị hư hại nhưng mọi thứ sẽ được kiểm tra lại một lần nữa, và nếu gặp vấn đề gì thì sẽ phát hiện ra ngay.”
Vào sáng thứ Hai 29/3, lực lượng cứu hội của SCA đã làm việc với đội ngũ nhân viên từ công ty Smit Salvage (Hà Lan) và thành công trong việc đưa tàu Ever Given nổi trở lại lên mặt nước và kéo tàu về đúng vị trí, dù có lúc gặp gió mạnh và thủy triều thay đổi khiến con tàu lại xoay ngang kênh đào Suez.
Peter Berdowski, giám đốc điều hành công ty Boskalis, chủ sở hữu Smit Salvage, nhận định: “Áp lực thời gian để hoàn thành hoạt động này là vô cùng rõ ràng và chưa từng xảy ra trước đây.”
Công ty này cho biết khoảng 30.000m3 cát đã được hút để đưa con tàu 224.000 tấn nổi trở lại. Tổng cộng 13 tàu kéo cực mạnh được huy động để đưa siêu tàu về đúng vị trí có thể di chuyển.
Bernhard Schulte Shipmanagement (BSM), công ty quản lý kỹ thuật của Ever Given, cho biết không có báo cáo nào về hư hỏng hàng hóa hoặc ô nhiễm xảy ra.
Thiệt hại khổng lồ theo hiệu ứng domino
Kênh truyền hình Nile TV đưa tin, các phương tiện đang chờ để quá cảnh qua kênh đào Suez bao gồm hàng chục tàu container, tàu chở hàng rời, tàu chở dầu và các tàu chở khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) hoặc khí hóa lỏng (LPG)
Theo Chủ tịch SCA Osama Rabie, trong vòng khoảng 4 ngày, giao thông tại kênh đào sẽ hoàn toàn khôi phục. “Chúng tôi sẽ làm việc ngày đêm để giải quyết số tàu còn tồn đọng”, ông Rabie nói.
Ông Rabie cũng cho biết thêm rằng, các tàu có kích thước tương tự Ever Given - một trong những tàu container lớn nhất thế giới - có thể đi qua kênh đào Suez một cách an toàn và SCA cũng sẽ không thay đổi chính sách tiếp nhận những con tàu này.
Tập đoàn vận chuyển Maersk cho biết những gián đoạn đối với hoạt động vận chuyển toàn cầu có thể mất đến vài tuần hoặc vài tháng để xử lý.
Theo một số nguồn tin, các chủ sở hữu và người thuê tàu bị trễ chuyến hàng phải đối mặt với thiệt hại ít nhất là 24 triệu USD, trong khi các công ty bảo hiểm không có chính sách chi trả cho những sự cố như thế này.
Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi hiện tuy chưa công khai lên tiếng về sự việc tắc nghẽn của kênh đào Suez, nhưng ông cũng cho biết nước này đã chấm dứt cuộc khủng hoảng và đảm bảo nối lại hoạt động thương mại qua kênh đào.
Sau khi siêu tàu container Ever Given được giải cứu thành công, giá dầu thế giới đã giảm 1%, trong khi giá cổ phiếu của Tập đoàn hàng hải Đài Loan Evergreen lại có dấu hiệu tăng lên.
Khoảng 15% lưu lượng vận tải biển trên thế giới đi qua kênh đào Suez - là nguồn thu ngoại tệ quan trọng của Ai Cập. Việc kênh đào Suez tạm ngưng hoạt động khiến Ai Cập thiệt hại lên tới 15 triệu USD/ngày.
Dữ liệu từ Lloyd's List cho thấy thiệt hại của vụ kẹt tàu ước tính rơi vào khoảng 9,6 tỷ USD mỗi ngày - tương đương 400 triệu USD mỗi giờ. Ước tính, cả một “núi” hàng, từ đồ gia dụng cho đến hàng trăm nghìn con gia súc đang chờ thông tuyến.
Nhìn vào bức tranh lớn hơn, nền giao thương toàn cầu phải chịu thiệt hại dao động trong khoảng 6 tỷ đến 10 tỷ USD mỗi tuần - theo số liệu của công ty bảo hiểm Allianz. Đồng thời, độ tăng trưởng giao thương cũng giảm 0,2% đến 0,4%. Chi phí thuê tàu từ châu Á tới Trung Đông tăng thêm tới 47%, lên 2,2 triệu USD.
Ngoài ra, nguồn tin của tổ chức Animals International cho biết có 15-18 tàu chở gia súc đang mắc kẹt tại kênh đào Suez vì sự cố của tàu Ever Given. Các tàu này chở tới 200.000 gia súc.
Một số hãng tàu biển đã chọn đi đường vòng để tránh kênh đào Suez - như qua Mũi Hảo Vọng ở Nam Phi. Điều này đồng nghĩa với việc thời gian di chuyển, chi phí và nhiên liệu cũng sẽ tăng thêm, qua đó ảnh hưởng đến vô số ngành nghề - từ bán lẻ, siêu thị cho đến các nhà sản xuất trên thế giới.
Dù con tàu hiện đã được giải thoát, nhưng một số ý kiến tỏ ra lo ngại khi con kênh vẫn đang bị ùn tắc. Nhiều công ty thậm chí nghĩ đến việc sử dụng đường hàng không để vận chuyển, đồng nghĩa với việc chi phí sẽ đội lên gấp 3 lần.
Giá vận chuyển đối với tàu chở sản phẩm dầu tăng gần gấp đôi sau khi Ever Given mắc cạn, và việc tắc nghẽn kênh đào Suez đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đe dọa các công ty vốn đã khó khăn vì dịch Covid-19 kéo dài suốt từ năm ngoái đến nay và chưa có dấu hiệu chấm dứt.
Có lẽ, rất hiếm khi thế giới mới được chứng kiến sự ảnh hưởng kinh khủng đến như vậy chỉ từ một con tàu mắc kẹt.