Tin tức
Ảnh minh họa: Vnexpress
Việt Nam đang trong quá trình hội nhập ngày càng sâu khi năm 2015, một loạt Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đã được ký kết, song hành với những đàm phán đang đi vào giai đoạn cuối, như Hiệp định Thương mại tự do với Hàn Quốc, Liên minh Kinh tế Á - Âu, Liên minh châu Âu (EU) và Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP)... Các doanh nghiệp Việt Nam vẫn bị động trước các thông tin liên quan đến cơ hội và thách thức từ Hiệp định Thương mại tự do.
Chậm điều chỉnh, từ cơ hội thành rào cản
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế trong nước cũng như nước ngoài, các hiệp định thương mại mà Việt Nam tham gia đã mở ra những cơ hội vô cùng thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt về nâng cao kim ngạch xuất nhập khẩu, về dòng vốn đầu tư, về nguồn lực lao động. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam cũng đang phải đối mặt với không ít những khó khăn thời mở cửa và hội nhập. Nếu không biết điều chỉnh kịp thời thì có thể những khó khăn này sẽ thành những rào cản cho các doanh nghiệp phát triển.
Khi tham gia các Hiệp định Thương mại tự do, doanh nghiệp Việt nam sẽ được mở thêm nhiều cánh cửa cho thị trường xuất khẩu. Mà đối với một nền kinh tế đang trên đà phát triển như Việt Nam thì việc mở rộng thị trường rất quan trọng. Các Hiệp định Thương mại tự do là cơ hội mới đối với doanh nghiệp, là cơ hội dịch chuyển, động lực tiếp tục phát triển doanh nghiệp, tạo ra cơ hội mới để doanh nghiệp lao vào cạnh tranh.
Lợi thế cho doanh nghiệp khi Việt Nam tham gia vào các hiệp ước Hiệp định Thương mại tự do là cơ hội để phát triển xuất khẩu, khi các quốc gia tham gia Hiệp định Thương mại tự do sẽ phải giảm thuế cho hàng hóa Việt Nam khi đi vào thị trường của họ theo như cam kết. Điều này sẽ tạo thêm động lực cho sản xuất, mở rộng thị phần kinh doanh cho các doanh nghiệp trong nước.
Một thế mạnh khác khi Việt Nam tham gia hội nhập là các doanh nghiệp có lợi thế trung hạn trước các đối thủ cạnh tranh. Điều đó cũng giúp Việt Nam hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, đổi mới mô hình tăng trưởng.
Dệt may, thủy sản, gỗ...cất cánh?
Trước một loạt các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam gia nhập, thì dệt may của Việt Nam đang đứng trước những cơ hội to lớn để hội nhập, chinh phục thị trường thế giới, đồng thời dệt may cũng là một trong những ngành được dự báo có nhiều lợi thế khi các hiệp định được ký kết. Khoảng 1.000 dòng thuế đối với hàng dệt may xuất khẩu vào Mỹ - thị trường lớn nhất của dệt may Việt Nam sẽ được cắt giảm dần về 0% thay vì 18% như hiện nay.
“Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam nói chung, doanh nghiệp dệt may của TPHCM nói riêng sẽ có hiều thuận lợi và hy vọng trong thời gian tới khi chúng ta thực hiện các FTA với châu Âu thì chúng ta sẽ có nhiều thuận lợi rất lớn và trong đó chúng ta sẽ mở rộng được năng lực sản xuất, rồi doanh thu sẽ tăng. Nói theo các nhà kinh tế, nếu chúng ta thực hiện FTA đối với châu Âu thì ngành dệt may của Việt Nam nói chung và ngành dệt may của TPHCM sẽ cất cánh”, ông Ngô Trung Kiên – Phó chủ tịch hội dệt may TPHCM, Tổng giám đốc công ty cổ phẩn may Sài Gòn 2, chia sẻ.
Còn đối với thủy sản, các Hiệp định Thương mại tự do hầu hết các dòng thuế của thủy sản sẽ giảm về 0% ngay sau khi hiệp định có hiệu lực hoặc có lộ trình 5 đến 10 năm, tuy nhiên bên cạnh những lợi thế về ưu đãi thuế quan, nhiều doanh nghiệp thủy sản lo ngại các rào cản thương mại sẽ tăng lên sau các Hiệp định Thương mại tự do, chưa kể các doanh nghiệp cũng phải đáp ứng các quy định về quy tắc xuất xứ, điều kiện về tổ chức sản xuất, lao động theo cam kết của các Hiệp định Thương mại tự do.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng Minh – Chủ tịch danh dự Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) thì Việt Nam cần xây dựng 1 bộ tiêu chuẩn riêng phù hợp tiêu chuẩn quốc tế để đàm phán đưa hàng nhập khẩu vào các thị trường thay vì để doanh nghiệp phải chạy theo những tiêu chuẩn của các tổ chức phi chính phủ.
“Doanh nghiệp chịu rất nhiều áp lực của các rào cản kỹ thuật của các tổ chức phi chính phủ, tức là họ đã đáp ứng EU nhưng muốn xuất khẩu vào EU thì nhà xuất khẩu đòi hỏi phải có ASC - chứng nhận của một tổ chức phi chính phủ; muốn xuất khẩu đi Mỹ thì phải đáp ứng tiêu chuẩn BAP - giấy chứng nhận của 1 tổ chức độc lập nhưng các nhà xuất khẩu, nhập khẩu đòi hỏi phải có. Ở đây mới nói rào cản kỹ thuật, còn những rào cản khác ví dụ như các chuẩn mực về môi trường, các chuẩn mực về trách nhiệm xã hội”, bà Minh cho biết thêm.
Bên cạnh dệt may, thủy sản, thì đồ gỗ cũng là 1 trong các mặt hàng được các cơ quan chức năng và doanh nghiệp đặt khá nhiều kỳ vọng trước các hiệp định Thương mại tự do, theo ông Đăng Quốc Hùng – phó chủ tịch hội mỹ nghệ và chế biến gỗ TPHCM, ước tính giá trị xuất khẩu và các sản phẩm gỗ tháng 7 năm 2015 đạt 530 triệu USD, đưa giá trị xuất khẩu gỗ 7 tháng đầu 2015 đạt 3,7 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ 2014, trong đó Liên minh châu Âu vẫn tiếp tục là thị trường tiêu thụ dẫn đầu, với mức thuế suất khi xuất sang thị trường Liên minh châu Âu sắp xỉ 10%, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu ký kết là cơ hội lớn cho đồ gỗ gia tăng lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ khác.
“Với mức độ tăng trưởng hai con số của hiện nay, thì trong vòng 10 năm nay Việt Nam từ chỗ chỉ có khoảng mấy trăm triệu, như năm ngoái đạt được 6 tỷ 320 triệu USD, thì khi hiệp định ký kết sẽ tạo tiền đề, cơ hội để cho việc thực hiện kim ngạch xuất khẩu 7 tỷ USD sẽ dễ dàng hơn, khả năng đạt được cao hơn”, ông Hùng nhận định.
Các chuyên gia kinh tế khuyến cáo, khi ký kết các hiệp định như Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương, hay Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc…Việt Nam cần xây dựng chương trình xúc tiến cụ thể theo từng ngành hàng, lập quy hoạch vùng nguyên liệu, phát triển công nghiệp hỗ trợ. Để không bỏ lỡ cơ hội quý giá từ các hiệp định, Chính phủ cần sớm ban hàng các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp dệt may, da giầy, thủy sản…khai thác hiệu quả những lợi thế và tiềm năng nhằm gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh.